ATATÜRK VE İNÖNÜ DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARININ KARŞILAŞTIRMASINA YÖNELİK BİR İNCELEME

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 26, 347 - 371, 17.03.2021

Bengül Bolat Hacı Veli Gök

https://doi.org/10.33692/avrasyad.895747

Cited By: 2

Öz

Osmanlı Devleti farklı kıtalarda uzun yıllar hakimiyet kurmuştur. Ancak zamanla değişen
dünya düzenine ayak uyduramamak ve uzun süren savaşlar nedeniyle gücü sarsılmaya
başlamıştır. Bu sancılı süreç 20. yy'a gelindiğinde devletin ömrünü tamamlaması ile sona
ermiştir. Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinden çekilmesinin ardından Türkiye'de cumhuriyetin
ilan edilmesi ile birlikte birçok alanda yenilik yapılmıştır. Bu yeniliklerin yanı sıra kültürel
anlamda da bir dizi değişikliğe gidilmiştir.Dil, tarih,edebiyat, Halkevleri vb. alanlarda yapılan
yenilik hareketlerinde Batı medeniyetinden de belli ölçüde faydalanılmıştır. Atatürk’ün
Cumhurbaşkanı olduğu 1923-1938 dönemi yürütülen kültür politikalarında Türk Milliyetçiliği ön
plana çıkarılmıştır. Bu dönem, Dünyada da milliyetçiliğin oldukça yükseldiği, hatta İtalya ve
Almanya başta olmak üzere Faşizm boyutuna geldiği dönemdir. Dolayısla henüz çok genç olan
yeni Ulus devletin gerek yeni sisteminin yerleşmesi, gerekse de milliyetçiliğinin gelişmesi ço
önemsenmiş ve Tarih, dil, edebiyat gibi alanlarda yapılan çalışmalar bu doğrutuda
şekillendirilmeye çalışılmıştır.
İnönü dönemi (1938-1950)nde ise yine Dünyadaki gelişme, değişime bağlı bir politika
izlenmiştir. II. Dünya Savaşı ve sonuçları Kültür politikalarına da etki etmiştir. Bu dönemde
Faşizmin yıkılması, Batı’nın ve sisteminin yükselmesi, İnsan hakları, özgürlükler, vb alanlardaki
değişim İnönü dönemi kültür politikalarında, önceden beri devam eden Milliyetçilik vurgusunun
yanı sıra Batı ve Hümanizma vurgusu yapılarak Türk kimliği ile Batının bütünleştirlmesi çabası
etkili olmuştur.
Atatürk ve İnönü dönemlerinde uygulanan kültür politikalarında yöntemsel olarak önemli
farklılıklar görülür. Bu durumun nedeni hem değişen şartlar ile hem de dönem liderlerinin farklı
bakış açıları ile açıklanabilir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Politikaları,, CHP,,, Mustafa Kemal Atatürk,

Kaynakça

• ANAMUR, Hasan (1998), “Hasan Ali Yücel ve Bir Aydınlanma Yolu Olarak Çeviri”, 100. Doğum Yıldönümünde Hasan Ali Yücel, (Haz. Songül Boybeyi), Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• ANGI, Hacı (1997), Atatürk İlkeleri ve Türk Devrimi, Ankara: Angı Yayınları. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I (1919-1938) (2006), Ankara: Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.