ARNOLD JOSEPH TOYNBEE: HAYATI VE OSMANLI MODERNLEŞMESİ ÜZERİNE GÖRÜŞLERİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 30, 112 - 124, 17.03.2022

Tuğrul Erdem Doğru

Öz

Bu çalışmada İngiliz tarihçi Arnold Joseph Toynbee’nin yaşamı ve tarihsel süreç
içerisinde Türkler, İslamiyet ve Osmanlı Devleti hakkındaki görüşleri üzerinde durulmuştur.
Çalışmanın amacı Toynbee’nin eserlerinden ve düşüncelerinden yola çıkarak Osmanlı
modernleşmesini, devletin iç dinamikleri, politikaları ve çağdaşı devletlerle olan ilişkileri
bağlamında ele almaktır. Aynı zamanda, Toynbee’ye göre modernleşmenin ne anlama geldiği
ve gerçekleşmesi için hangi gelişmelerin sağlanması gerektiği ifade edilmiştir. Makalede
Osmanlı Devleti’nin modernleşme süreci incelenmiş ve Toynbee’ye göre başarısız olmasının
sebeplerine yer verilmiştir. Batılılaşma, çağdaşlaşma ve kalkınma gibi kavramların tanımı
yapılmıştır. Osmanlı modernleşmesi konusunda çalışmaları olan yazarların düşüncelerine yer
verilerek bir analiz yapılması hedeflenmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri
olan tarihsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise döküman analizi tekniği
kullanılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre Toynbee, Osmanlı Devleti’nin, Batı tarzı bir
modernleşmeyi başaramadığını düşünmektedir. Yazara göre bu başarısızlıkta devlet
yöneticilerinin payı olduğu kadar Batı dünyasının da payı bulunmaktadır. Yine de bu
başarısızlık, olumlu bir sonuç doğurmuş, yeni bir devletin temellerinin atılmasına imkân
sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Arnold Joseph Toynbee, Osmanlı Devleti, Modernleşme, Batılılaşma.

Kaynakça

• Bein, Amit. 2013. Osmanlı Uleması ve Türkiye Cumhuriyeti, Değişimin Failleri ve Geleneğin Muhafızları. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Berkes, Niyazi. 1982, Atatürk ve Devrimler, İstanbul: Adam Yayıncılık.