Otizmli Bireylere Yönelik Toplumsal Farkındalık Düzeyinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 34, 28 - 47, 20.03.2023

Kübra Arslan

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1167352

Cited By: 2

Öz

Otizmli bireylerin toplum içindeki yerini anlamak için öncelikle toplumun otizme yönelik tutum ve bakış açısının açığa çıkarmak önem taşımaktadır. Toplum içinde otizmli bireyler sosyal iletişimde yaşadıkları sorunlar ve stereotipik hareketleri nedeni ile etiketlenme ve damgalamaya maruz kalabilmektedir. Toplumun olumsuz tutum ve davranışları ile sosyal hayat otizmli birey ve aileleri için zorluk oluşturabilmektedir. Toplumun otizmli birey ve aileye yönelik olumsuz tutum ve davranışları sonucunda, aile üyeleri toplumdan soyutlanarak yaşar hale gelmektedir. Bu çalışmanın amacı toplumun otizme bakış açısını çeşitli değişkenler aracılığı ile incelemektir. Bu araştırma, nicel metot ile ilişkisel tarama türünde yapılmıştır. Araştırmada, Otizm Spektrum Bozukluğuna Yönelik Toplumsal Tutumlar Ölçeği (OYTTÖ), Damgalama Ölçeği, Hoşgörü Ölçeği ve sosyo-demografik bilgileri belirlemek amacıyla hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma verileri online ortamda elde edilmiştir. Araştırma bulgularına göre otizm spektrum bozukluğuna yönelik toplumsal tutum ile hoşgörü arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Dışlanma alt ölçekleri olan ayrımcılık, etiketleme, psikolojik sağlık ile otizm spektrum bozukluğuna yönelik toplumsal tutum arasında pozitif yönlü ilişki tespit edilmiş; önyargı ile otizm spektrum bozukluğuna yönelik toplumsal tutum arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Kadın ve erkek olma durumu ile otizm spektrum bozukluğuna yönelik toplumsal tutum arasında bir ilişki bulunamamıştır. Yapılacak çalışmalarda farkındalığın otizmin en yakın çevresinden başlayarak topluma doğru genişletilmesi büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Otizm, Toplumsal farkındalık, Otizmli çocuğu olan aile, Damgalama, Hoşgörü

Destekleyen Kurum

bulunmamaktadır

Examination of Social Awareness Level of Indıviduals with Autism

Öz

In order to understand the place of individuals with autism in society, first of all, it is necessary to reveal the attitude and perspective of the society towards autism. Individuals with autism in society may be exposed to labeling and stigmatization due to the problems they experience in social communication and their stereotypical movements. Views, attitudes and behaviors of the society and social life or social life areas can become difficult for individuals with autism and their families to live. As a result of the negative attitudes of the social environment towards the autistic individual and the family, family members are increasingly isolated from the society. The aim of this study is to examine the society's perspective on autism through various variables. This study was conducted in relational screening type, which is one of the quantitative design screening models. In the study, Social Attitudes Towards Autism Spectrum Disorder Scale (ASTS), Stigma Scale, Tolerance Scale and Personal Information Form prepared to determine socio-demographic information were used. Research data were obtained online. The data obtained in the research were analyzed by transferring them to the SPSS 24 package program. According to the research findings, there is a negative relationship between social attitude towards autism spectrum disorder and tolerance. A positive relationship was found between discrimination, labeling, psychological health, and social attitudes towards autism spectrum disorder, which are subscales of exclusion; No relationship was found between prejudice and social attitudes towards autism spectrum disorder. It is of great importance in the studies to be carried out to expand the awareness towards the society, starting from the closest environment of the autistic individual.

Anahtar Kelimeler

Autism, Social awareness, Family with a child with autism, Stigma

Kaynakça

• Amerikan Psikiyatri Birliği. 2018. DSM-V Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı, Çeviren Köroğlu, E., Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Anwar, Muhammad Salar, Tahir, Mahnoor, Nusrat, Khusboo, Khan, Muhammad R. 2018. “Knowledge, Awareness, and Perceptions Regarding Autism Among Parents in Karachi, Pakistan”. Cureus, 10(9): 3299.
• Arslan, Kübra. 2020. “Otizmli Çocuğu Olan Ailelerin Dayanıklılık Düzeyine Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi”. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Aslan, Ömer. 2001. “Hoşgörü ve Tolerans Kavramlarına Etimolojik Açıdan Analitik Bir Yaklaşım”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(2): 357-380.
• Aydın, İnayet. 2016. Öğretimde Denetim. Ankara: Pegem Akademi.
• Balkı, İrem. 2020. “Ebeveynlerin Otizm Spektrum Bozukluğu Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi”. Tıpta Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir.
• Batum, Selma. 2019. “Otizm Spektrum Bozukluğuna (OSB) Yönelik Toplumsal Tutumlar Ölçeği'nin Türkçe Uyarlaması ve Öğretmenlerin OSB'ye Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• CDC. 2018. “Centers for Disease Control and Prevention”. https://www.cdc.gov/ (Erişim Tarihi: 04.08.2021).
• Çopuroğlu, Cemalettin, Mengi, Abdurrahman. 2014. “Toplumsal Dışlanma ve Otizm”. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(5): 607-629.
• Demirci, İbrahim, Ekşi, Halil. 2018. “Keep Calm and Be Happy: A Mixed Method Study From Character Strengths To Well-Being”. Educational Sciences Theory and Practice, 18(29): 303-354.
• Erden, Gülsen. 2010. “Çocuk Hekimleri ve Otizm: Tanıda Zorluklar”. Türkiye Klinkeri Pediatri Dergisi. 19(1): 9-15.
• Fraenkel, Jack R., Wallen, Norman E. 2006. How to design and evaluate research in education (6th ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
• Giddens, Anthony, Sutton, Philip W. 2016. Sosyolojide temel kavramlar. Yay. Haz. ve Çev. Esgin, Ali. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Goffman, E. 2014. Damga. Çev. Geniş Ş., Ünsaldı L. Ü. & Ağırnaslı S.N., Ankara: Heretik Yayıncılık.
• Gölbaşı Hatice, Demirel Yeltekin, Nemmezi Karaca Sanem, Uzun Çiçek, Ayla. & Sarı Aybüke Seda. 2021. “Sivas İl Merkezinde Otizm Spektrum Bozukluğunun (OSB) Yaygınlığı ve Aile Sağlığı Merkezleri Sağlık Çalışanlarının OSB Farkındalıkları”. Çukurova Medical Journal, 46(3): 998-1008.
• Gölbaşı, Hatice. 2018. “Sivas Il Merkezi’nde Otizm Spektrum Bozuklukları Yaygınlığı ve Sağlık Çalışanlarının Otizm Spektrum Bozukluklarına Yönelik Bilgi ve Tutumları”. Uzmanlık Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Hacıı̇brahı̇moğlu, Binnur, Ustaoğlu, Ayşegül. 2019. “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara İlişkin Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2): 491-506.
• Hotaman, Davut. 2012. “An Investigation Of Pre-Service Teachers’ Perceptions Of Teacher Personality Characteristics”. Journal of Theoretical Educational Science, 5(2): 186-201.
• Imran, Nazish, Chaudry, Mansoor, R., Azeem, Muhammad W., Bhatti, Muhammad, R, Choudhary, Zaidan, I., Cheema Mohsin, A. 2011. “A Survey Of Autism Knowledge and Attitudes Among The Healthcare Professionals in Lahore, Pakistan”. BMC Pediatrics. 11: 107.
• Jorm, Anthony Fransic. 2000. “Mental Health Literacy: Public Knowledge and Beliefs About Mental Disorders”. The British Journal of Psychiatry, 177(5): 396-401.
• Kara, Halil, Demirtaş Mehmet Semih. 2020. “Increasing The Awareness Of Autism Spectrum Disorder With Training Of Pre-School Teachers And School Counselors in Turkey”. Journal of Child Science, 10(1): 246-57.
• Karabekiroğlu, Koray, Cakin-Memik, Nursu, Özcan-Özel, Özlem, Toros, Fevziye, Öztop, Didem, Özbaran, Burcu, Cengel-Kültür, Ebru, Akbaş, Seher, Taşdemir, Gökçe Nur, Ayaz, Muhammed, Aydın, Cahide, Bildik, Tezan, Erermiş, Serpil ve Yaman, Ali Kemal. 2009. “DEHB ve Otizm ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Damgalama: Sınıf Öğretmenleri ve Ana-Babalarla Çok Merkezli Bir Çalışma”. Klinik Psikiyatri, 12: 79-89.
• Karavuş, Melda, Altaş, Zeynep Meva, Hıdıroğlu, Seyhan, Arı, Nurşah, Bagriacik, Fatma, Gençay Can, Aslı ve Güner, Çağla Zelal. 2019. “6 Yaş Altı (Okul Öncesi) Çocukların Ebeveynlerinde Otizm Bilgi Düzeyinin Ölçülmesi”. 3. Uluslararası 21. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Bildiriler Kitabı, s.1279-1280, Antalya, Kasım 26-30.
• Kinnear, Sydney, Link, Bruce, Ballan, Michelle, Fischbach, Ruth. 2016. “Understanding The Experience Of Stigma For Parents Of Children With Autism Spectrum Disorder and The Role Stigma Plays in Families’ Lives”. Journal of Autism and Developmental Disorders, 46.
• Mak, Winnie, W.S., Kwok, Yvonne. 2010. “Internalization of Stigma For Parents Of Children With Autism Spectrum Disorder in Hong Kong”. Social Science & Medicine, 70(12): 2045-2051.
• Martin, Danielle. 2012. “The Ever-Changing Social Perception Of Autism Spectrum Disorders in The United States”. Project completed in partial fulfilment for graduation from the Honors College of East Carolina University.
• Rahbar, Mohammad, Ibrahim, Khalid, Assassi, Parisa. 2011. “Knowledge and Attitude of General Practitioners Regarding Autism in Karachi, Pakistan”. Journal of Autism and Developmental Disorders, 41(4): 465–74
• Sabuncuoğlu, Melek, Cebeci, Sevsen, Rahbar, Mohammad. 2015. “Autism Spectrum Disorder And Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Knowledge And Attitude Of Family Medicine Residents İn Turkey Otizm Spektrum Bozukluğu Ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite”. Turkish Journal Of Family Medicine And Primary Care, 9(2): 46-53.
• Sarris, M. 2015. The stigma of autism: When all eyes are upon you. https://iancommunity.org/ssc/autism-stigma (Erişim Tarihi: 07.09.2021).
• Sarris, M. 2016. Families face autism stigma, isolation. https://iancommunity.org/ssc/families-face-autism-stigma-isolation (Erişim Tarihi: 08.09.2021).
• Sürmen, Aysen, Hidiroğlu, Seyhan, Usta, Hamide Hande, Awiwi, Muhammed, Oğuz, Saki Ahmet, Karavuş, Melda, Karavuş, Ahmet. 2015. “Study Exploring Knowledge, Attitudes And Behaviours Towards Autism Among Adults Applying to A Family Health Center in Istanbul”. Nothern Clinics Of Istanbul, 2(1): 13-18.
• Tabachnick, Barbara G., Fidell, Linda, S. 2013. Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• TNAS. 2015. Farklı Düşünün- Olumlu Davranın, Otizmin Kamu Algıları. Londra: Ulusal Otistik Toplum. www.autism.org.uk/~/media/NAS/Documents adresinden erişildi. (Erişim Tarihi: 08.09.2020).
• Töret, Gökhan, Özdemir, Selda, Selimoğlu, Ömür Gürel, Özkubat, Ufuk. 2014. “Otizmli Çocuğa Sahip Olan Ebeveynlerin Görüşleri: Otizm Tanımlamaları ve Otizmin Nedenleri”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(1): 1-14.
• Uz, Semra, Kaya, Kamil. 2018. “Otizmli Çocuklara ve Ailelerine Yönelik Damgalama”. Journal of History Culture and Art Research, 7(1): 663-683.
• Yaman, Erkan, Güngör, Halime. 2013. “Damgalama (Stigma) Ölçeği’nin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25): 251-270.