CUMHURİYET’İN İLK DÖNEMLERİNDE MARAŞ’TA İDARİ ALANDA YAPILAN DÜZENLEMELER (1923-1940)

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 29, 206 - 218, 20.12.2021

Bilal Tunç Mehmet Özcan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1035697

Öz

1923 yılında Cumhuriyet’in ilanından itibaren Türkiye genelinde idari, sosyal, siyasi ve
iktisadi başta olmak üzere çok sayıda yenilik ve düzenlemeler yapılmıştır. Bu yeni
düzenlemelerle ülkenin modern usullerle yönetilmesi hedeflenmiştir. Bunlar arasında idari
yapıda gerçekleştirilen hudut düzenlemeleri en fazla ön plana çıkanlardır. Bu düzenlemelerin
çokça yapıldığı yerlerden birisi de Türkiye’nin ilk vilâyetlerinden birisi olan Maraş’tır.
Yeni Türk devletinin oluşumunda önemli bir yere sahip olan ve ilk vilâyetlerden birisi
Maraş’ın tarihi, zengin olaylarla doludur. Ulusal ruhun, ulusal direnişin bir sembolü durumunda
olan Maraş’ın bu özelliği, bu gücü karşılıksız bırakılmamış ve bu vilâyet 5 Nisan 1925’te Türkiye
Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından ‘’Kırmızı Şeritli İstiklal Madalyası’’ ile ödüllendirilmiştir.
Ayrıca Maras’ın gelişmiş bir vilâyet olması için ide idari alanda ciddi adımlar atılmıştır. Bu
makalede, Milli Mücadele Tarihinde önemli bir rol oynamış olan Maraş’ta şehrin gelişimi
anlamında yapılan idari alandaki düzenlemeler gerekçeleriyle beraber teferruatlı bir biçimde ele
alınmış ve bunun nüfusun potansiyelini nasıl etkilediği ayrıntılı bir biçimde irdelenmiştir. Bu
kapsamda, çalışmamızdaki temel amaç, Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Maraş vilâyetinde idari
alanda yapılan düzenleme ve nüfusun yapısındaki değişimleri nedenleriyle birlikte ortaya
çıkarmaktır.
Türkiye’de Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde yeni ilçe, bucak ve köylerin tesis edilmesi,
köylere bağlı olan bazı mahallelerin büyütülerek köy yapılması ve nüfustaki artış ya da
azalmalara bağlı bazı köylerin de mahalleye dönüştürüldüğünden hareketle önemli idari hudut
düzenlemelerin yapıldığı belgelerle ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda bu makalede söz konusu
düzenlemeler, Maraş özelinde, elde edilen bulgu ve belgelerle irdelenmiştir. Bu makale,
öncelikle Cumhurbaşkanlığı Cumhuriyet Arşivi, Resmi gazetenin verileri ve Türkiye İstatistik
Kurumundan elde edilen bilgiler olmak üzere; telif eserlerden faydalanılarak edilerek
hazırlanmıştır. Ayrıca bu makalede doküman analizi tekniği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

umhuriyet, İdari Yapı, Maraş, Nüfus, Vilayet.

Kaynakça

• Ahmad, Feroz 2012. Modern Türkiye’nin Oluşumu. (Çev. Yavuz Alogan). 11. Basım. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Alpaslan, Erhan ve Gedik, Sadık 2018. “TBMM Tarafından Maraş’a İstiklal Madalyası Verilmesi ve Şair Mehmet Tâhir Nâdî Bey’in Madalya Kasidesi”. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 15/1: 253-285.
• Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü, 1941. 20 İlk Teşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları.