THE EXAMPLES OF HOUSES FROM RUSSIAN OCCUPATION PERIOD IN KAĞIZMAN

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 4, 80 - 95, 01.04.2014

Bülent Oral

https://doi.org/10.33692/avrasyad.175271

Cited By: 1

Öz

Kağızman was submited to Russian in accordance with agreement after Ottoman-Russian warfare in 1877-78. During Russian invasion, Kağızman as called Okrug (District) connected to Kars and Christian villagers were populated in this region. With the Russian invasion, new city established in the row of houses positioned parallel arrangement with two sides of streets and roads and streets narrower than kept streets, a narrower avenue with positioned either side on the western side of Kağızman creek. The hall in the Russian House has an important place in stage of development. Kağızman Russian houses, hall is a section which use in the expansion of houses, the isolation and connection with interior and exterior places. In such buildings Nihat Yüce house has a single hall, Necmettin Cücü house has a two hall with the same axis, Ahmet Oral house has two halls with different axis. Besides these examples, Mahi Öztürk house has two house plan that open common garden courtyard with different axis situated hall. In the Russian house, the position of hall determined by guest rooms. Out of stone and mudbrick, wood has an extensive usage in these houses. Heating of houses was provided by means of Pec.

Anahtar Kelimeler

Kağızman, Russian, House, Dwelling

KAĞIZMAN’DAKİ RUS İŞGAL DÖNEMİ KONUT MİMARİSİ’NDEN ÖRNEKLER

Öz

Kağızman, 1877-78 Osmanlı-Rus harbinden sonra antlaşma gereğince Ruslara bırakılmıştır. Rus işgalinde Kağızman Okrug (Kaza) olarak Kars'a bağlanmış ve bölgeye Hıristiyan köylüler yerleştirilmiştir. Rus hakimiyetiyle birlikte Kağızman Deresi'nin batı yakasında birbirini dik kesen geniş caddeler ve caddelere göre daha dar tutulmuş sokaklar ile cadde ve sokakların iki yanında yeralan birbirine paralel düzende konumlandırılmış sıralı evlerden oluşan yeni bir şehir inşa edilmiştir. Kağızman'daki Rus evlerinin gelişim evresinde hol önemli bir yere sahiptir. Hol, konutların genişlemesinde, izolasyonunda ve dış mekân ile iç mekân arasındaki bağlantıda kullanılan bölümlerdir. Bu yapılardan Nihat Yüce Evi tek holden, Necmettin Cücü evi aynı eksendeki iki holden, Ahmet Oral evi farklı eksende yer alan iki holden oluşan tek konut planına sahiptir. Bu yapıların yanısıra Mahi Öztürk Evi Ortak Hayat'a açılan bir geçişe sahip farklı eksenlerde yer alan hollerden oluşan iki konut plan tipindedir. Rus konutlarında hollerin konumunu misafir odası (konuk odası) belirlemiştir. Taş ve Kerpiç dışında ahşap malzeme de oldukça geniş kullanım alanına sahip olmuştur. Konutların ısıtılması ‘peç’ler vasıtasıyla sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kağızman, Rus, Ev, Konut,

Kaynakça

• ALLEN, W.E.D- MURATOFF, Paul., Kafkas Harekat: 1818-1921, Türk Kafkas Sınırındaki Harplerin Tarihi, Ankara, 1966.
• AYTEKİN, Osman, ‘’ Artvin’in Osmanlı Dönemi Sivil Mimarisi’nden örnekler’’ xııı. Türk Tarih Kongresi, C. III, Ankara, 2002 s. 1211.
• AYTEKİN Osman, ‘’ Artvin ve Çevresindeki Türk- İslam Eserleri Yüzey Araştırması, 1998’’ 17. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.I, Ankara, 2000, s. 95-108.
• BADDALEY, f. John, Rusya’nın Kafkasya’yı İstilası ve Şeyh Şamil, (çev: H. Özden), İstanbul 1989. BRUMFİELD, William Craft, A. History Of Russian Architecture, New York, 1993.
• BRUMFİELD, William Craft; RUBLE, A. Blair, Russian Housing in the Modern Age, Newyork 1990. CUMHURİYETİMİZİN 75. YILINDA KARS, Kars Valiliği, Ankara, 1999.
• ÇİFTÇİ, Asuman, Rus İşgali Döneminde Kars Konut Mimarisi, (Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara, 2000.
• GÜNDOĞDU, Hamza, ‘’ Kuzeydoğu Anadolu’da Kültürel Miras ve Kars Çevresi Yapıları’’, Sanatsal mozaik, Sy., 29 İstanbul 1998, s. 18-22.
• Gelişim Haccette, Mad. ‘SSCB’ Ankara 1978, s. 78.
• ORTAYLI, İlber Çarlık Rusyası Döneminde Kars, Tarih Enstitüsü Dergisi, Say IX, İstanbul 1978. SÖZEN, Metin; TANYELİ, Uğur, Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul 1994.