MODERNIZING WOMAN, NATIONALIZING MOTHERHOOD: NARRATIVES OF WOMANHOOD IN AILE MAGAZINE

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 44, 354 - 370, 15.09.2025

Gülsüm Hekimoğlu

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1687620

Öz

Studies on gender theory between the early Republican years and the 1980s are limited. This article aims to fill this gap by analyzing Aile Magazine (1947-1952) to examine the gender politics of the early Republican era. Through a descriptive study based on the magazine, the role of Turkish women during this period is analyzed. The equality rights granted to women in this period were directed more towards building a modern society than individual freedom. Women were defined not as individuals but as the enlightened mothers of the nation. The family was constructed as a central tool for modernization, and women's role was designed as the female bird who would create a modern home. Despite having public rights, women were given a limited role in private life. During this period, women's public visibility was shaped by the desires of male elites, and women emerged as figures who built the modern family. The magazine reinforced societal gender norms such as the ideology of motherhood, the beauty myth, and the concept of 'woman's nature.' Additionally, with the shift of Westernization towards America, the magazine referenced the American lifestyle, portraying the Turkish woman as a figure who was Western but more specifically American. The gender perceptions of the Republican reformers and the American public of the time were reflected in the magazine. This article offers significant insights into the fact that without questioning historical processes and the patriarchal structure of the state, the social problems of women cannot be solved. Furthermore, it aims to contribute to new scientific studies aimed at understanding the connection between state feminism and archetypal patriarchal relationships.

Anahtar Kelimeler

Modern Women , State Feminism , Aile Magazine , Gender , Post-war era

MODERNLEŞEN KADIN, ULUSLAŞAN ANNELİK: AİLE DERGİSİ’NDE KADINLIK ANLATILARI

Öz

Erken Cumhuriyet yıllarıyla 1980’ler arasında toplumsal cinsiyet teorisiyle yapılan çalışmalar sınırlıdır. Bu makale, bu boşluğu doldurmayı amaçlayıp Aile Dergisi’ni İkinci ve üçüncü hakemin (1947-1952) çözümleyerek erken Cumhuriyet döneminin toplumsal cinsiyet politikalarını incelemektedir. Dergi üzerinden yapılan betimleyici bir çalışma, Türk kadınının erken Cumhuriyet dönemindeki rolünü anlamaya yönelik bir analiz sunmaktadır. Bu dönemde kadınlara tanınan eşitlikçi haklar, bireysel özgürlükten çok modern bir toplum inşasına yöneliktir. Kadın, birey olmaktan ziyade ulusun aydınlanmış annesi olarak tanımlanmaktadır. Aile, merkezi bir modernleşme aracı olarak kurgulanmış ve kadının rolü, modern bir yuva kuracak dişi kuş olarak tasarlanmıştır. Kadın, kamusal haklara sahip olmasına rağmen özel yaşamda sınırlı bir rol üstlenmiştir. Dönemde kadınların kamusal görünürlüğü, erkek elitlerin istekleriyle şekillenmiş ve kadın, modern aileyi inşa eden bir figür olarak öne çıkmıştır. Dergi, annelik ideolojisi, güzellik miti ve ‘kadın doğası’ gibi toplumsal cinsiyet normlarının pekişmesini sağlamıştır. Ayrıca, dönemin Batılılaşma anlayışının Amerika’ya kaymasıyla, dergide Amerikan yaşam tarzı referans gösterilmiş ve Türk kadını Batılı ama daha çok Amerikalı bir figür olarak sunulmuştur. Cumhuriyet reformcuları ve dönemin Amerikan kamuoyunun toplumsal cinsiyet algıları dergide yansıtılmıştır. Bu makale, tarihsel süreçler ve devletin patriarkal yapısı sorgulanmadan kadınların toplumsal sorunlarının çözülemeyeceğine dair önemli içgörüler sunmaktadır. Ayrıca, devlet feminizmi ve arketip patriarkal ilişkiler arasındaki bağlantıyı anlamaya yönelik yeni bilimsel çalışmalara katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Modern Kadın , Devlet Feminizmi , Aile Dergisi , Toplumsal Cinsiyet , Savaş Sonrası Dönem

Kaynakça

• Berktay, F. 2003. Tarihin cinsiyeti: Toplumsal cinsiyet açısından tarih ve kuram. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bora, Tanıl. 2004. Türkiye’de Siyasal İdeolojilerde ABD/Amerika İmgesi: Amerika: ‘En’ Batı ve ‘Başka’ Batı. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, Tanıl. 2009. Analar, Bacılar, Orospular: Türk-Milliyetçi Muhafazakâr Söyleminde Kadın. Şerif Mardin’e Armağan, 241–283. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Brod, Harry. 1987. The Making of Masculinities: The New Men Studies. Boston: Allen & Unwin.
• Burke, Peter. 2006. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu. Translated Çev. Z. Akat. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Clatterbaugh, Kenneth. 1998. “What Is Problematic about Masculinities?” Men and Masculinities 1(1):24–45.
• Donaldson, Mike. 1993. “What Is Hegemonic Masculinity?” Theory and Society 22:643–657.
• Evans, Elizabeth and Pauline Chamberlain. 2014. “Critical Waves: Exploring Feminist Identity”, Discourse and Praxis in Western Feminism. Social Movement Studies 4:397–412.
• Feyzioğlu, Turhan. 1986. “Atatürk ve Kadın Hakları”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 2(3):585–602.
• Foucault, Michel. 1992. Hapishanenin Doğuşu. Çev. M. A. Kılıçbay. İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Foucault, Michel. 2007. Cinselliğin Tarihi. Çev. H. U. Tanrıöver. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Friedan, B. 1963. The Feminine Mystique. New York: W.W. Norton.
• Glenn, Evelyn Nakano. 1994. “Social Constructions of Mothering: A Thematic Overview”. In Evelyn Nakano Glenn, Grace Chang, and Linda Rennie Forcey (eds.), Mothering: Ideology, Experience and Agency, 1–33. New York: Routledge.
• Hekimoğlu, Gülsüm. 2019. “Ataerkil Söylemin Medyadaki İzdüşümü: Rinso Reklam Filmi Üzerine Bir İnceleme”. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 19(4):1189–1206. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i51339.560092
• Kaynar, H. 2012. Projesiz modernleşme: Kültür politikalarının resmi ideolojisi (1930–1950). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü.
• Kurtdaş, Mustafa Çağrı. 2017. “Medikalizasyon Süreci, Sağlığın Ticarileşmesi ve Bedenin Denetlenmesine Sosyolojik Bir Bakış”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10(27):209–230.
• McIntosh, William A. and Marilyn Zey. 2004. “Women as Gatekeepers of Food Consumption: A Sociological Critique”. In Carole Counihan (ed.), Food and Gender: Identity and Power, 132–153. London: Routledge.
• Orçan, Mustafa. 2007. “Modern Türk Gündelik Hayatında Alamerikanlaşma Eğilimleri”. Avrupa Günlüğü 6(10):125–140.
• Rothman, Barbara Katz. 2000. Recreating Motherhood. New Brunswick: Rutgers University Press.
• Silva, Elizabeth B. 2003. “Introduction”. In Good Enough Mothering, 1–9. New York: Routledge.