OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E CELAL NURİ’NİN DÜŞÜNCESİNDE DEĞİŞEN BATILILAŞMA OLGUSU

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 16, 542 - 556, 24.03.2019

NALAN Ova

https://doi.org/10.33692/avrasyad.543846

Öz

Son dönem Osmanlı İmparatorluğu ve erken Cumhuriyet döneminin önemli
düşünürlerinden biri olan Celal Nuri, aynı zamanda gazeteci kimliği ile de, II. Meşrutiyet sonrası
Batılılaşmadan yana olan, Batıcı düşüncenin önde gelen temsilcileri arasında yer almaktadır.
Yaşadığı dönemin toplumsal ve siyasal atmosferinden doğrudan etkilenen bir düşünür olarak,
gazeteciliğe başladığı 1909‟dan itibaren, Osmanlı İmparatorluğu‟nun gerileme ve çöküş sebepleri üzerine tespitlerde bulunmuş ve çözüm önerileri üretmiştir. Fikirlerini, Batıyı merkeze
alan bir yaklaşım içinden şekillendiren Celal Nuri, Batılılaşmadan yana olan bu anlayışını
Cumhuriyet‟in ilanından sonra da devam ettirmiştir. Batı ve Avrupa medeniyetine yönelik bakış açısında ve nasıl Batılılaşmak gerektiği noktasında, şahit olduğu Balkan Savaşı, I. Dünya
Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu‟nun yıkılması ve Türkiye Cumhuriyeti‟nin inşası gibi siyasal ve
toplumsal köklü değişimler ise, Batıya yönelik bakış açısında kimi zaman farklı konumlar
almasını da beraberinde getirmiştir. Nitekim, Osmanlı‟nın son döneminde Batılılaşmadan yana
olan düşünürler arasında ortaya çıkan “Tam Batılılaşma-Kısmı Batılılaşma” tartışmalarının
içinde, seçmeci Batılılaşmadan yana olan bir düşünür olarak öne çıkmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu‟nun çökmesi ve Cumhuriyet‟in inşası ile birlikte ise, bu yaklaşımında bir kırılmanın
olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, çalışmada, Osmanlı‟nın son döneminde Batıcı düşünce
geleneği içinde öne çıkan bir aydın ve gazeteci olarak, Celal Nuri‟nin Batı ve Avrupa
medeniyetine yönelik bakış açısı ve düşünceleri, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi ayrımı dikkate
alınarak tartışılmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

BatılılaĢma, Medeniyet, Doğu, İlerleme

Kaynakça

• .