REYHANLI ÇERKESLERİNDE EVLİLİK

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 19, 186 - 200, 30.09.2019

Hüseyin Kürşat Türkan , Ayşe Çelik Kan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.628245

Öz

Her canlının çoğalarak neslini
devam ettirmesi yaratılışının bir gereğidir. Canlıların en mükemmeli
olan insan da bu gerekliliği evlilik yoluyla gerçekleştirmektedir.
Evlilik, aile hayatının kurulmasına dair hayatta atılan en önemli
adımlardan ve hayatın dönüm noktalarından biridir. Aile, toplumsal
hayatın çekirdeğini oluşturmaktadır. Bu çekirdeğin oluşması, evlenme
olgusu ile meydana gelmektedir. Evlilik, insan ömründe “geçiş dönemleri”
olarak bilinen doğumla başlayıp ölüme kadar devam eden süreçlerden
biridir. Aile çatısını oluşturan evlenme biçimleri toplumun; değer
yargılarına, sosyal ve ekonomik yapısına, kültürel değerlerine, milli
kimliklerine göre farklılıklar göstermektedir.
Sosyo-kültürel değişimlerin sık görüldüğü Hatay ilinde tanışarak
evliliğin yanı sıra gelenekselliğin ağır bastığı ilçe ve köylerinde
farklı evlenme biçimlerine de rastlanılmaktadır. Söz konusu bu farklılık
birçok etnik grubun harmanlanıp kendi etnik kimlik ve kültürlerini
yaşatmaya çalışmasındandır. Bu etnik kültürlerden birisi de Hatay’ın
Reyhanlı ilçesinde yaşamlarını sürdüren Çerkeslerdir. Çerkesler de
evlilik olgusu, evlilik öncesi hazırlıklar, düğün ve düğün sonrasında
gerçekleştirilen kendi kültürlerine özgü gelenek üzerine kuruludur.
Reyhanlı Çerkeslerinde kültürel kimliklerinin içerisinde diğerlerine
göre daha geniş yelpazeye sahip olan evlilik geleneğin devamlılığı söz
konusu olduğunda ilk akla gelenlerdendir. Çerkeslerde evlilik kurumu,
aile terbiyesi, “kaşenlik” ve akraba dışı evlilik son derece önemlidir.
Biz bu makalede, Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde ikamet eden Çerkes
kollarından; “Şapsığ, Abzah, Ubıh, Kabartay” hakkında bilgiler verdikten
sonra Reyhanlı’da etnik bir gruplardan biri olan Çerkeslerin “evlilik
öncesi, evlilik anı, evlilik sonrası” durumlardaki olguları saha
çalışması ve mülakat yöntemi kullanılarak kaynak kişilerden elde
ettiğimiz verileri bilimsel bir metot ve teori bağlamında ele alıp
inceleyeceğiz. Böylelikle Reyhanlı Çerkeslerinin kültürel bağlamdaki
evlilik süreçlerinin kimlik kodları belirlenerek söz konusu
uygulamaların ne derece devam ettirildiği ya da kaybedildiği tespit
edilecektir.

Anahtar Kelimeler

çerkes, hatay-reyhanlı, evlilik

Kaynakça

• ALTIN, Gülizar; GÜMÜŞ, Meryem (2011), Çerkeslerde Kaşenlik Âdeti Üzerine Bir İnceleme: Eskişehir Örneklemi, TÜBİTAK Projesi, Bursa.