Araştırma Makalesi
Yıl 2020,
Cilt: 8 Sayı: 25, 232 - 246, 15.12.2020
Öz
Deyimler toplumların dil hazinelerini oluşturan, kültürünü ve milli bilincini yansıtan
kalıplaşmış söz gruplarıdır. Halkların dil ve kültür etkileşiminin göstergeleri olan deyimleri
incelemek ve milli dünya görüşünün dile yansıma biçimlerini ortaya çıkarmak ise kültürdilbilimin
araştırma konusudur. Disiplinlerarası bir bilim dalı olarak XX. yüzyılın sonunda ortaya çıksa de
temelleri daha öncesine dayanan kültürdilbilim, dil ve kültür ilişkilerini araştıran, halkların dile
yansıyan kültürel değerlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Kültürdilbilim aracılığıyla bir toplumun
yaşam biçimi, kültürel değerleri, dini inanışları, kısacası düşünme biçimi açığa çıkarılır. Deyimler
ise kültürdilbilim araştırmalarında kültürün dile yansıtılmış halinin öncül kaynakları olarak
görülmektedir. Bu disiplin anlayışından yola çıkarak bu çalışmada öncelikle bir bilim dalı olarak
kültürdilbilim, kültürdilbilimin tarihsel gelişim süreci ve kültürdilbilimin gelişimine katkıda bulunan
kuramcılar ele alınmıştır. Kültürel bilginin taşıyıcısı olan deyimlerin incelenmesinde başvurulan
kültürdilbilimsel araştırma yöntemlerine değinilerek, konu Rus ve Türk deyimlerden örneklerle
pekiştirilmiştir. Bu süreçte deyimlerin anlamı, gerçek ya da mecaz anlamdaki kullanımı,
konuşulan dilin tarihindeki yeri, içeriği, kökeni gibi birçok bilgiye yer verilmiştir. Ayrıca
çalışmanın ana temasını oluşturan Rus ve Türk kültüründeki rakamlı deyimler tespit edilmiş,
karşılaştırmalı olarak kültürdilbilimsel bağlamda incelenmiştir. İki farklı toplumun kültür kodlarını
oluşturan deyimlerde kullanılan rakamlar, sayılara yüklenen anlamlar, kullanım sıklıkları fazla
olan rakamların anlamsal içeriğinin her iki dilde ne oranda benzerlik ya da farklılık gösterdiği
kültürdilbilimsel bakış açısıyla aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada elde edilen bilgiler
doğrultusunda farklı dillerin dünyayı algılayış biçimi, olayları adlandırma şekli, geçmiş ve
günümüzdeki düşünce yapısı gösterilmiştir.
kalıplaşmış söz gruplarıdır. Halkların dil ve kültür etkileşiminin göstergeleri olan deyimleri
incelemek ve milli dünya görüşünün dile yansıma biçimlerini ortaya çıkarmak ise kültürdilbilimin
araştırma konusudur. Disiplinlerarası bir bilim dalı olarak XX. yüzyılın sonunda ortaya çıksa de
temelleri daha öncesine dayanan kültürdilbilim, dil ve kültür ilişkilerini araştıran, halkların dile
yansıyan kültürel değerlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Kültürdilbilim aracılığıyla bir toplumun
yaşam biçimi, kültürel değerleri, dini inanışları, kısacası düşünme biçimi açığa çıkarılır. Deyimler
ise kültürdilbilim araştırmalarında kültürün dile yansıtılmış halinin öncül kaynakları olarak
görülmektedir. Bu disiplin anlayışından yola çıkarak bu çalışmada öncelikle bir bilim dalı olarak
kültürdilbilim, kültürdilbilimin tarihsel gelişim süreci ve kültürdilbilimin gelişimine katkıda bulunan
kuramcılar ele alınmıştır. Kültürel bilginin taşıyıcısı olan deyimlerin incelenmesinde başvurulan
kültürdilbilimsel araştırma yöntemlerine değinilerek, konu Rus ve Türk deyimlerden örneklerle
pekiştirilmiştir. Bu süreçte deyimlerin anlamı, gerçek ya da mecaz anlamdaki kullanımı,
konuşulan dilin tarihindeki yeri, içeriği, kökeni gibi birçok bilgiye yer verilmiştir. Ayrıca
çalışmanın ana temasını oluşturan Rus ve Türk kültüründeki rakamlı deyimler tespit edilmiş,
karşılaştırmalı olarak kültürdilbilimsel bağlamda incelenmiştir. İki farklı toplumun kültür kodlarını
oluşturan deyimlerde kullanılan rakamlar, sayılara yüklenen anlamlar, kullanım sıklıkları fazla
olan rakamların anlamsal içeriğinin her iki dilde ne oranda benzerlik ya da farklılık gösterdiği
kültürdilbilimsel bakış açısıyla aktarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada elde edilen bilgiler
doğrultusunda farklı dillerin dünyayı algılayış biçimi, olayları adlandırma şekli, geçmiş ve
günümüzdeki düşünce yapısı gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ALEFİRENKO, N. F. (2010), Lingvokulturologiya: tsennostno-smıslovoye prostranstvo yazıka: uçeb. posobiye. Moskva: Nauka.
- AVAKOVA, R. A. (2015), “Semantik ve Pragmatik Benzerlikleri ve Özellikleri ile Türkçe Deyimler”, Türk Tarihi ve Kültür Araştırmaları, Cilt: 19, s. 88-95.
- EL-İLYA, M. A. F. (2018), “Lingvokulturologiçeskiy analiz frazeologizmov s çislovım komponentom v russkom i arabskom yazıkah”, Yazık. Politika. Kultura. s. 167-175
Toplam 3 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Kasım 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 8 Sayı: 25 |
Cited By
Türk ve Alman reklam dilinde kültür yansımaları: Kültürdilbilimsel bir inceleme
RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.29000/rumelide.1253126
Rus Dilinde Nicel Sayı Adları ve Mecaz Anlamları Üzerine Bir İnceleme
Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
https://doi.org/10.56597/kausbed.1064670
Avrasyad''de yayınlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayriticari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC 4.0) ile lisanslanmıştır. Bilimsel araştırmaları kamuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyen dergi, tüm içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır. Makalelerdeki fikir ve görüşlerin sorumluluğu sadece yazarlarına ait olup Avrasyad''nin görüşlerini yansıtmazlar. Kullanım Şartları ve Gizlilik Politikası