SAVAŞ SONRASI DÜNYADA BİR TÜRK SEYYAH: ESAT MAHMUT KARAKURT’UN MODERN SEYAHAT ANLATILARI

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 41, 503 - 531, 15.12.2024

Deniz Depe

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1558641

Öz

Esat Mahmut Karakurt’un 1949 yılında Yeni Sabah gazetesi adına gerçekleştirdiği ilk dünya seyahati, dönemin gezi yazı geleneğine önemli bir katkı sunmuştur. Hindistan, Amerika, Japonya, Senegal, Portekiz ve İspanya gibi geniş bir coğrafyayı kapsayan bu yolculuk, Karakurt’un gözlemleri ve deneyimleriyle şekillenen bir modern seyahatname olarak öne çıkar. Seyahat boyunca karşılaştığı ilginç olaylar ve insanlarla yaşadığı tecrübeler hem Karakurt’un anlatısına canlılık katmış hem de bu coğrafyalar hakkında özgün bilgiler sunmuştur.
Karakurt’un üslubunu farklı kılan unsurlar arasında, seyahat ettiği yerlerdeki kültürel farklılıklara dair gözlemleri, yerel halkla olan etkileşimleri ve coğrafi detaylara olan ilgisi ön plana çıkar. Yazıların anlatım ve içeriği dönemin dünya politikasına bakışını yansıtması açısından ayrıca dikkat çekicidir. Esat Mahmut Karakurt’un bu seyahatinde Türkiye’nin modernleşme çabalarını ve Atatürk devrimlerinin etkisini anlatma çabası, dış basında hakkında çıkan haberler gibi detaylar da devrin tarihi ve sosyolojik arka planı için önemli bilgilerdir.
Yazar, bu seyahat yazılarında romantik betimlemelerden mizahi öğe ve diyaloglara kadar geniş bir yelpazede anlatı tekniklerine başvurmuştur. Bu durum, eserlerinin edebi niteliklerini yükseltmekle kalmamış, aynı zamanda okuyucularına o dönemin dünyasını çarpıcı bir şekilde aktarma amacına da hizmet etmiştir. Bu seri yazılar; Karakurt’un edebi başarısının sadece bir romancı ve gazeteci kimliği ile sınırlı kalmayıp, Türk okurlarına dış dünyanın merceğinden özgün bir bakış sunduğunu göstermektedir.
Bu makale, Esat Mahmut Karakurt’un Yeni Sabah gazetesi için çıktığı büyük dünya turunun sosyo-kültürel ve edebi özelliklerini ana temalar ve üslup odağında inceleyerek, onun biyografisine katkı sağlamayı ve bu gezi yazılarını edebiyat dünyasına tanıtmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Esat Mahmut Karakurt, Seyahatname, Gezi Yazıları, Cumhuriyet Dönemi Türk Basını

A Turkish Traveller in the Post-War World: Esat Mahmut Karakurt's Modern Travel Narratives

Öz

Esat Mahmut Karakurt’s first world tour in 1949, undertaken on behalf of the Yeni Sabah newspaper, made a significant contribution to the travel writing tradition of the period. This journey, encompassing a vast geography including countries such as India, the United States, Japan, Senegal, Portugal, and Spain, stands out as a modern travelogue shaped by Karakurt’s observations and experiences. The intriguing events and encounters with individuals he experienced during his travels added vitality to his narrative and provided unique insights into these regions.
Among the elements distinguishing Karakurt’s style are his observations on cultural differences, interactions with the local populace, and attention to geographical details in the places he visited. The narrative and content of his writings are particularly noteworthy for reflecting the global political outlook of the era. Furthermore, Karakurt’s effort to convey Turkey’s modernization endeavors and the impact of Atatürk’s reforms—illustrated through details such as reports about him in the foreign press—offer significant information on the historical and sociological context of the period.
In these travel writings, the author employed a broad range of narrative techniques, from romantic descriptions to humorous elements and dialogues. This approach not only enhanced the literary qualities of his works but also served to vividly present the world of that era to his readers. This series of writings demonstrates that Karakurt’s literary success was not confined to his identity as a novelist and journalist but extended to offering Turkish readers an original perspective on the external world.
This article aims to contribute to Karakurt’s biography and introduce these travel writings to the literary world by examining the socio-cultural and literary characteristics of his grand world tour for the Yeni Sabah newspaper, focusing on its main themes and stylistic features.

Anahtar Kelimeler

Esat Mahmut Karakurt, travelogue, travel writings, Turkish press in the republican period

Kaynakça

• Akşam Gazetesi 19 Ocak 1950.
• Asiltürk, Baki. 2009. “Edebiyatın Kaynağı Olarak Seyahatnameler”. Turkish Studies 4 (1-1): 911-995.
• Bengi, Derya, Erdir Zat. 2020. 100. Yılında Cumhuriyet’in Popüler Kültür Haritası 1. İstanbul: YKY.
• Coşkun, İ, “Görüşler ve Duyuşlar Dünya Önümüzde Duramayacak” Çankırı 14 Şubat1950.
• Çuvaldız, “Olaylarla Alaylar” Ulus 21 Eylül 1949.
• Dinç-Kurt, Yasemin. 2015. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında Yurt Dışı Gezi Kitapları (1920-1980). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Erdem, Erden Eren. 2019. “Türkiye-ABD İlişkilerinin Zirve Noktası: Celal Bayar’ın ABD Ziyareti”. Türkiye’nin 1950’li Yılları (Haz. Mete Kaan Kaynar). İstanbul: İletişim Yayınları, ss. 135-150.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 13 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 14 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 15 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 17 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 18 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 22 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 23 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 29 Kasım 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 5 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 9 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 18 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 17 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 20 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 21 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 31 Aralık 1949.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 2 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 3 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 12 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 18-19 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 20 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 27 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 28 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 29 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 30 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 31 Ocak 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 7 Şubat 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 8 Şubat 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 12 Şubat 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 16 Şubat 1950.
• Karakurt, Esat Mahmut, “Dünya Seyahatini Anlatıyorum” Yeni Sabah 20 Şubat 1950.