BİR HİKEMİ TARZ ŞAİRİ: HAŞMET

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 7, 135 - 171, 15.07.2015

Ahmet Çolak

Öz

Haşmet, hikemî şiir üslûbunda bir şairdir. Haşmet’le ilgili bir çalışma yaparken O’nu bu
ekolün kurucusu olan Nâbî’den bağımsız olarak değerlendirmek mümkün değildir. Özellikle
Nâbî’nin yaşamış olduğu 17. yüzyıl, edebiyat tarihçileri ve edebiyat araştırmacıları tarafından
“Orta Klasik Dönem” olarak isimlendirilmiştir. Bundaki birinci sebep bu dönemde farklı tarzlarda
şiirler yazan şairler bulunmasıdır. Hikemî tarz tıpkı Sebk-i Hindî gibi manayı merkeze koyan bir
şiir anlayışıdır. Bu bilgiler ışığında “Sebk-i Hindî” ve “Hikemî Tarz” şiir anlayışlarının aynı
dönemde ortaya çıkmış olması tesadüfi değildir. Klasik üslubun yanı sıra Sebk-i Hindî, Hikemî
Tarz ve Mahallileşme gibi üç farklı şiir anlayışının yine bu yüzyılda ortaya çıkışı şiirin anlam
yönü ile değişime ve farklılaşmaya uğramış olmasındandır. Bu bakımdan 18. yüzyıl kendisinden
önceki asrın etkisinde kalmış şairleri yetiştirmiştir. Her ne kadar bir önceki asır kadar verimli
geçmiş olmasa da bünyesinde önemli şairleri barındırır. Bu çalışmada Nâbî yolundan giden
Haşmet’in hikemî üslûp özellikleri taşıyan şiirleri incelenecektir. Haşmet’in şiirleri anlam odaklı
incelenmiş; ilgili beyitler nesre çevrilerek gerekli görülen yerlerde açıklamalar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Haşmet, Hikmet, Hikemî Tarz, Didaktik, Öğüt, Nâbî Ekolü

Kaynakça

• AHTERÎ MUSTAFA EFENDİ (2009), Ahterî-i Kebir, [Hazırlayan], Ahmet KIRKKILIÇ- Yusuf SANCAK, Ankara 1320 s., Türk Dil Kurumu Yayınları.