HEALTH TOURISM AND HEALTH TOURISM LAW IN TURKEY

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 3, 129 - 145, 01.03.2013

Kemale Aslanova

Öz

One of the common concerns of all people is the health. In this regard, individuals strive to be in best possible psychological, physiological and environmental conditions. Health-related institutions try to give the best service to the individuals in this aspect. The World Health Organization, one of the most important reference agencies related to health, defines the health as "mentally, physically and socially a complete well-being". Following World War II, along with the importance of the concept of welfare state, right to health recognized as citizenship right and states have started to build national health systems to provide health care services systematically. The right to health enshrined in the Universal Declaration of Human Rights and the United Nations Convention on Economic, Social and Cultural Rights guarantees to access to the right to the highest attainable standard of health. Besides international human rights instruments, Article 56 of the Turkish Constitution regulates and secures the right to health. With implementation of neo-policies, the states gradually have given up their service provider role and started to play a regulatory role. As a consequence, private health sector has started to play a major role in the health sector. In this respect, the patients, wishing to receive better quality or cheaper health care, have tend to go to other countries for treatment. The states that aim to get profit have started to design health tourism policies such as cutting taxes or providing incentives for the private sector. Tourism is one the fastest developing sectors in the world with a growing importance for the countries on both economic and social aspect. Previously regarded for intensions like vacation and travel, tourism nowadays is transforming into a shape in the manner that health tourism. Health tourism has appeared to protect the health of individuals and eliminate the adverse conditions. As a new phenomenon, the importance and prevalence of health tourism is increasing each day. Health tourism provides benefits to the individuals, therefore it is essential to create principles and legal framework. The main purpose of this study is analyzing the profile of health tourism in Turkey and in some other countries, making a comparison and investigating the possibilities for improvements.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Health Tourism, Health Tourism Law

TÜRKİYE’DE SAĞLIK TURİZMİ VE SAĞLIK TURİZMİ HUKUKU

Öz

Tüm insanların ortak kaygılarından birisi sağlıktır. Bireyler bu konuda psikolojik, fizyolojik ve çevresel açıdan mümkün olan en iyi durumda ve şartlarda olmayı amaçlar. Sağlıkla ilgili kurumlar ise bireylere bu konuda en iyi hizmeti vermeye çalışır. Sağlıkla ilgili en önemli referans kurumlardan birisi olan Dünya Sağlık Örgütü sağlığı; “zihnen, bedenen ve sosyal açıdan tam bir iyilik hali” olarak tanımlamıştır. İkinci dünya savaşı akabinde sosyal devlet anlayışının önem kazanması ile birlikte sağlık hakkı bir vatandaşlık hakkı olarak tanınmış ve devletler vatandaşlara sistematik olarak sağlık hizmeti sağlayacak ulusal sağlık sistemleri oluşturmaya başlamıştır. Sağlık hakkı İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde yer bulmuştur ve Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar sözleşmesi en yüksek sağlık standartlarına ulaşma hakkını güvence altına almıştır. Uluslararası insan hakları belgeleri yanında Anayasamızın 56. Maddesi de sağlık hakkını düzenleyip güvence altına almıştır. Sağlık alanında hayata geçirilen neopolitikalar akabinde devlet yavaş yavaş sağlık sektöründeki hizmet sağlayıcı rolünden vazgeçmiş ve düzenleyici bir rol üstlenmeye başlamıştır. Bu gelişmelerle birlikte sağlık sektöründe özel sektör büyük bir rol üstlenmeye başlamıştır. Bu bağlamda daha kaliteli veya ucuz sağlık hizmeti satın almak isteyenler tedavi amacıyla başka ülkelere gitmeye başlamışlardır. Ticari olarak döviz elde etmek isteyen devletler de çeşitli teşviklerle ve vergi indirimleriyle sağlık turizminin gelişmesi doğrultusunda politikalar oluşturmuşlardır. Turizim dünya çapında hızla gelişen bir sektördür ve ülkeler için ekonomik ve sosyal açıdan önem teşkil etmektedir. Daha önceleri sadece tatil ve seyahat amaçlı olarak görülen turizm, son yıllarda sağlık turizmine dönüşmüştür. Sağlık turizmi bireylerin, sağlıklarını korumaları ve sağlıklarıyla ilgili olumsuz durumları ortadan kaldırmaları amaçlarına yardımcı olmak için ortaya çıkmış bir olgudur. Son yıllarda daha çok karşımıza çıkan sağlık turizminin her geçen gün önemi ve yaygınlığı artmaktadır. Bireyler için fayda sağlayıcı amaçları olan sağlık turizminin belirli esaslara göre yapılması için hukuksal düzenlemelerin yapılması ve yasal çerçevelerin oluşturulması şarttır. Bu çalışma, her geçen gün daha da yaygın hale gelen ve uygulama alanı artan sağlık turizmini ve beraberinde sağlık turizmi hukukunu incelemek amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Sağlık Turizmi, Sağlık Turizmi Hukuku

Kaynakça

• AVDEREN S. (2013), Sağlık Turizmi Açısından İç Anadolu Bölgesi’ndeki Kaplıca ve Termal Tesislerin Mevcut Yapısının ve Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir
• Araştırma, MÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 15(25): 25-35, ISSN: 1309- 9
• AYDIN D, (2012), Türkiye’de Sağlık Turizmi, V. Uluslararası Sağlık Turizmi Kongresi,
• Ankara, http://www.saglikturizmikongresi.org/index.php/tr/sunumlar (Erişim tarihi 10 Nisan 2013).
• Ayakta Teşhis ve Yapılan Sağlık Kuruluşlarına dair Yönetmelik, (2008), Resmi Gazete Tarih: 15.02.2008; Sayısı: 26788,
• AYDIN D, Uluslararası Sağlık Turizmi Konferansı Sonuç Bildirgesi, İstanbul Üniversitesi,http://www.saglikturizmihukuku.com/haber-uluslararasi-saglik-turizmi- hukuku-kongresi-sonuclari-10.html (Erişim tarihi 7 Nisan 2013).
• BOZ M. (2004), “Turizmin Gelişmesinde Alternatif Turizm Pazarlamasının Önemi”,
• (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, SBE). Diyaliz Merkezleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik yapılmasına dair Yönetmelik, Resmi http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/10/20121010-26.htm (Erişim tarihi 5 Nisan 2013). sayı 28437, tarih: 2012,
• Ekonomi Bakanlığı,(2012), 2012/4 Sayılı Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi 15958/ekonomi-bakanliginin-saglik-turizmi-ile-ilgili-tesvikle-.html (Erişim tarihi 3 Nisan 2013). Karar, http://www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/belge/1
• ETİLER N. (2011), Neoliberal Politikalar ve Sağlık Emekgücü Üzerindeki Etkileri, Türk
• Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Ekim Kasım Aralık. Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğin Uygulama Usul ve Esasları http://saglikturizmi.org.tr/saglikturizmi_dosyalar/saglik_turizmi_yayinlari/saglik-turizmi- Sağlık destekleri.pdf (Erişim tarihi 1 Nisan 2013). Turizmine Yönelik Destekler,
• GONZALES, A., BRENZE, L., SANCHO J., (2001), Health Tourism and Related
• Services Caribbean Development and International Trade, Final Report. HARRANT, P., (2003), Hospital Cooperation in Border Regions in Europe Presantation of the Results of HOPE Study”, Free Movement and Cross-Border Cooperation in
• Europe: The Role of Hospitals&Practical Experiences in Hospitals, Luxembourg: Entente des Hospitaux Luxembourgeois. Health Tourims, (2008), The Growth phenomenon, Asia Hospital and Healthcare
• Management Magazine, 16(2008).
• HERRIC D. M. (2007), Medical Tourism: Global Competition in Health Care, National
• Center for Policy Analysis. HOPKINS L, Labonte´ R., Runnels V. ve Packer C., (2010), Medical tourism today:
• What is the state of existing knowledge? Journal of Public Health Policy 31(2010): 185–198.
• JAGYASI, P. (2010), “Medical Tourism, Research & Survey Report", http://www.drprem.com/medical-tourism-research-surv/ (Erişim tarihi 1 Nisan 2013).
• JAGYASI, P. (2012), Medical Tourism Destinations and Case study from far east, V.Uluslararası http://www.saglikturizmikongresi.org/index.php/tr/sunumlar (Erişim tarihi 12 Nisan 2013). Sağlık Turizmi Kongresi,
• KARA H. (2011), Sağlık Bakanlığı Kalite ve Performans Uygulamalarının Turizme Katkısı, http://astd.org.tr/uploads/files/Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%
• C4%B1%20Kalite%20ve%20Performans%20Uygulamalar%C4%B1n%C4%B1n%20Tu rizme%20Yans%C4%B1malar%C4%B1.pdf (Erişim tarihi 1 Nisan 2013).
• Karalok H, (2012), Amerika’da Sağlık Turizmi, V. Uluslararası Sağlık Turizmi Kongres, 2012, Ankara, http://www.saglikturizmikongresi.org/index.php/tr/sunumlar (Erişim tarihi 12 Nisan 2013). Kurumlar Vergisi http://www.gib.gov.tr/index.php?id=428&tx_ttnews[tt_news]=2160&tx_ttnews[backPid]= Tebliği, 193&cHash=d0898a48df (Erişim tarihi 10 Nisan 2013). Seri No: 7
• LENG H.C.(2010), Medical Tourism and the state in Malasia and Singapure, Global Social Policy, 10 (2010):336-357.
• Mc.GREGOR S.L.T, (2001), Neoliberalism And Health Care. International Journal of
• Consumer Studies - Special edition on ‘Consumers and Health’, 25(2):82-89. Mc.DANIEL, S., CHAPPELL, N., (1999), Health care in regression: Contradictions tensions and implications for Canadian seniors. Canadian Public Policy, 25(1):123
• ÖZALP, G., (2005), Sağlık Turizmi, Hastane Dergisi, Sayı: 7, Ankara.
• Özel Hastaneler Yönetmeliği, (2002) Resmi Gazete Tarih 27.03.2002, Sayı: 24807, http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/ 2011/06/20110624.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/2011062 htm (Erişim tarihi 5 Nisan 2013)
• ÖZDEMİR, M. (1992), Turizmin Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik Yapısına Etkileri, Ankara.
• ŞENGÜL C. (2012), Sağlık Turizminde Özel Hastanelerin Rolü, V. Uluslararası Sağlık
• Turizmi Kongresi, Ankara, http://www.saglikturizmikongresi.org/index.php/tr/sunumlar (Erişim tarihi 10 Nisan 2013).
• T.C Sağlık Bakanlığı,(2012), Sağlık Turizmi Çalışmaları Raporu, 2012,
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2011), Sağlık Turizmi ve Turist Sağlığı Uygulama Rehberi, Kasım, Ankara.
• T.C.Sağlık Bakanlığı, (2011), Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü Genelgesi, 11/11/2011 tarih ve 45208 sayılı Genelge.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2012) Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Turizmi Daire
• Başkanlığı, Sağlık Turizmi 2012 Faaliyet Raporu, (Erişim 01 Nisan 2013 Sağlık
• Bakanlığı, Sağlık Turizminde son söz, http://www.saglikturizmi.gov.tr/147-saglik- turizminde-son-soz.html (Erişim tarihi 5 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2011) 2011/41 sayılı Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı kapsamında yabancılara sunulacak sağlık hizmetleri genelgesinin Açıklaması, http://www.saglikturizmi.gov.tr/uploads/6451369-genelge-aciklama-1jpg.pdf tarihi 4 Nisan 2013). (Erişim
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı, Sağlık Turizminde Yeni Dönem, http://www.saglikturizmi.gov.tr/146-saglik-turizminde-yeni-donem.html (Erişim tarihi 8 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2011), Sağlık Bakanlığı, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2011 tarihi 46233 sayılı yazı, http://www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/dosya/1-74082/h/saglik-turizmi-ve-turistin-sagligi- kapsaminda-yapilacak-.pdf (Erişim tarihi 4 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı,(2011) Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 18.10.2011 tarihi 46233 sayılı yazı, http://www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/dosya/1-74082/h/saglik- turizmi-ve-turistin-sagligi-kapsaminda-yapilacak-.pdf (Erişim tarihi 6 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/11/20111102M1-3.htm (Erişim tarihi 6 Nisan 2013). (2011) Karar Sayısı KHK/663,
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Turizmi Birimi Kurulması olur yazısı, http://www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/dosya/1-76519/h/kurulus- oluru.pdf (Erişim tarihi 4 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2012), Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Daire
• Başkanlıklarının Görevlerine Dair Yönerge, 21/06/2012 tarihli ve Bakanlık Onay sayısı 12023 sayılı, http://www.saglik.gov.tr/SaglikTurizmi/belge/1-15951/saglik-hizmetleri- daire-baskanliklarinin-gorevlerine-da-.html (Erişim tarihi 4 Nisan 2013).
• T.C. Sağlık Bakanlığı, (2013), Sağlık Serbest Bölgesi Çalışması, Ocak 2013.
• T.C. Sağlık Bakanlığı,(2012), Sağlık Hizmetleri Müdürlüğü Genelgesi, 2012. http://www.saglikturizmi.org.tr/saglikturizmi_dosyalar/saglik_turizmi_yayinlari/saglik- turizmi-destekleri.pdf (Erişim tarihi 7 Nisan 2013).
• Türkiye Sağlıkta ikinci Dubai olacak, http://www.ntvmsnbc.com/id/25366765/ (Erişim tarihi 10 Nisan 2013).
• YALÇIN, P. (2006), Türkiye’de Sağlık Turizminde Alt Yapı Oluşturma Gereği ve Sağlık
• Kurumlarına Yönelik Bir Araştırma, T.C. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Hastane İşletmeciliği Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.