12 EYLÜL 1980 DARBESİ İLE 28 ŞUBAT 1997 DARBESİ ARASINDA DİN-SİYASET İLİŞKİLERİ ve DİN EĞİTİMİ POLİTİKALARI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 13, 586 - 607, 30.05.2018

Sinan Ateş

https://doi.org/10.33692/avrasyad.510303

Cited By: 4

Öz

Çok partili hayata geçiĢ sürecinin baĢlamıĢ olması, dünyada yaĢanan Soğuk
SavaĢ esnasında Türkiye’nin bu savaĢta ABD’nin yanında yer alması ve II. Dünya
SavaĢı sürecinin ülke içerisinde oluĢturduğu iktisadi buhran neticesinde 1946-1950
yılları arasında Türkiye’de “dini uygulamalarda liberalleĢme” olarak adlandırılan bir
süreç yaĢanmasına sebebiyet vermiĢtir. Bu sürecin ardından 1950 yılında iktidara
gelen Demokrat Parti, 1946-1950 arasında baĢlayan dini uygulamalarda liberalleĢme
sürecine hız kazandırmıĢ ve bu süreci 1960 darbesine kadar devam ettirmiĢtir. 1960
darbesi sonrası ise farklı bir durum ortaya çıkmıĢ ve din politikaları hususunda bazı
değiĢiklikler yapılmıĢ olup 12 Eylül 1980 Darbesi’ne kadar bu durum devam etmiĢtir. 12
Eylül Darbesi’nden sonra da bu süreç devam etmiĢ ve din politikaları bağlamında bazı
değiĢiklikler yapılmıĢ ve bir takım uygulamalar gerçekleĢtirilmiĢtir. Bu sebeple 12 Eylül
Darbesi sonrası din-siyaset iliĢkisinin geliĢiminin anlaĢılıp ortaya konulması önem arz
etmektedir. Bu çalıĢmada 12 Eylül 1980 Darbesi’nden 28 ġubat Darbesi’ne kadar
Türkiye'de din olgusuna iliĢkin izlenen temel politikalar ile bunların uygulanmasına
iliĢkin hususlar üzerinde durulacaktır. ÇalıĢmada çok partili hayatla birlikte Demokrat
Parti'nin din politikaları üzerindeki etkisi ve 27 Mayıs Darbesi sonrası din politikaları
özetlendikten sonra, din konusunda gündeme gelen okullarda din eğitimi, 1980 sonrası
okullarda din eğitimi, din eğitiminde muafiyet Ģartları, din eğitiminde yaklaĢım tarzı, din
kültürü ve ahlak bilgisi ders kitapları, laikliğe aykırılık gerekçesiyle siyasi parti kapatma,
baĢörtüsü sorunu ve 28 ġubat Süreci din/laiklik politikaları, sekiz yıllık zorunlu eğitim
gibi temel konular kronolojik sıraya uygun olarak ele alınıp incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

12 Eylül Darbesi, 28 ġubat Darbesi, Din Politikaları, Laiklik

Kaynakça

• ALBAYRAK, Mehmet, (2008) BaĢörtüsünün Kırk Yıllık Serüveni, Atatürk DinLaiklik-Ġrtica Cumhuriyet ve Türban Mitingleri, Samsun: Erol Ofset. Aljazeera Türk, "Türkiye'de baĢörtüsü yasağı: Nasıl baĢladı, nasıl çözüldü?", Dosya, 30.12.2013, EriĢim: 28.02.2018, http://www.aljazeera.com.tr/dosya/turkiyedebasortusu-yasagi-nasil-basladi-nasil-cozuldu ATEġ, Sinan, (2018) Cumhuriyet Döneminde Çok Partili Hayata GeçiĢ Sürecinde Din Politikaları ve Din-Siyaset ĠliĢkisi (1946-1960), (YayımlanmamıĢ Doktora Tezi, Hacettepe Üni.), Ankara. Avrupa Ġnsan Hakları Mahkemesi (AĠHM)'nin "ġenay Karaduman v. Turkey" kararı, No.16278/90, http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/portal.asp?sessionId=56844526&skin=hudocen&action=request,EriĢim 24.04.2016. AYHAN, Halis, (1999), Türkiye'de Din Eğitimi, 1920-1998. Ġstanbul: Marmara Üniversitesi Ġlahiyat Fakültesi Vakfı. BENLĠ, Fatma, (2011), 1964-2011 Türkiye’de ve Dünyada BaĢörtüsü Yasağı Kronolojisi, Ġstanbul: Mazlumder Ġstanbul ġubesi Yayınları. BĠRAND, Mehmet Ali, Reyhan Yıldız, (2012) Son Darbe 28 ġubat, Ġstanbul: Doğan Kitap. BĠRAND, Mehmed Ali v.dğr. (1991), Demirkırat-Bir Demokrasinin DoğuĢu, 2. Baskı,, Ġstanbul: Milliyet Yayınları: BOZDAĞ, Muhammed, (2004), Türkiye'de Siyasi Parti Kapatma Laiklik Bölücülük Sorunu, Ankara: Nobel Yayınları. Bütün Yönleriyle BaĢörtüsü Sorunu Olaylar Belgeler Anılar (1981-1998), (1998) Ġstanbul: Mazlumder Ġstanbul ġubesi Yayınları. DĠNÇER, Nahit, (1998), 1913’ten Günümüze Ġmam-Hatip Okulları Meselesi, Ġstanbul: ġule Yayınları. ERDEM, Kasım, (2010), Devlet Okullarında Din Eğitimi, TBMM AraĢtırma Hizmetleri BaĢkanlığı Bilgi Notu, Nisan 2010, s.23-24. ERDOĞAN, Mustafa, (2001), Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, 3. Baskı, Ankara: Liberte Yayınları.