NAWRUZ TRADİTİON EXTENDİNG THE ADRİATİC TO GREAT WALL OF CHİNA

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 3, 60 - 73, 01.03.2013

Beşir Mustafayev

Öz

Nawruz is one of the traditional national festivals of the Turkish nation. Date of the Feast of Nawruz is as old as the Turks. Turks were celebrating this day in different names such as “New day”, “spring festival”, “Feast of the Ergenekon” before Islam. Mete Khan has been around since the time of this feast, of nature feast in the tradition of the Turks. Nizami Gencevi wrote in his book called “İskendername” Nawruz celebrated as a widely national holiday by the Turks B.C. 350 years. Persians have begun to celebrate the Nawruz since XI. century. This has been with the encouragement of excessive Persian nationalist Ferdowsi. Based on some of the misinformation Persians Nawruz suggests that the Turks. Nawruz, however, is the spring festival celebrated by the Turkish communities living in the wide Turkish world, from north to south, from east to west. Nawruz knits together the people in this geograpyh, reinforcing the a day of unity and cohesion. Nawruz holiday from Turkish culture, enriched every aspect of the Turkish traditions and customs, and the history of five thousand years based on the basis holiday of national. The Turks themselves as the calendar day he wakes up soil amendment. We can observe at many sources belong to many countries from the Adriatic to the Great Wall of China that this feast coming from.

Anahtar Kelimeler

Nawruz, Turks, Caucasus, Ottoman, Turkistan

ADRİYATİK’TEN ÇİN SEDDİNE UZANAN NEVRUZ GELENEĞİ

Öz

Türk milletinin geleneksel millî bayramlarından birisi de Nevruz’dur. Nevruz bayramının tarihi Türklerin tarihi kadar eskidir. Türkler İslamiyet öncesinde bu bayramı “Yeni gün”, “Bahar bayramı”, “Ergenekon bayramı” gibi isimlerle anıyorlardı. Mete Han zamanından beri var olan bu bayram, Türklerde bir tabiat bayramı geleneğidir. Nizami Gencevi “İskendernâme” adlı eserinde M.Ö. 350 yıllarında Nevruzun Türkler tarafından büyük bir halk bayramı olarak kutlandığını yazmıştır. Farslar ise Nevruz bayramını XI. yüzyıldan itibaren kutlamaya başlamışlardır. Bu da aşırı Fars milliyetçisi olan Firdevsi’nin teşvikiyle olmuştur. Bazıları yanlış bilgilerden yola çıkarak Nevruz’un Türklere Farslardan geldiğini ileri sürmektedir. Oysa Nevruz, Türk dünyasının kuzeyinden güneyine, batısından doğusuna kadar uzanan engin coğrafyada yaşayan topluluklar tarafından kutlanan bahar bayramıdır. Nevruz, bu coğrafyadaki insanları birbirine kenetleyen, birlik ve beraberliği pekiştiren bir gündür. Türk kültüründen kaynaklanan Nevruz bayramı, her yönüyle Türk gelenek ve görenekleriyle zenginleşmiş ve temeli beş bin yıllık tarihine dayalı milli bir bayramdır. Türkler, bu takvim değişikliğini toprağın uyandığı gün ile özdeşleştirmiştir. Adriyatik’ten Cin seddine kadar kapsayan birçok ülkenin kaynaklarından görebiliriz ki bu bayram Türklerden alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nevruz, Türkler, Kafkasya, Osmanlı, Türkistan.

Kaynakça

• ASKAROV, Akhmatah, (1995), Özbekistan’da Nevruz Tekrar Halkın Bayramı Oldu,
• (Çeviren: Hüseyin Özbay), Ankara: AKM Yayınları. ATATÜRK, M. Kemal, Atatürk Diyor ki, (1981), Ankara: MEB Yayınları,
• BARKAN, Ömer L., (1943), XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu’nda Ziraî
• Ekonominin Hukukî ve Mâlî Esasları, Kanunlar, Cilt: I, İstanbul. BAYKARA, Tuncer, (1997), Türk Kültür Araştırmaları, İzmir: Akademi Kitapevi.
• BEYSANOĞLU, Şevket, (1963), Bütün Cepheleriyle Diyarbakır, İstanbul.
• CİKİEV, A., (1983), Türkmenlerin Taklidî Bayramları, Şölenleri ve Oyunları, Aşkabat.
• ÇAY, Abdülhaluk, (1993), Türk Ergenekon Bayramı Nevruz, Ankara.
• ERGUN, S. N., (1935), Bâki-Hayatı ve Şiirleri, Cilt: I, İstanbul.
• FIRAT, M. Şerif, (1981), Doğu İlleri ve Varto Tarihi, Ankara.
• GENCEVİ, Nizami, (1982), İskendername, (Çeviren: Abdulla Şaik), Bakı.
• GÖLPINARLI, Abdulbaki, (1957), “Nevruz: Yenigün”, Vatan, 22 Mart, İstanbul.
• GÜZEL, Abdurrahman, (1995), XIV-XV Yüzyıl Edebiyatımızda Nevruz ve Nevruziyeler, Ankara: AKM Yayınları.
• HALAÇOĞLU, Yusuf, (1996), “Osmanlılarda Nevruz Kutlamaları”, Nevruz ve Renkler,
• Türk Dünyasında Nevruz, İkinci Bilgi Şöleni, Bildiriler, 19-21 Mart, Ankara. İDRİSİ, Habib, (1995), Eski İran ve Azerbaycan Eyaletinde Nevruz, Ankara: AKM Yayınları.
• İLTEBİR, Ablikim, (1996), “Günümüzde Uygur Türklerinde Eski Töreler ve Nevruz”,
• Nevruz ve Renkler- Türk Dünyasında Nevruz, İkinci Bilgi Şöleni, Bildiriler Atatürk Kültür Merkezi, Ankara. KAFESOĞLU, İbrahim, (2000), Türk Milli Kültürü, İstanbul.
• KAFKASYALI, Ali, (2000), “Türk Kültüründe Nevruz”, Bizim Dernek Dergisi, Sayı: 1, Bakı.
• KAMALOV, Sabır, (1996), “Karakalpaklar’da Nevruz”, Nevruz ve Renkler- Türk
• Dünyasında Nevruz, İkinci Bilgi Şöleni, Bildiriler, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara. KARATAYEV, Olcabay K., (1995), Kırgız Tarihi ve Nevruz, Ankara.
• KILIÇ, Filiz, (2000), “Osmanlı Devletinde ve Klasik Edebiyatımızda Nevrûz”, Türk
• Dünyasında Nevrûz, Üçüncü Uluslararası Bilgi Şöleni, Bildiriler, Ankara. MAHTUMKULU, (1993), Saylanan Eserler, Cilt: I, Aşkabat.
• NİZAMÜL-MÜLK, (1989), Siyasetname, Bakı: Elm Neşriyatı.
• NOYAN, Bedri, (1993), “Şiâ’nın Bayramlarından Nevruz”, TDED, Sayı: II, Prof. Dr.
• Hanın Tolosa Özel Sayısı, İzmir. ONK, Nizamettin (1972), “Aras Boyu Örf ve Âdetleri Nevruz Bayramı”, Türk Kültürü
• Dergisi, Sayı: 119, Anakara. PAKALIN, M. Zeki, (1971), Osmanlı Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Cilt: II, İstanbul.
• PALA, İskender, (1998), Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, Cilt: II, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• PARMAKSIZOĞLU, İsmet, (1989), “Nevruz”, Türk Ansiklopedisi, Cilt: XXV, İstanbul.
• SAMİ, Şemseddin, (Trz),.Kâmus-ı Türkî, İstanbul. ŞEHRİYAR, M., (1987), Heyder Babaya Selam, Bakı.
• TACİOĞLUGİL, Totay, (1995), Kazakistan’da Nevruz Kutlamaları, Ankara.
• UZUNÇARŞILI, İ. H., (1945), Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilâtı, Ankara.
• ÜNVER, Süheyl, (1976), “Türkiye’de Nevruz ve Nevruziye”, Vakıflar Dergisi, Cilt: XI, Ankara.