Tarım Ve Kırsal Yaşam Aktif Yaşlanma İçin Bir Fırsat Olabilir Mi?

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 204 - 209, 30.09.2025

Ali Recep Nazli , Sevgisun Kapucu , Huri Seval Gönderen Çakmak

https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.1687141

Öz

Amaç: Bu çalışma, dünya genelinde ve Türkiye özelinde yaşlanan nüfusun demografik dönüşümünü incelemeyi, sağlıklı ve aktif yaşlanma kavramlarını tanımlamayı ve kırsal yaşlılık bağlamında mevcut durum ile politika önerilerini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Özellikle kırsal alanlarda yaşayan yaşlı bireylerin aktif yaşlanma sürecine katılım düzeyleri ve karşılaştıkları fırsat ile engeller araştırılmıştır.
Yöntem: Araştırma, nitel bir yaklaşım çerçevesinde yürütülmüş olup literatür taraması yöntemi kullanılmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Birleşmiş Milletler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve çeşitli ulusal ve uluslararası kaynaklardan elde edilen raporlar ile bilimsel yayınlar analiz edilmiştir. Demografik göstergeler, aktif yaşlanma endeksi ve kırsal yaşlılığa ilişkin veriler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: Bulgular, yaşlı nüfusun tüm dünyada hızla arttığını ve kırsal alanların kentsel alanlara kıyasla daha yaşlı bir nüfus yapısına sahip olduğunu göstermektedir. Türkiye’de yaşlı nüfusun %30,1’i kırsal bölgelerde yaşamaktadır ve bu bireylerin önemli bir kısmı tarım sektöründe çalışmaktadır. Türkiye’nin 2024 yılına ait aktif yaşlanma endeksi değeri 29,7 olup bu oran, yaşlı bireylerin sosyal ve ekonomik hayata katılım düzeylerinin artırılması gerektiğine işaret etmektedir.
Sonuç: Yaşlanan nüfusa yönelik politikaların sürdürülebilir ve kapsayıcı biçimde geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Özellikle kırsal yaşlıların sosyal katılımı, üretkenliği ve yerinde yaşlanma olanakları desteklenmelidir. Bu doğrultuda geliştirilecek aktif yaşlanma temelli yaklaşımlar, hem yaşlı bireylerin yaşam kalitesine hem de kırsal toplulukların sosyoekonomik bütünlüğüne katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aktif yaşlanma , Sağlıklı Yaşlanma , Kırsal yaşlılık , Sosyal Katılım

Kaynakça

• (AIHW), T. A. I. o. H. a. W. (2024). Older Australians living in rural and remote communities.
• Beard, J. R., de Carvalho, I. A., Sumi, Y., Officer, A., & Thiyagarajan, J. A. (2017). Healthy ageing: moving forward. Bulletin of the World Health Organization, 95(11), 730.
• Bürosu, K. K. (2024). Türkiye tarımsal saha araştırmaları https://www.kkb.com.tr/Resources/ContentFile/Tarimsal-gorunum-saha-arastirma-raporu2024.pdf
• Canada, S. (2022). In the midst of high job vacancies and historically low unemployment, Canada faces record retirements from an aging labour force: number of seniors aged 65 and older grows six times faster than children 0–14. In. Ottawa, ON: Statistics Canada.
• Christensen, K., Doblhammer, G., Rau, R., & Vaupel, J. W. (2009). Ageing populations: the challenges ahead. The lancet, 374(9696), 1196-1208.
• Fallon, C. K., & Karlawish, J. (2019). Is the WHO definition of health aging well? Frameworks for “Health” after three score and ten. In (Vol. 109, pp. 1104-1106): American Public Health Association.
• Gong Yi, G. Y., Gallacher, J., Palmer, S., & Fone, D. (2014). Neighbourhood green space, physical function and participation in physical activities among elderly men: the Caerphilly Prospective study.
• Jones, C. A., Jhangri, G. S., Yamamoto, S. S., Hogan, D. B., Hanson, H., Levasseur, M., Morales, E., & Légaré, F. (2023). Social participation of older people in urban and rural areas: Canadian Longitudinal Study on Aging. BMC geriatrics, 23(1), 439.
• Kumtepe, H. (2018). Yaşlı nüfusunun (65+) il ve bölge yerleşim yerlerinin adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS) verilerine göre dağılımları ve oranları ile demografik değerlendirilmesi. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Yaşlı Hizmetleri Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Levasseur, M., Lussier-Therrien, M., Biron, M. L., Raymond, É., Castonguay, J., Naud, D., Fortier, M., Sévigny, A., Houde, S., & Tremblay, L. (2022). Scoping study of definitions of social participation: update and co-construction of an interdisciplinary consensual definition. Age and ageing, 51(2), afab215.
• Levasseur, M., Naud, D., Bruneau, J.-F., & Généreux, M. (2020). Environmental characteristics associated with older adults’ social participation: The contribution of sociodemography and transportation in metropolitan, urban, and rural areas. International journal of environmental research and public health, 17(22), 8399.
• Michel, J.-P., & Sadana, R. (2017). “Healthy aging” concepts and measures. Journal of the American Medical Directors Association, 18(6), 460-464.
• Müdürlüğü, E. v. Y. H. G. (2019). Engelli ve Yaşlı İstatistiği. https:// aile.gov.tr/media/25262/istatistik-bulteni-2019ekim.pdf
• Mytton, O. T., Townsend, N., Rutter, H., & Foster, C. (2012). Green space and physical activity: an observational study using Health Survey for England data. Health & place, 18(5), 1034-1041.
• Nations, U. (2019). Department of Economic and Social Affairs Population Division, World Population Prospects 2019- Highlights, ST/ESA/SER.A/423.
• Organization, W. H. (2015). World report on ageing and health. World Health Organization.
• Organization, W. H. (2017). Global strategy and action plan on ageing and health. In Global strategy and action plan on ageing and health.
• Rudnicka, E., Napierała, P., Podfigurna, A., Męczekalski, B., Smolarczyk, R., & Grymowicz, M. (2020). The World Health Organization (WHO) approach to healthy ageing. Maturitas, 139, 6-11.
• Smith, A. S., & Trevelyan, E. (2019). The older population in rural America: 2012-2016. US Department of Commerce, Economics and Statistics Administration, US ….
• Srinivasan, S., O’fallon, L. R., & Dearry, A. (2003). Creating healthy communities, healthy homes, healthy people: initiating a research agenda on the built environment and public health. American journal of public health, 93(9), 1446-1450.
• TÜİK. (2025a). Aktif Yaşlanma Endeksi, 2024.
• TÜİK. (2025b). İstatistiklerle Yaşlılar, 2024. Retrieved 10.04.2025 from
• UNECE. (2025). Active Ageing Index.
• Vikipedi. (2022). Kırsal alan.
• Wiles, J. L., Leibing, A., Guberman, N., Reeve, J., & Allen, R. E. (2012). The meaning of “aging in place” to older people. The gerontologist, 52(3), 357-366.