SOVYET RUSYA’SI ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN TARİHE AYNA OLARAK FIKRALAR VE YÖNETİMLERİN FIKRALARA ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 41, 110 - 124, 15.12.2024

Resat Yıldız

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1423116

Öz

Dil ve kültür birleşiminden doğan fıkralar, ortaya çıktıkları toplum ve dönemden izler barındırabilme yönleriyle bir çeşit tarihsel prizma olabilmektedirler. Bu makale, tarihi gerçeklerin aydınlatılması noktasında fıkraların geçmişe ayna olabilme özellikleri üzerinedir. Çalışmada fıkraların sözü edilen niteliğine değinilirken ayrıca yönetimlerin, onların oluşumundaki etkisine de değinilecektir. Zira bu edebi tür, birçok durumda etki tepki yoluyla oluşur. Fıkralar, oluştuğu dönemin siyasi, sosyal, ekonomik, dini ve kültürel yapısına dair bilgileri mikro düzeyde barındırabilmektedir. Yaşanan etkinin belirgin olarak verilebilmesi adına, tarih içerisinde yeni sayılabilecek ve kendine özgü niteliklere sahip olan Sovyetler Birliği örneği üzerinden konu ele alınacaktır. Öncelikle fıkralarla ilgili genel bilgi verilecek, daha sonra spesifik olarak Sovyet dönemi fıkralarının oluşum şartları üzerinde durulacaktır. Devamında, dönemi en çok yansıtan imgeler ve figürleri barındıran fıkralardan örnekler verilerek etkileşimin altı çizilecektir. Çalışmada kullanılacak Fıkralar belirli oranda sosyal medya üzerinden ve konuyla ilgili bilimsel çalışmalardan derlenecektir. Böylelikle güncel ve akademik bir bakış açısıyla konu yansıtılmaya çalışılacaktır. Sisteme özgü niteliklerin fıkralara nasıl yansıdığı ve bu ögelerin yönetimlerin etkileri sonucunda bir tepki olarak nasıl oluştukları açıklanacaktır. Sonuç olarak makalede, her dönemin siyasi, sosyal, ekonomik, kültürel ve dini yapısının anlaşılması noktasında fıkraların bir tarih inceleme aracı olabilme yönünün altı çizilecektir. Ayrıca yönetim sistemlerinin fıkraların oluşumundaki yerine de farklı bir açıdan değinilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sovyetler Birliği, dil, tarih, kültür, Fıkralar, yönetimler.

Anecdotes as a Prism to History through the Example of the Soviet Era and the Effect of Governments on Anecdotes

Öz

Anecdotes, which are combinations of language and culture, can be a kind of historical prism in that they contain traces of the society and period in which they emerged. This article explores their capability to mirror the past in illuminating historical facts. The study touches upon both the aforementioned nature of anecdotes and the influence of governments on their formation since this literary genre is formed through action and reaction in many cases. Anecdotes can contain information at a micro level on the political, social, economic, religious and cultural structure of the period in which they were created. In order to show the impact up, the present paper discusses the case of the Soviet Union, which can be considered new in history and has its own unique characteristics. First of all, general information about the anecdotes will be given, and then the conditions for the formation of Soviet period anecdotes will be specifically emphasized. Afterwards, the interaction will be underlined by examplifying anecdotes involving the images and figures that reflect the period potently. Anecdotes to be used in the present study will be compiled to a certain extent from social media and academic studies on the subject. Thus, the subject can be reflected from a current and academic perspective. The study will clarify how the system-specific characteristics are reflected in the anecdotes and how these elements are formed as a reaction to the effects of the government. As a result, the article will underline that anecdotes can be a tool for historical analysis in understanding the political, social, economic, cultural and religious structure of each period. In addition, the place of governments in the formation of anecdotes will be touched upon from a different perspective.

Anahtar Kelimeler

Soviet Union, language, history, culture, anecdotes, government

Kaynakça

• Altunel, İ. (2016). Latife. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/. (Erişim tarihi: 10 Haziran 2024).
• Alsaç, F., Şenocak, E. (2010). “İncili Çavuş Fıkralarında Kış/Taşlama Miti”. Millî Folklor 16, (127): 131-142.
• Artun, E. (2013). “Çukurova Yerel Fıkra Tiplerinin Türk Fıkra Anlatma Geleneğindeki Yeri”. Çukurova Türkoloji Araştırmaları Dergisi (17910): 1-24.
• Bars, M. E. (2019). “Sanal Dünyada Halk Mizahının Gülen/Güldüren Yüzü: Siyasi Fıkralar”. folklor/edebiyat 25, (99): 471-489.
• Belova, N. A. (2008), Literaturnıy anekdot russkoy proze i periodike pervıy tretıy XI V. Nijnevortovsk: İzd. nijnevortovskogo gosudarstevennogo gumaniternogo universtiteta.
• Gavrilova, O. (2009). Formen des russischen humors. aspekte der übersetzungsproblematik bei russischen Witzen ins Deutsche. (Magistra der Philosophie). University of Vienna. Vienna.
• Georgieyna, O. Ye. (2009). Disidentstvo kak politiçeskaya forma protestnaya dvijeniya v SSSR i osobennosti privleçeniya inokomislyaşçih k yuridiçeskoy otvestvennosti (seredina 1960-h – seredina 1980-h gg) istoriko-pravovoe issledovanie. Avtoreferat disertatsii na soiskaniye uçyonoy stepeni kandidata yurideçeskih nauk. Krasnadar: Kubanskiy gosudarstvennıy agrarnıy universitet.
• Graham, S. B. (2003). A Cultural Analysis of the Russo-Soviet Anekdot. (PhD. Dissertation). University of Pittsburgh Faculty of Arts and Sciences. Pittsburgh. Hosford, D., Kachurin J. P., Lamont, T. (2006). GULAG: Soviet Prison Camps and Their Legacy. Massachusetts: A Project of the National Park Service and the National Resource Center for Russian, East European and Central Asian Studies, Harvard University.
• İlina, O. K. (2009). “Şutka v kulturah velikabritanii i Rossii”. Sedmoy mejvuzovskiy seminar po lingvostranovedeniyu; sb. statey, Natsionalnıye osobenosti yumora, MGU.institut mejdunarodnıh otnoşeniyah 2 (2): 38-50.
• Jukov, V. Yu. (2006). Noveyşaya istoriya Rosii perestroyka i perehodnoy period 1985-2005. Sankt-Peterburg: Federalnogo agenstvo po obrazovaniyu.
• Kagan, M. S. (2002). “Anekdot kak fenomen kult”. Material kruglogo stola sankt-peterburgskoye filosofskoye obşestvo (16): 5-16.
• Kurganov, E. Ya. (1997). Anekdot kak janr. Sankt-Peterburg: Sovremennaya zapadnaya russistika.
• Medvedev, R. A. (2024). Roy Aleksandrovich Medvedev Quotes. https://www.goodreads.com/author/quotes/191517.Roy_Aleksandrovich_Medvedev.
• Orwell, G. (2019.12.29). Funny, but not vulgar. https://orwell.ru/.
• Pankova, L. (2005). “Anekdot: osobennosti formı syujetnoy kompozitsii. Odessa: Odeskiy Natsionalnıy Universitet”. Collected scientific articles on the philosophy and the philology (7). 242-249.