A.S. PUŞKİN’İN ŞİİR DİLİNDE NARİN, NARİNLİK VE ŞEFKAT SÖZCÜKLERİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 23, 382 - 394, 15.09.2020

Olga N. Grıgoryeva

Öz

Çağdaş Rus dilinde kültür için çok önemli olan birçok sözcük anlamını kaybediyor, daha az kullanılıyor, başka kavramlarla bir araya geliyor. Şefkat, narin, narinlik gibi sözcükler bu tür anlamsal ögeler arasında yer almaktadır. Bu sözcüklerle genellikle reklam dilinde, yemekler isimlerinde ve kozmetik ürünlerinde karşılaşmak mümkündür. Şiir, sayesinde dilin manevi kaynaklarının korunduğu o “kurtuluş adası” idi ve öyle de kalacaktır. Bu durum özellikle Aleksandr Sergeyeviç Puşkin’in doğu ile batı geleneklerinin, romantik düşler ile hayata karşı gerçekçi tutumun kesiştiği şiirleri için geçerlidir. Bilim insanları Puşkin’in favori sözcüklerinin şefkat, narin, narinlik kelimeleri olduğuna dikkat çekmektedir. Bunun en önemli kanıtı “Puşkin Dili Sözlüğü”dür. Bu makalede Puşkin’in üslubundaki söz konusu sözcüklerin şiir-dilbilimsel analizi yapılacaktır, şairin lirik eserlerini ve poemaları da kapsayan farklı sanatsal dönemlerinden şiirleri üzerinde durulacaktır. “Yevgeniy Onegin” adlı eserine özel yer verilmektedir. “Rus Dilinin Ulusal Yapısı”nın daimi örneklemesine göre şefkat sözcüğünün 375 kere kullanıldığı, narin, narince ve narinlik sözcüklerinin ise Puşkin’in 158 eserinde yer aldığı tespit edilmiştir. Bu eserlerinin çoğu, 100’den fazlası, şairin sanatının 1814 ile 1825 yılları arasındaki romantik dönemine aittir. Puşkin’in şiirlerindeki narin, narinlik ve şefkat sözcükleriyle eşleşen kelime gurupları “sevgi”, “doğa”, “şiir”, “gençlik” gibi belirli anlam alanlarıyla ve “ateş”, “su”, “ruh”, “beden”, “bakış”, “ses” olarak nitelendirilebilecek ögelerle ilgilidir. “Sevgi” merkezi anlam alanı olarak karşımıza çıkmaktadır, diğer anlam alanları ise öyle ya da böyle onunla ilişkilidir. Narinlik semantikasını içeren geleneksel şiirsel klişeler Puşkin’in eşsiz bağlamlarında yeni anlamlar kazanmaktadır. “Yevgeniy Onegin” adlı eserinde narinlik, karakterleri görünmez bir iplikle birbirine bağlayan şeydir. Narinlik, kahramanların her birinde kendine özgü bir şekilde belirir, ancak ilişkilerinin esas anlamı olmaktan çıkmamaktadır. Şaire özgü lirik çıkışlar, “narinlik” leitmotivinin tanınmasına olanak sağlayan aynı temanın yankıları olarak duyulur.

Anahtar Kelimeler

narinliğin semantikası, şiirsel metin, beden kodu, sözcük eşleşmesi, dolaylama

Kaynakça

• Referans1 БАЕВСКИЙ, В.С., (1982), Традиция “легкой поэзии” в “Евгении Онегине”, Пушкин: Исследования и материалы / АН СССР. Ин-т рус. лит. (Пушкинский Дом), Т. 10. Л., 106-120.
• Referans2 БЕЛИНСКИЙ, В.Г., (1981), Сочинения Александра Пушкина, Статья пятая / Белинский В.Г., Собрание сочинений в девяти томах. Т. 6, М.: Художественная литература, 282–283.
• Referans3 ВЕСЕЛОВСКИЙ, А.Н., (2014), Из истории эпитета, Историческая поэтика, М.: Изд-во ЛКИ, 73-92.