OSMANLI DEVLETİ İLE KAŞGAR EMİRİ YAKUP BEG ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 29, 354 - 366, 20.12.2021

Ali Osman Akalan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1037257

Öz

Osmanlı Devletinin sonlarına doğru Orta Asya’daki Rus ve Çin işgallerinden meydana
gelen yeni siyasi tablo çerçevesinde, Türkistan Türklerinin işgale karşı direnişi ve bu direnişten
doğan Doğu Türkistan’ın Kaşgar Emirliğinin hükümdarı Yakup Han’ın Osmanlı devleti ile
yürüttüğü ilişkiler, Osmanlı Devletinin Doğu Türkistan’daki faaliyetleri, Osmanlı devletinin
Kaşgar’a silah ve askeri yardımları, iki ülke arasındaki yazışmalar, İstanbul’daki Kaşgar ilgisi,
Osmanlı devletinin Doğu Türkistan için önemi, Osmanlı Devletinin Kaşgar politikası ve bütün
bunların doğurduğu siyasi ve sosyo kültürel sonuçlar ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu amaçla
öncelikle Türkistan coğrafyası ve tarihi hakkında genel bilgiler verilecek ardından öncelikle
Çağatay Hanlığından Mançu İstilasına Kadar Olan Tarihi Süreç daha sonra Mançu İstilasından
Yakup Beg’in İstiklalini İlan Etmesine Kadar Olan Tarihi Süreç içerisinde Doğu Türkistan
hakkında temel sosyal ve siyasal görünümün genel hatları çizilecektir. Yakup Bey döneminde
Osmanlı yönetimiyle kurulan politik, askeri ve ekonomik ilişkiler aktarılacaktır. Türkistan’ın siyasi
tarihi ve Osmanlı yönetiminin bu kesimlerle ilgili bakış açısının verilmeye çalışılacağı çalışma,
gerek Osmanlı gerekse Türkistan açısından eldeki bilgilerin bir araya getirilmesi ve tarihi bir
dönemin aydınlatılmasına katkı sağlamayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda Türkistan’ın
günümüzdeki sosyal, siyasal, ekonomik ve demografik problemlerinin sağlıklı bir şekilde
çözümü için Osmanlı İmparatorluğu’ndan bugüne geçen süreyi ve önemli kırılma noktaları
sağlıklı bir şekilde yorumlamak gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Kaşgar Emirliği, Doğu Türkistan, Yakup Han

Kaynakça

• Adıbelli, Barış, 2007, Osmanlıdan Günümüze Türk-Çin İlişkileri, İstanbul: Iq Kültür Sanat Yayıncılık.
• Andican, Ahat, 2009, Osmanlıdan Günümüze Orta Asya Ve Türkiye, İstanbul : Doğan Kitap
• Arat, Reşit, Rahmeti Kaşgar,1993, İslam Ansiklopedisi, C.6.İstanbul