TÜRKİYE – AZERBAYCAN İLİŞKİLERİNİN SON ON YILI (2006-2016): KARDEŞLİKTEN STRATEJİK İŞBİRLİĞİNE UZANAN YOL

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 13, 38 - 62, 30.05.2018

Ulviyye Aydın

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509957

Cited By: 6

Öz

Türkiye ve Azerbaycan Avrasya bölgesinin iki önemli ülkesidir. Aralarındaki etnik, dini
ve kültürel bağlar nedeniyle bu ülkeler birbirini ―kardeş devlet‖ olarak tanımlamaktadır. Tarihi
olaylar yirminci yüzyılın başlarında Türkiye ve Azerbaycan‘ı farklı yönlere sürüklemiştir. Osmanlı
İmparatorluğu‘nun parçalanması ile Anadolu‘da Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. Rus
İmparatorluğu‘nun dağılması sonrasında bağımsızlık ilan eden Azerbaycan ise Bolşevik işgaline
maruz kalmış, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak Sovyetler Birliği‘nin bir parçasını
oluşturmuştur. Azerbaycan 1991 yılında yeniden bağımsızlığını kazanmış, onu ilk tanıyan ülke
Türkiye olmuştur. Bu makalede yirmi beş yıllık Türkiye-Azerbaycan ilişkileri öne çıkan başlıklarla
özetlenerek, iki ülke arasındaki ilişkilerin 2006-2016 yıllarını kapsayan son on yıllık dönemi
üzerinde durulmuştur. Söz konusu dönemin üzerinde durulmasının esas sebebi, özellikle son on
yılda iki ülke arasındaki ilişkilerin duygusal zeminden çıkarak yerel, bölgesel ve küresel
gelişmeler ışığında stratejik işbirliğine dönüşmesidir. Tarihi İpek Yolu‘nun canlandırılması
girişimleri, özellikle enerjide dışa bağımlı Avrupa Birliği ülkelerinin alternatif kaynak arayışı
bağlamında Hazar havzası petrol ve doğalgazını Batı‘ya taşıyacak boru hattı projelerinin
başarılı bir şekilde faaliyete başlaması Türkiye-Azerbaycan ilişkilerine yeni bir ivme
kazandırmıştır. Çalışmada Türkiye – Azerbaycan ilişkilerinin kısa tarihçesine, bağımsızlık
sonrası dönemde imzalanan temel anlaşmalara değinilerek, iki ülke arasında bölgesel ve
küresel bağlamda yaşanan gelişmelerin etkisi ile farklı boyutlara ulaşan ilişkiler ele alınmış, ikili
ilişkilerin geleceğine yönelik çıkarımlarda bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, boru hatları, enerji, stratejik işbirliği, Türkiye

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Hüseyin (2004). Atatürk, Nerimanov ve Kurtuluş Savaşımız, İstanbul: İleri Yayınları. ALİEV, Ilham (2014). ―Azerbaijan-Georgia-Turkey Trilateral Format Unique‖, Trend News Agency, http://en.trend.az/azerbaijan/politics/2271178.html (Erişim Tarihi: 14.11.2016). ARAS, Bülent (2014). ―Turkish-Azerbaijani Energy Relations‖, Policy Brief 15, Global Turkey In Europe, In Coop. with Stiftung Mercator, Instituto Affari Internazionali and the German Marshall Fund of the United States, http://ipc.sabanciuniv.edu/wpcontent/uploads/2014/04/GTE_PB_15.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2017). ARAS, Bülent and Akpınar, Pınar (2011). ―The Relations Between Turkey and The Caucasus‖, SAM Center for Strategic Research, https://sam.gov.tr/the-relationsbetween-turkey-and-the-caucasus/ (Erişim Tarihi: 10.12.2016). ASLAN, Mahir (2008). ―Atatürk ve Azerbaycan Politikası‖. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi http://dspace.trakya.edu.tr:8080/jspui/bitstream/1/785/1/MAH%C4%B0R%20ASLAN.pd f (Erişim Tarihi: 17.10.2016). ASKERZADE, Aygün (2009). ―NATO Çerçevesinde Azerbaycan-Türkiye Askeri İşbirliği ve Bölgesel Güvenlik Sorunları‖, Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 20: 1-17. ASLANLI, Araz (2014). ―Azerbaycan-Türkiye-Türkmenistan Üçlü Toplantısı Hakkında Uzman Görüşü‖, TURKSAM, http://www.turksam.org/tr/haberin-yorumu-detay/1103- turkiye-azerbaycan-turkmenistan-uclu-toplantisi-hk-uzman-gorusu (Erişim Tarihi: 21.10.2016). AYDIN, Ülviyye (2014). ―Avrupa Birliği‘nin Enerji Politikaları: Bakü Petrollerinin Lojistik Boyutu‖, Uluslararası Hukuk ve Politika, Cilt 10, Sayı 40: 35-66.