Jeopolitik Teoriler ve Avrasya'nın Merkezinde Güç Savaşları

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 29, 28.06.2021

Fahri Erenel

Öz

Dünya hakimiyeti üzerine oluşturulan jeopolitik teorilerinden en eski teori olan Mackinder’in Kara Hakimiyet Teorisi, Doğu Avrupa’ya hâkim olan gücün kalpgâh olarak adlandırılan; Volga-DSatranç Tahtasıoğu Sibirya-Kuzey Buz Denizi-İran ve Afganistan’ı kapsayan bölgeye de egemen olacağı, kalpgâh’a hâkimSatranç Tahtası olanın ise Dünya Adasına ve dolayısı ile dünyaya egemen olacağı esasına dayanmaktadır. Kara Hakimiyet Teorisi dışında, Kenar Kuşak Teorisi, Deniz Hakimiyet Teorisi gibi teoriler stratejistlerin önem verdikleri diğer teoriler olmuştur. Bu teorilerin dışında; Avrasyacılık, Brezinski’nin Büyük Satranç Tahtası, ABD’nin Yeni Dünya Düzeni gibi yaklaşımları önemli yaklaşımlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Dünya Hakimiyet Teorileri, Kalpgah, Avrasyacılık

Kaynakça

• Referans1 :Bayram,D,Ç.(2019).Hindistan’ın Bölge Siyaseti. İNÜSAM/Analiz. 1/13. https://www.researchgate.net/publication /338126552_ Hındıstan'ın_Bolge_Sıyasetı adresinden alınmıştır.
• Referans2:Brzezinski,Z.(2018).Büyük Satranç Tahtası.(Y.Türedi,Çeviri Ed.).İstanbul:İnkilap Kitapevi
• Referans3:Çalışkan,B.(2020).ABD’nin Yeni Orta Asya Stratejisinin İpuçları https://insamer.com/tr/abdnin-yeniortaasya stratejisinin-ipuclari_2753.html adresinden alınmıştır.
• Referans4:Demirtaş,Y. S.(2019).Doğu Sorun’undan “Yeni Büyük Oyun’a”, Askeri Tarih Araştırmaları Dergisi (ATAD),31,1-32
• Referans5:Durmuş,M.(2020).İran’ın Orta Asya Stratejisi, https://insamer.com/tr/iranin-orta-asya stratejisi_ 3388.html adresinden alınmıştır.
• Referans6:İlhan,S.(2019).Jeopolitik-Güç Odağı Kuramı.İstanbul:Kırmızı Kedi Yayınevi
• Referans7:Koca,M.E. ve Asma,Y.(2021). Avrupa’nın Orta Asya Stratejisi, INSAMER,https://insamer.com/tr/avrupanin-orta-asya-stratejisi_3948. html adresinden alınmıştır.
• Referans8:Korkmaz,H.(2019).Asya Jeopolitiğinde Stratejik Ortaklık,INSAMER, https://insamer. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/asya-jeopolitiginde-stratejik-ortaklik-cin-ve-pakistan/1595779 adresinden alınmıştır.
• Referans9:URL-1: Anadolu Ajansı (2018).Jeopolitik Teoriler Temelinde Doğu Akdeniz ve Türkiye,Fatih Erbaş,https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/jeopolitik-teoriler-temelinde-dogu-akdeniz-ve-turkiye/1113793 adresinden alınmıştır.
• Referans10:URL-2:ANKASAM (2021).Rusya’nın Yeni Orta Asya Stratejisi, https:// www.ankasam.org/ rusyanin-yeni-orta-asya-stratejisi/adresinden alınmıştır.
• Referans11:Şemşit,S.(2015).Avrupa Birliği’nin Orta Asya Stratejisi. Uğur Burç Yıldız (Ed.), Avrupa Birliği’nin Dış İlişkileri,içinde (s.83-113).Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Referans12:Suyundikov,S.(2021). ABD’nin Orta Asya Politikaları,21 nci Yüzyıl Türkiye Enstitüsü,https://www.21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/orta-asya-arastirmalari-merkezi/abd-nin-orta-asya-politikalari adresinden alınmıştır.
• Referans13:Yayın,E. E.(2011). Türk Cumhuriyetleri'nin bağımsızlıklarının 20. yılında Çin’in Orta Asya Politikaları,Rapor,Yayın No:4, Ankara: Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi