SERBEST ZAMAN VE GÜNDELİK HAYAT SOSYOLOJİSİ BAĞLAMINDA “DİJİTAL HUZURSUZLUK”: İLETİŞİMİN VE ZAMANIN HIZINA YETİŞME ENDİŞESİ

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 28, 104 - 113, 19.09.2021

Cihan Oğuz

https://doi.org/10.33692/avrasyad.926688

Cited By: 1

Öz

Dijitalleşmenin her alanda olduğu gibi 21. Yüzyıl dünyasında iletişim biçimlerini de değiştirdiği görülmektedir. Bu süreci sadece teknolojik bir devrim olarak değerlendirmek yetersiz kalmaktadır. Dijital çağ, kendi özgün kültür yapısını da geleneksel kültürün üstüne ikame etmeye başlamıştır. Bunun sonucu olarak da, bireylerin günlük yaşam tarzları, kültürel alışkanlıkları, hatta psikolojik refleksleri günden güne kabuk değiştirmekte, dijitalleşmenin hızına uyarlanmakta güçlük çeken geleneksel yaşam tarzları etkisini yitirmektedir. Kimi iletişimcilerin “nomofobi” veya “FoMO”, kimilerinin de “internet (sosyal medya) bağımlılığı” olarak nitelendirdiği dijital huzursuzluk, aslında, iletişimin ve zamanın hızına yetişme endişesinden kaynaklanmaktadır. Bu endişe, bireylerdeki gündelik yaşam reflekslerini de yeniden düzenlemekte, kendi içselliğine çekmektedir. Bireyin kendi özgün kimliğinden bağımsız olarak, onu kuşatan değerler sistemi, bu yeni süreci yönetmektedir. Bireye düşen ise bu sürece ne kadar uyarlanıp uyarlanmadığını yaşayarak görmekten ibarettir. Bireyin yeni uyarlandığı veya reddettiği bu süreç, aynı zamanda dijitalleşmenin de gelişme evresidir. Kısacası, iletişimin ve zamanın hızına yetişme endişesi, dijitalleşmenin neden olduğu sosyal bir semptomdur. Bireyin buna nasıl rıza gösterdiği veya bu zincirlerden nasıl kurtulacağı ise trajik bir soru işareti olarak belirmektedir. Bu çalışma, dijital huzursuzluk olgusunu “Serbest Zaman” ve Erving Goffman’ın “gündelik hayat sosyolojisi” kavramları çerçevesinde tartışarak, yeni iletişim teknolojilerinin bireyde oluşturduğu kültürel değişimlerin yönünü anlamayı amaçlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Benliğin dijitalleşmesi, Serbest zaman, Gündelik hayat sosyolojisi, FoMO

Kaynakça

• ADORNO, Thedor W., (1994), The Stars Down the Earth, New York: Routledge.
• AYDOĞAN, Filiz, (2017). Medya ve Serbest Zaman, 2. Basım. İstanbul: Der Yayınları.
• BAYAD, Aydın, (2016), “Erving Goffman’ın Benlik Kavramı ve İnsan Doğası Varsayımı”, Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 36-1, ss. 81-93.
• BLANCO, Ana Vinals, (2014). “Dijital Çağda Boş Zamanın Dönüşümü”, Sosyal Medya D/evrimi.,Hazırlayan: Barış Çoban, (Çev. Akın Emre Pilgir), ss. 185-199. İstanbul: Su Yayınevi.
• BÜYÜKUSLU, Ali Rıza, (2017), Dijital Kapitalizm, İstanbul: Der Yayınları.
• GOFFMAN, Erving, (2009), Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu, (Çev. Barış Cezar). İstanbul: Metis Yayınları.
• GOFFMAN, Erving, (1967), “On Face-Work: An Analysis of Ritual Elements in Social Interaction”, Reflections, IV (3), 7-13.
• GÖKER, Göksel, (2015), “İletişimin McDonaldlaşması: Sosyal Medya Üzerine Bir İnceleme”, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literatureand History of Turkish or Turkic, X (2), ss. 389-410.
• HÜLÜR, A. Banu, (2017), “Erving Goffman: Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu”. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi (AKAR), Cilt II, Sayı 4, ss. 158-165.
• KARAKOÇ, Enderhan ve TAYDAŞ, Onur, (2013), “Bir Serbest Zaman Etkinliği Olarak Üniversite Öğrencilerinin İnternet Kullanımı ile Yalnızlık Arasındaki İlişki: Cumhuriyet Üniversitesi Örneği”, Selçuk İletişim Dergisi, VII (4) , ss. 33-45.
• KAVUT, Sevgi, (2018). “Goffman’ın Benlik Sunumu Kuramı Bağlamında Sosyal Medyada Kimlik İnşası: Instagram Üzerine Bir Araştırma”, Nosyon: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi - Nosyon: International Journal of Society and Culture Studies, 1, ss. 1-12.
• KESKİN, Uğur ve BAYRAM, Alican, (2019), “Aylak Birey Davranışlarının Çağdaş Biçimi: Elektronik Aylaklık”, Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi (İŞFAD), Cilt: I, Sayı: 1, ss. 1-24.
• LEE, Edward Ashford, (2019), Dijital Ruh (Çev. Avni Uysal & Gizem Uysal), İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• LİGİEZA, Ilona Biernacka, (2014), “Aktif veya Pasif Yerel Kamusal Alan: Enformasyon-İletişim Teknolojilerinin Çağdaş Yerel Demokrasiler Üzerine Etkisi”, Sosyal Medya D/evrimi. Hazırlayan: Barış Çoban, (Çev. Akın Emre Pilgir), ss. 97-116. İstanbul: Su Yayınevi.
• McLEAN, D., HURD, A. ve ROGERS, Nancy Brattain, (2008), Kraus' Recreation And Leisure In Modern Society, 8. Baskı, Kanada: Jones and Bartlett Publishers.
• ÖVÜR, Ayten, (2019), “Teknoloji Çağında Kaçışçı Fantazya Alanı Olarak Dijital Esriklik”. Dijital Hastalıklar, Editör: Gökmen Karadağ, ss. 55-84. İstanbul: Der Yayınları.
• ÖZDEMİR, Burcu ve YILDIRIM, Gonca, (2019), “Dijitalleşen İletişim Ortamlarında Kimlik İnşası ve Benlik Sunumu: İletişim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. e-Journal of New Media / Yeni Medya Elektronik Dergi – eJNM. Volume III, Issue 3, ss. 178-191.
• POLAT, Reyhan, (2017), “Dijital Hastalık Olarak Nomofobi”, e-Journal of New Media / Yeni Medya Elektronik Dergi – eJNM. May 2017, Volume I, Issue 2, ss. 164-172.
• RHEİNGOLD, Howard, (2000), Tools for Thought – The History and Future of Mind-Expanding Technology, Cambridge: MA : MIT Press.
• TOFFLER, Alvin, (2018), Üçüncü Dalga - Bir Fütürist Ekonomi Analizi Klasiği (Çev. Selim Yeniçeri), İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• VAN DIJK, Jan, (2018), Ağ Toplumu (Çev. Özlem Sakin), 2. Baskı. İstanbul: Kafka Yayınları.
• YENGİN, Deniz ve BAYINDIR, Berkan, (2019). “Dijital Bağ(ım)lı”. Dijital Hastalıklar, Editör: Gökmen Karadağ, ss. 85-115. İstanbul: Der Yayınları.
• YOLOĞLU, Nurhayat, (2019), “Yakınsama (Convergence) ve Çapraz Medya (Crossmedıa) Stratejisinin Medya Sektöründe Yansımaları”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (e-GİFDER), Cilt: VII, Uluslararası Türk Dünyası Basın Sempozyumu Özel Sayısı, ss. 1449-1464.
• McGinnis, Patrick J., (2017), 7 Symptoms of Fomo You Need To Treat. Http://Patrickmcginnis.Com/Blog/7-Symptoms-Of-Fomo You-Need-To-Treat-Now/, Erişim Tarihi: 05.03.2021.