Kitab-ı Dedem Korkut’un İzahlı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 34, 529 - 547, 20.03.2023

Abdulselam Arvas

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1229126

Öz

Kitab-ı Dedem Korkut adlı eserdeki hikâyelerin uzun bir zaman boyunca sözlü gelenekte yaşadığı tahmin edilmektedir. Araştırmacılara göre, bu hikâyeler daha sonra meçhul bir müellif tarafından Türk dilinde ama Arap alfabesi ile yazıya geçirilmiştir. XV. yüzyılda, kesin adı bilinmeyen başka bir müstensih ise Dresden nüshasını istinsah etmiştir. Vatikan nüshası için ise henüz tam bir fikir beyan edilmemiştir. Neticede Kitab-ı Dedem Korkut adlı eserle ilgili şimdilik iki eski tarihli nüsha olduğu söylenmektedir. Bu eser, Oğuz Türkçesiyle yazılmasına karşın Türk halklarının müşterek eserlerinden birini teşkil etmektedir. Bu husus gerek geleneksel ve kültürel gerekse motif, tema gibi yapısal unsurlar açısından göze çarpmaktadır. Dahası bu hikâyeler hem Türkiye ve Gagauzya hem de Türkmenistan’da yakın dönemlere kadar sözlü gelenekte anlatılmaktaydı. Bu nedenlerden ötürü Kitab-ı Dedem Korkut Türk dünyası için önem arz eden bir eserdir. Nitekim eser, keşfedildiği günden itibaren bütün araştırmacıların dikkatini çekmiş ve üzerine çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar, özellikle Türkiye’de nicel olarak hayli bir yekûn tutmuş ve eser hakkında birkaç bibliyografya da hazırlanmıştır. Ancak bu bibliyografyalarda çalışmaların sadece künyeleri verilmiş, bunlara dair açıklamalar yapılmamıştır. Bütün bunlara karşın Kitab-ı Dedem Korkut adlı eserin hâlâ tam anlamıyla bir bibliyografyası hazırlanmış değildir. Şimdiye kadar Kitab-ı Dedem Korkut hakkında izahlı bibliyografya yazılmamış olması ise büyük bir eksikliktir. Bu makalede, Kitab-ı Dedem Korkut adlı eser hakkında izahlı bir bibliyografya denemesi yapılmıştır. Böylece ilk defa kısmî olarak Kitab-ı Dedem Korkut’un açıklamalı bibliyografyası hazırlanmıştır. Bu çalışmanın, ileride kitap düzeyinde bir izahlı bibliyografyaya öncülük etmesi umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

DedeKorkut, araştırmalar, izah, bibliyografya, deneme

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

An Essay on The Annotated Bibliography of The Book of Dedem Korkut

Öz

It is estimated that the stories in the Book of Dedem Korkut lived in the oral tradition for a long time. According to the researchers, these stories were later written down by an unknown author in the Turkish language but in the Arabic alphabet. Another copyist wrote the Dresden copy in the 15th century. About the Vatican copy, a complete opinion has not been declared for now. As a result, it is said that there are two old dated copies of this work temporarily. Although this work was written in Oghuz language, it constitutes one of the common works of Turkic peoples. This issue stands out in terms of both traditional and cultural elements, as well as structural elements such as motifs and themes. Moreover, these stories were told in the oral tradition both in Turkey and Gagauzia and in Turkmenistan until recently. For these reasons, the Book of Dedem Korkut is an important work for the Turkic world. Thus, the work has attracted the attention of all researchers since the day it was discovered and many studies have been done about it. These studies have increased in number especially in Turkey and several bibliographies have been prepared about the work. However, in these bibliographies, only the titles of the studies were given, and no explanations were made about them. Despite all this, a complete bibliography about the Book of Dedem Korkut has not been prepared yet. It is a great shortcoming that an annotated bibliography has not been written about the Book of Dedem Korkut until now. In this article, an annotated bibliography essay about the Book of Dedem Korkut has been written. Thus, first time, an annotated bibliography of the Book of Dedem Korkut was prepared partially. It is hoped that this work will lead to a book-level annotated bibliography in the future.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, researches, explanation, bibliography, essay

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Abdullah, Kemal. 1997. Gizli Dede Korkut. Çev. Ali Duymaz. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Abduvaliyev, İbragim, Tamara Abılkasımova, Gülnara Satimkulova. 2004. Korkut Ata Kitebi (Türk Elderinin Bayırkı Dastanı). Bişkek: Yayınevi yok.
• Ahmet Cevdet Paşa. 1999. Peygamberler ve Halifeler Tarihi. Sadeleştiren: Metin Muhsin Bozkurt. İstanbul: Hikmet Neşriyat.
• Alptekin, Ali Berat. 1998. “Dede Korkut Hikâyelerinde Kalıp İfadeler”. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni, Konya. Başgöz, İlhan. 1998. “Dede Korkut Destanında Epitetler”. Çev. Nebi Özdemir. Milli Folklor 37: 23-35.
• Bekki, Salahaddin. 2015. Dedem Korkut Kitabı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme (Türkiye’deki Yayınlar 1916-2013). Ankara: Berikan Yayınevi.
• Boestchen, Hendrick, Semih Tezcan. 2000. Dede Korkut Oğuznâmeleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Cemiloğlu, İsmet. 2001. Dede Korkut Hikâyeleri Üzerine Söz Dizimi Bakımından Bir İnceleme. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.