MOLLA NASREDDİN DERGİSİNİN İKİ ÖNEMLİ YAZARI: MİRZA CELİL VE SABİR

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 26, 52 - 68, 17.03.2021

Nergiz Gahramanlı

https://doi.org/10.33692/avrasyad.895437

Öz

Azerbaycan Türk edebiyatının ilk mizah dergisi olan Molla Nasreddin, 1906 yılında Celil
Memmedkuluzade tarafından çıkarılmıştır. Döneminde gördüğü olumsuzlukları dile getirmek ve
halkı uyandırmak için bir mizah dergisi çıkarma kararı alan Celil, buna Molla Nasreddin adını
verir. Molla Nasreddin’in neşri Azerbaycan matbuatında önemli bir olaydı. Dergi, toplumdaki
olumsuzlukları Nasreddin Hoca’nın yaptığı gibi mizahi bir dil ve ironik üslupla dile getirmiştir.
Renkli ve resimli bir dergi olan Molla Nasreddin, haftada bir defa basılmıştır. Her sayı sekiz
sayfadan ve bu sekiz sayfanın yarısı da karikatürlerden oluşmuştur. Kısa sürede dergi herkes
tarafından tanınmaya ve büyük ses getirmeye başlar. Derginin etrafına dönemin önemli
yazarları toplanır ve bu topluluğa “Molla Nasreddinciler” denilmeye başlanır.
Buradaki yazıların çoğu “Molla Nasreddin” takma adıyla Celil Memmedkuluzade
tarafından yazılmıştır. Dergide mizahi hikâyelere, şiirlere, deyimlere, sohbetlere, hesap
meselelerine, mektuplara, lügata, sorulara vb. yazılara yer verilmiştir. Onun nesirde yarattığı
yeniliği, şiirde Mirza Elekber Sabir yaratmıştır.
Molla Nasreddin dergisi denilince nesirde Celil Memmedkuluzade, nazımda Mirza
Elekber Sabir akla gelmektedir. Mirza Celil fikirlerini nesir yoluyla, Sabir ise nazımla halka
ulaştırmıştır. İlk sayısından itibaren sosyal, siyasi, edebi meseleleri malzeme olarak seçen ve
işleyen, dönemin şair ve yazarlarının dikkatini çeken Molla Nasreddin, bugünün edebiyatına ve
toplumuna önemli bir hizmette bulunmuştur.
Bu çalışmada, iki güçlü yazarın Molla Nasreddin dergisinde eleştirel bakış açısıyla
yazdığı yazıların önemi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Mirza Celil,, Sabir,, Molla Nasreddin,

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Sedat (2007) Tiflis Edebî Muhitinde Molla Nasreddin Dergisi ve Dergide Tartışılan Konular”, Bilig, Sayı:41, ss.1-21.
• AHMED ORUCOVA, Aygün (2014), “Rus Edebiyatının Seçkin Temsilcileri ve Celil Memmmedguluzade”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, C.2, Sayı:4, ss. 51-55
• AKPINAR, Yavuz (1994), Azerî Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Dergâh Yayınları.