TÜRKÇEYİ YABANCI DİL OLARAK ÖĞRENEN ÖĞRENCİLERİN DİKTE BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 32, 340 - 357, 25.09.2022

Niymet Bahşi

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1176866

Cited By: 1

Öz

Dikte yöntemi özellikle yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde dilin yapısını ve ses
özelliklerini kavratmak amacıyla uygulanabilecek en etkili yöntemlerden biridir. Alan yazında
özellikle bu konu ile ilgili çalışmanın olmaması ve öğrencilerin yazılarını değerlendirmede
kullanılacak bir değerlendirme aracının bulunmaması bu çalışmanın çıkış noktasını
oluşturmuştur. Bu araştırmanın amacı, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dikte
becerilerini tespit etmek ve öğrencilerin dikte yaparken harf düzeyinde, hece düzeyinde ve imla
düzeyinde yaptığı yanlışları örneklerden yola çıkarak belirlemektir. Yapılan çalışmada nicel
araştırma yöntemlerinden olan genel tarama modelleri içerisinde yer alan ilişkisel tarama modeli
kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İnönü Üniversitesi’nde Türkçe Öğretim ve
Uygulama Merkezi’nde A2 düzeyinde öğrenim gören 62 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada
veri toplama aracı olarak öğrencilerin yazmış olduğu yazılar ve araştırmacı tarafından geliştirilen
“Dikte Yanlışlıklarını Tespit Etmek İçin Kullanılan Dereceli Puanlama Anahtarı”dır. Araştırmada
kullanılan ölçme aracının geçerliliğini tespit etmek için “içerik geçerliliği” uygulanmış,
güvenirliğini sağlamak için Croonbach Alpha güvenilirlik katsayısı hesaplanmıştır. Öğrencilerin
kağıtları “harf düzeyinde yapılan yanlışlıklar”, “hece düzeyinde yapılan yanlışlıklar, “imla
düzeyinde yapılan yanlışlıklar” olmak üzere üç ana başlık altında incelenmiştir. Elde edilen
veriler içerik analizi, frekans ve yüzde içerikleriyle çözümlenerek örneklerle verilmiştir.
Araştırmanın sonucunda Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin dikte yaparken en çok
sözcüklerin yazımında en çok harf fazlalığı ya da harf değişikliği hatası yaptıkları tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrenciler, dikte, değerlendirme.

Kaynakça

• Ak Başoğul, Duygu CAN, Fatma Selcen. 2014. “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Balkanlı Öğrencilerin Yazılı Anlatımda Yaptıkları Hatalar Üzerine Tespitler”. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, (10):100-119.
• Açık, Fatma. 2008. “Türkiye’de Yabancılara Türkçe Öğretilirken Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri.” Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu Bildirisi. Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, Lefkoşa.