OSMANLI DEVLETİ’NİN SEFARET İMAMLARI

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 16, 762 - 782, 24.03.2019

Musa Kılıç

https://doi.org/10.33692/avrasyad.543866

Cited By: 1

Öz

Osmanlı Devleti’nde gerek fevkalade elçiler ve gerekse ilk ikamet elçilikleri maiyetinde
kimi zaman imamlara da yer verildiği görülmektedir. Fakat sefaret imamlarının gerçek manada
kurumsal kimlik kazanması II. Abdülhamid döneminde gerçekleşmiştir. O’nun emriyle 1891
yılında bir düzenleme yapıldı. Büyükelçilik vasfına sahip Berlin, Londra, Paris, Roma, St.
Petersburg ve Viyana’daki Osmanlı sefarethanelerine birer imam tayin edildi. Washington
Sefaretinin büyükelçiliğe dönüştürülmesiyle bu sayı yediye çıkmıştır. Sefaret imamları imtihan
sonucu Meşihat Dairesi tarafından seçilirdi. Görev süreleri II. Abdülhamid’in ısrarı ile bir yıl ile
sınırlı tutuldu. Fakat ilk tayin edilen isimler, zorunlu bir istisna dışında, II. Abdülhamid’in
saltanatının sonuna kadar görevlerinde kaldılar. Sefarethanelere yeni imamların tayini ancak II.
Meşrutiyet ile birlikte yapılabildi. Bunun yanında imam tayinlerinde bazı değişiklikler de söz
konusudur. Sefaret imamlarının sadece medrese mezunu olması yetersiz görüldüğü için
Mekteb-i Hukuk mezunları arasından seçilmesine özen gösterildi. Ayrıca sefaret imamlarını
belirleme işi Meşihat Dairesi yerine Hariciye Nezaretine bırakıldı. Her iki dönemde de yapılan
düzenlemelere rağmen sefaret imamlığının belli bir temele oturtulabildiği söylenemez. Hatta
ciddi bir görev tanımlaması dahi yapılmamıştır. Sefaret İmamları, sadece Osmanlı Devleti’nin
değil aynı zamanda İslam halifesinin de Batılı devlet başkentlerindeki tek dini temsilcileriydi.
Buna rağmen yeterince faydalı oldukları söylenemez. Bunların bazılarında dönemin ilmiye
sınıfına mensup bir kişiye yakışmayacak hal ve davranışlar görülür. Fakat aralarında ilmi eserler
kaleme alanlar ve önemli faaliyetlerde bulunan isimlere de rastlamak mümkündür. Sefaret
imamlığı Osmanlı Devleti ile birlikte ortadan kalkacaktır. Yine de büyükelçilik kançılaryasının bir
parçası olan bu memuriyeti bugünkü Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde yurt dışında görev
yapan din görevlilerinin öncüsü olarak kabul etmek gerekir. 

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, II. Abdülhamid, II. MeĢrutiyet, Büyükelçilik, Sefaret İmamı

Kaynakça

• .