ÇOBANLIĞIN DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ: YOUTUBER ÇOBAN ORHUN TOPKAYA

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 37, 388 - 407, 15.12.2023

Aslı Büyükokutan Töret , Zülal Söğüt

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1402095

Öz

Türk kültüründe geleneksel bir meslek olan çobanlık, son yıllarda mesleğin icra edilmemesi nedeniyle yok olup gitme tehlikesi altındadır. Kentleşme, modernleşme ve endüstrileşme süreci bunda etkilidir. Söz konusu geleneksel mesleğin devamlılığı adına, çobanlık kültürünün dijital ortamlarda yeniden canlandırılmaya çalışılması anlamlıdır. Başta YouTube olmak üzere çeşitli çevrim içi platformlar, çobanlık mesleğine dair kültürün kayıt altına alınması ve yeni nesle tanıtılması açısından dikkat çekicidir. Eskişehirli çoban Orhun Topkaya’nın, kendi gündelik hayatını ve çobanlıkla ilgili deneyimlerini paylaştığı YouTube kanalı bulunmaktadır. Yazıda, Orhun Topkaya’nın YouTube kanalı ve bu kanalda çobanlık mesleğinin ve kültürünün aktarımı hakkında bilgi verilmiştir. Orhun Topkaya, kendi ismiyle açmış olduğu YouTube kanalında video bloglar aracılığıyla çobanlık kültürünü tanıtmaktadır. Özellikle çobanlık mesleğinin icrasında başvurduğu yenilikler ve uyguladığı teknolojiler, çobanlığa dair birtakım olumsuz ön yargıları kırabilecek niteliktedir. Bunun yanında, Orhun Topkaya’nın teknolojik yeniliklerin çobanlık mesleğine de uygulanabileceği göstermesi, mesleğin koşullarında iyileştirmelerin mümkün olduğunu ortaya koymaktadır. Yapılan incelemeler sonucunda; Orhun Topkaya’nın, YouTube kanalında bir taraftan çobanlığa dair geleneksel yaşam tarzının önemini vurgularken diğer taraftan teknolojinin sunduğu imkânlarla daha fazla insanın bu kültüre erişimini sağladığı görülmüştür. Bu durum, çobanlık mesleğinin gelecek nesillere sevdirilmesi noktasında işlevseldir. Ayrıca Topkaya’nın mesleğin icrasını YouTube ortamına taşımakla gerçekleştirdiği değişim, çobanlığın geçirdiği dijital dönüşümü göstermesi bakımından da önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Orhun Topkaya, Çobanlık, Meslek folkloru, Dijital Dönüşüm.

Kaynakça

• Chandler, Daniel. Rod Munday. 2018. Medya ve İletişim Sözlüğü. Çev. B Taşdemir. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çiçek, Mesut. 2018. “Youtuber Videoları: Kim, Nerede, Ne Zaman, Nasıl, Neden İzler”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 5(7): 151-162.
• Çoban, Vedat (2015). Türk Halk Kültüründe Çobanlık. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• Ergen, Yunus. 2019. “Popüler Kültürün Popüler Rol Modelleri YouTuberlar: İlköğretim Çağındaki Özel Okul Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. İnsan ve Toplum 9(1): 117-154.
• Ergun, Pervin. 2011. “Türk Mitolojisinde Çoban”. Çoban Kitabı. Ed. Emine Gürsoy Naskali. İstanbul: Kitabevi Yayınları: 305-344.
• Irak, Dağhan, Onur Yazıcıoğlu. 2012. Türkiye ve Sosyal Medya. İstanbul: Okyanus Yayınları.
• İlhan, Erol, Adalet Görgülü Aydoğdu. 2018. “Türkiye’de YouTube Yayıncılığı ve YouTuber Olmak”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 2022(47): 141-166.
• Kalafat, Yaşar. 2011. “Türk Halk İnançlarında Çoban”. Çoban Kitabı. Ed. Emine Gürsoy Naskali. İstanbul: Kitabevi Yayınları: 187-193.
• Karayalçın, Cem. 2019. “Bir Sosyal Kimlik Olarak Meslek Kimliği Üzerine Bankacılık Sektöründe Pazarlama Açısından Nitel Bir Araştırma”. International Journal of Labour Life and Social Policy 2(1): 43-57.