Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi

Yıl 2022, , 32 - 41, 01.01.2022
https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.963409

Öz

Araştırmada Perkütan Koroner Girişim (PKG) yapılan hastalarda işlem öncesi dinletilen makam ve klasik müzik ile doğa seslerinin yaşam bulguları ve anksiyete üzerine etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma Kasım 2019 – Eylül 2020 tarihleri arasında gerekli izinler alınarak yapıldı. Araştırma ön test-son test, kontrol ruplu deneysel çalışma olarak planlandı. Araştırmanın evrenini araştırmanın yapıldığı tarihlerde hastanelerin kardiyoloji servislerinde yatan PKG yapılacak koroner kalp hastaları, örneklemi ise araştırma kriterlerine uygun ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar oluşturdu. Araştırma 52 deney, 52 kontrol grubu olmak üzere toplam 104 hastayla yapıldı. Veriler “Anket Formu” ve “Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği” kullanılarak toplandı. Verilerin analizi bilgisayar ortamında istatistiksel analizler yapılarak değerlendirildi. Deney grubu hastaların işlem öncesi ve işlem sonrası yaşam bulguları incelendiğinde solunum ve sıcaklık ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardı (sırasıyla; p=,009; p=,003). Deney grubu hastaların işlem öncesi Durumluk Kaygı Ölçeği (DKÖ) puan ortalaması 62,2±4,0, işlem sonrası 59,2±3,8 olduğu ve deney grubunun işlem sonrası kaygılarının azaldığı saptandı (p=,000). Kontrol grubu hastaların işlem öncesi DKÖ puan ortalaması 62,7±3,1, işlem sonrası 61,1±4,3 olduğu ve aralarında anlamlı bir fark olmadığı bulundu (p=,051). Makam müziği ve doğa sesleri dinleyen hastaların işlem sonrası DKÖ puan ortalamalarının düştüğü ve kaygılarının azaldığı belirlendi (sırasıyla; p=,007; p=,000). Klasik müziğin işlem sonrası hastaların durumluk kaygı düzeylerini etkilemediği saptandı (p=,360). Müzik dinleyen deney grubunun işlem öncesi sürekli kaygı düzeyinin kontrol grubuna göre daha düşük olduğu belirlendi (p=,008). Müzik ve doğa sesleri PKG öncesi hastaların kaygısını azaltmıştır. Müzik ve doğa sesleri kalp hastaları için kullanılabilecek uygulanabilir, maliyeti olmayan, invaziv girişim gerektirmeyen etkin bir yöntemdir.

Kaynakça

  • Akarsu K, Koç A, Ertuğ N. (2019). The effect of nature sounds and earplugs on anxiety in patients following percutaneous coronary intervention: A randomized controlled trial. European Journal of Cardiovascular Nursing, 1-7. DOI: 10.1177/1474515119858826.
  • Buffum MD, Sasso C, Sands LP, Lanier E, Yellen M, Hayes A. (2006). A music intervention to reduce anxiety before vascular angiography procedures. Journal of Vascular Nursing, 24(3):68-73. DOI: 10.1016/j.jvn.2006.04.001
  • Buldan Ö, Kuzu Kurban N. (2018). Kronik hastalığı olan olguların anksiyete ve depresyon düzeyleri ile hemşirelik bakımı algısı arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(4):274-282.
  • Canfield J, Totary-Jain H. (2018). 40 years of percutaneous coronary intervention: History and future directions. J. Pers. Med, 8(33): 2-9. DOI:10.3390/jpm8040033
  • Carroll DL, Malecki-Ketchell A, Astin F. (2017). Non-pharmacological interventions to reduce psychological distress in patients undergoing diagnostic cardiac catheterization: A rapid review. European Journal of Cardiovascular Nursing, 16(2):92–103. DOI: 10.1177/1474515116670596.
  • Chang H, Peng T, Wng J, Lai H. (2011). Psychophysiological responses to sedative music in patients awaiting cardiac catheterization examination a randomized controlled trial. J Cardiovasc Nurs, 26(5):11-18. DOI: 10.1097/JCN.0b013e3181fb711b.
  • Chang Z, Guo A, Zhou A, Sun T, Ma L, Gardiner FW, Wang L. (2020). Nurse-led psychological intervention reduces anxiety symptoms and improves quality of life following percutaneous coronary intervention for stable coronary artery disease. The Australian Journal of Rural Health, 1-8. DOI: 10.1111/ajr.12587.
  • Cook S, Walker A, Hügli O, Togni M, Meier B. (2007). Percutaneous coronary interventions in Europe Prevalence, numerical estimates, and projections based on data up to 2004. Clinical Research in Cardiology, 96(6): 375-382. DOI: 10.1007/s00392-007-0513-0.
  • Çürük GN, Göriş S, Korkut Bayındır S, Doğan Z. (2018). Perkütan koroner girişim uygulanan hastalarda müzik terapinin anksiyete düzeyi ve yaşam bulgularına etkisi; randomize kontrollü çalışma. ACU Sağlık Bil Derg, 9(2):130-136. DOI: 10.31067/0.2018.3.
  • Delewi R, Vlastra W, Rohling WJ, Wagenaar TC, Zwemsrta M, Meesterman M.G, et al. (2017). Anxiety levels of patients undergoing coronory procedures in the catheterization laboratory. İnternational Journal of Cardiology, 228: 926 – 930. DOİ: 10.1016/j.ijcard.2016.11.043.
  • Doğan Vizeli M, Şenturan L. (2012). The effect of music therapy on the level of anxiety in the patients undergoing coronary angiography. Open Journal of Nursing, 2:165-169. DOI: 10.4236/ojn.2012.23025.
  • Forooghy M, Tabrizi EM, Hajizadeh E, Pishgoo B. (2015). Effect of music therapy on patients’ anxiety and hemodynamic parameters during coronary angioplasty: A randomized controlled trial. Nurs Midwifery Stud, 4(2): 1-7. DOI: 10.17795/nmsjournal25800.
  • Galagger R, Trotter R, Donoghue J. (2010). Preprocedural concerns and anxiety assessment in patients undergoing coronary angiography and percutaneous coronary interventions. European Journal of Cardiovascular Nursing, 38–44. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2009.09.001
  • Gu G, Zhou Y, Zhang Y, Cui W. (2016). Increased prevalence of anxiety and depression symptoms in patients with coronary artery disease before and after percutaneous coronary intervention treatment. BMC Psychiatry, 16 (259) 2-9. DOI 10.1186/s12888-016-0972-9
  • Hamel WJ. (2001). The effects of music intervention on anxiety in the patient waiting for cardiac catheterization. Intensive Crit Care Nurs, 17(5):279-285. DOI: 10.1054/iccn.2001.1594.
  • Ingle MP, Lammons W, Guigli R, Kini V, Matlock DD, Brereton E, Scherer LD. (2021). Patient perspectives on the benefits and risks of percutaneous coronary ıinterventions: A qualitative study. Patient Preference and Adherence, 15: 721–728.
  • Jayakar JP, Alter DA. (2017). Music for anxiety reduction in patients undergoing cardiac catheterization: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complementary Therapies in Clinical Practice, 28: 122-130. DOI: 10.1016/j.ctcp.2017.05.011
  • Khan MAB, Hashim MJ, Mustafa H, Baniyas MY. Mohamad Al Suwaidi SKB, Alkatheeri R, et al. (2020). Global epidemiology of ischemic heart disease: Results from the global burden of disease study. Cureus, 12(7):2-12. DOI: 10.7759/cureus.9349.
  • Nilsson U. (2011). Music: A nursing intervention. European Journal of Cardiovascular Nursing, 10(2):73–74. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2010.06.004
  • Olsen SJS, Schirmer H, Wilsgaard T, Bonaa KH, Hanssen TA. (2018). Cardiac rehabilitation and symptoms of anxiety and depression after percutaneous coronary intervention. European Journal of Preventive Cardiology, 25(10):1017-1025. DOI: 10.1177/2047487318778088
  • Onat A, Can G.(2017). Erişkinlerimizde kalp hastalıkları prevelansı, yeni koroner olaylar ve kalpten ölüm sıklığı. In; Tıp Dünyasının Kronik Hastalıklara Yaklaşımına Öncülük. Onat A (Ed), 1. Baskı, 20-28, Logos Yayıncılık, İstanbul.
  • Öner N, Le Compte A. (1998). Süreksiz (Durumluk) Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Basımevi. İstanbul.
  • Ripley L, Christopoulos G, Michael TT. (2014). Randomized controlled trial on the ımpact of music therapy during cardiac catheterization on reactive hyperemia ındex and patient satisfaction: The functional change in endothelium after cardiac catheterization, with and without music therapy (FEAT) study. The Journal of Invasive Cardiology, 26(9):437-442.
  • Trotter, R, Gallagher R, Donoghue J. (2011). Anxiety in patients undergoing percutaneous coronary interventions. Heart and Lung, 40: 185-192. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2009.09.001
  • Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm nedeni istatistikleri, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30626. Yayınlanma tarihi Nisan 2019. Erişim tarihi: 18.05.2021.
  • Weeks BP, Nilsson U. (2011). Music interventions in patients during coronary angiographic procedures: A randomized controlled study of the effect on patients' anxiety and well-being. European Journal of Cardiovascular Nursing, 10:88-93. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2010.07.002
  • Witte M, Spruit A, Van Hooren S, Moonen X, Stams GJ. (2019). Effects of music interventions on stress-related outcomes: a systematic review and two meta-analyses. Health Psychol Rev, 15: 1-31. DOI: 10.1080/17437199.2019.1627897.
  • Zhang PY. (2015). Study of Anxiety/Depression in Patients with Coronary Heart Disease After Percutaneous Coronary Intervention. Cell Biochem Biophys, 72:503–507. DOI 10.1007/s12013-014-0495-2.

Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi

Yıl 2022, , 32 - 41, 01.01.2022
https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.963409

Öz

Araştırmada Perkütan Koroner Girişim (PKG) yapılan hastalarda işlem öncesi dinletilen makam ve klasik müzik ile doğa seslerinin yaşam bulguları ve anksiyete üzerine etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma Kasım 2019 – Eylül 2020 tarihleri arasında gerekli izinler alınarak yapıldı. Araştırma ön test-son test, kontrol ruplu deneysel çalışma olarak planlandı. Araştırmanın evrenini araştırmanın yapıldığı tarihlerde hastanelerin kardiyoloji servislerinde yatan PKG yapılacak koroner kalp hastaları, örneklemi ise araştırma kriterlerine uygun ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar oluşturdu. Araştırma 52 deney, 52 kontrol grubu olmak üzere toplam 104 hastayla yapıldı. Veriler “Anket Formu” ve “Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği” kullanılarak toplandı. Verilerin analizi bilgisayar ortamında istatistiksel analizler yapılarak değerlendirildi. Deney grubu hastaların işlem öncesi ve işlem sonrası yaşam bulguları incelendiğinde solunum ve sıcaklık ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardı (sırasıyla; p=,009; p=,003). Deney grubu hastaların işlem öncesi Durumluk Kaygı Ölçeği (DKÖ) puan ortalaması 62,2±4,0, işlem sonrası 59,2±3,8 olduğu ve deney grubunun işlem sonrası kaygılarının azaldığı saptandı (p=,000). Kontrol grubu hastaların işlem öncesi DKÖ puan ortalaması 62,7±3,1, işlem sonrası 61,1±4,3 olduğu ve aralarında anlamlı bir fark olmadığı bulundu (p=,051). Makam müziği ve doğa sesleri dinleyen hastaların işlem sonrası DKÖ puan ortalamalarının düştüğü ve kaygılarının azaldığı belirlendi (sırasıyla; p=,007; p=,000). Klasik müziğin işlem sonrası hastaların durumluk kaygı düzeylerini etkilemediği saptandı (p=,360). Müzik dinleyen deney grubunun işlem öncesi sürekli kaygı düzeyinin kontrol grubuna göre daha düşük olduğu belirlendi (p=,008). Müzik ve doğa sesleri PKG öncesi hastaların kaygısını azaltmıştır. Müzik ve doğa sesleri kalp hastaları için kullanılabilecek uygulanabilir, maliyeti olmayan, invaziv girişim gerektirmeyen etkin bir yöntemdir.

Kaynakça

  • Akarsu K, Koç A, Ertuğ N. (2019). The effect of nature sounds and earplugs on anxiety in patients following percutaneous coronary intervention: A randomized controlled trial. European Journal of Cardiovascular Nursing, 1-7. DOI: 10.1177/1474515119858826.
  • Buffum MD, Sasso C, Sands LP, Lanier E, Yellen M, Hayes A. (2006). A music intervention to reduce anxiety before vascular angiography procedures. Journal of Vascular Nursing, 24(3):68-73. DOI: 10.1016/j.jvn.2006.04.001
  • Buldan Ö, Kuzu Kurban N. (2018). Kronik hastalığı olan olguların anksiyete ve depresyon düzeyleri ile hemşirelik bakımı algısı arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(4):274-282.
  • Canfield J, Totary-Jain H. (2018). 40 years of percutaneous coronary intervention: History and future directions. J. Pers. Med, 8(33): 2-9. DOI:10.3390/jpm8040033
  • Carroll DL, Malecki-Ketchell A, Astin F. (2017). Non-pharmacological interventions to reduce psychological distress in patients undergoing diagnostic cardiac catheterization: A rapid review. European Journal of Cardiovascular Nursing, 16(2):92–103. DOI: 10.1177/1474515116670596.
  • Chang H, Peng T, Wng J, Lai H. (2011). Psychophysiological responses to sedative music in patients awaiting cardiac catheterization examination a randomized controlled trial. J Cardiovasc Nurs, 26(5):11-18. DOI: 10.1097/JCN.0b013e3181fb711b.
  • Chang Z, Guo A, Zhou A, Sun T, Ma L, Gardiner FW, Wang L. (2020). Nurse-led psychological intervention reduces anxiety symptoms and improves quality of life following percutaneous coronary intervention for stable coronary artery disease. The Australian Journal of Rural Health, 1-8. DOI: 10.1111/ajr.12587.
  • Cook S, Walker A, Hügli O, Togni M, Meier B. (2007). Percutaneous coronary interventions in Europe Prevalence, numerical estimates, and projections based on data up to 2004. Clinical Research in Cardiology, 96(6): 375-382. DOI: 10.1007/s00392-007-0513-0.
  • Çürük GN, Göriş S, Korkut Bayındır S, Doğan Z. (2018). Perkütan koroner girişim uygulanan hastalarda müzik terapinin anksiyete düzeyi ve yaşam bulgularına etkisi; randomize kontrollü çalışma. ACU Sağlık Bil Derg, 9(2):130-136. DOI: 10.31067/0.2018.3.
  • Delewi R, Vlastra W, Rohling WJ, Wagenaar TC, Zwemsrta M, Meesterman M.G, et al. (2017). Anxiety levels of patients undergoing coronory procedures in the catheterization laboratory. İnternational Journal of Cardiology, 228: 926 – 930. DOİ: 10.1016/j.ijcard.2016.11.043.
  • Doğan Vizeli M, Şenturan L. (2012). The effect of music therapy on the level of anxiety in the patients undergoing coronary angiography. Open Journal of Nursing, 2:165-169. DOI: 10.4236/ojn.2012.23025.
  • Forooghy M, Tabrizi EM, Hajizadeh E, Pishgoo B. (2015). Effect of music therapy on patients’ anxiety and hemodynamic parameters during coronary angioplasty: A randomized controlled trial. Nurs Midwifery Stud, 4(2): 1-7. DOI: 10.17795/nmsjournal25800.
  • Galagger R, Trotter R, Donoghue J. (2010). Preprocedural concerns and anxiety assessment in patients undergoing coronary angiography and percutaneous coronary interventions. European Journal of Cardiovascular Nursing, 38–44. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2009.09.001
  • Gu G, Zhou Y, Zhang Y, Cui W. (2016). Increased prevalence of anxiety and depression symptoms in patients with coronary artery disease before and after percutaneous coronary intervention treatment. BMC Psychiatry, 16 (259) 2-9. DOI 10.1186/s12888-016-0972-9
  • Hamel WJ. (2001). The effects of music intervention on anxiety in the patient waiting for cardiac catheterization. Intensive Crit Care Nurs, 17(5):279-285. DOI: 10.1054/iccn.2001.1594.
  • Ingle MP, Lammons W, Guigli R, Kini V, Matlock DD, Brereton E, Scherer LD. (2021). Patient perspectives on the benefits and risks of percutaneous coronary ıinterventions: A qualitative study. Patient Preference and Adherence, 15: 721–728.
  • Jayakar JP, Alter DA. (2017). Music for anxiety reduction in patients undergoing cardiac catheterization: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complementary Therapies in Clinical Practice, 28: 122-130. DOI: 10.1016/j.ctcp.2017.05.011
  • Khan MAB, Hashim MJ, Mustafa H, Baniyas MY. Mohamad Al Suwaidi SKB, Alkatheeri R, et al. (2020). Global epidemiology of ischemic heart disease: Results from the global burden of disease study. Cureus, 12(7):2-12. DOI: 10.7759/cureus.9349.
  • Nilsson U. (2011). Music: A nursing intervention. European Journal of Cardiovascular Nursing, 10(2):73–74. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2010.06.004
  • Olsen SJS, Schirmer H, Wilsgaard T, Bonaa KH, Hanssen TA. (2018). Cardiac rehabilitation and symptoms of anxiety and depression after percutaneous coronary intervention. European Journal of Preventive Cardiology, 25(10):1017-1025. DOI: 10.1177/2047487318778088
  • Onat A, Can G.(2017). Erişkinlerimizde kalp hastalıkları prevelansı, yeni koroner olaylar ve kalpten ölüm sıklığı. In; Tıp Dünyasının Kronik Hastalıklara Yaklaşımına Öncülük. Onat A (Ed), 1. Baskı, 20-28, Logos Yayıncılık, İstanbul.
  • Öner N, Le Compte A. (1998). Süreksiz (Durumluk) Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı. Boğaziçi Üniversitesi Basımevi. İstanbul.
  • Ripley L, Christopoulos G, Michael TT. (2014). Randomized controlled trial on the ımpact of music therapy during cardiac catheterization on reactive hyperemia ındex and patient satisfaction: The functional change in endothelium after cardiac catheterization, with and without music therapy (FEAT) study. The Journal of Invasive Cardiology, 26(9):437-442.
  • Trotter, R, Gallagher R, Donoghue J. (2011). Anxiety in patients undergoing percutaneous coronary interventions. Heart and Lung, 40: 185-192. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2009.09.001
  • Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm nedeni istatistikleri, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30626. Yayınlanma tarihi Nisan 2019. Erişim tarihi: 18.05.2021.
  • Weeks BP, Nilsson U. (2011). Music interventions in patients during coronary angiographic procedures: A randomized controlled study of the effect on patients' anxiety and well-being. European Journal of Cardiovascular Nursing, 10:88-93. DOI:10.1016/j.ejcnurse.2010.07.002
  • Witte M, Spruit A, Van Hooren S, Moonen X, Stams GJ. (2019). Effects of music interventions on stress-related outcomes: a systematic review and two meta-analyses. Health Psychol Rev, 15: 1-31. DOI: 10.1080/17437199.2019.1627897.
  • Zhang PY. (2015). Study of Anxiety/Depression in Patients with Coronary Heart Disease After Percutaneous Coronary Intervention. Cell Biochem Biophys, 72:503–507. DOI 10.1007/s12013-014-0495-2.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Gülay Yıldırım 0000-0002-9589-7134

Sıdıka Oğuz 0000-0002-1101-1923

Yayımlanma Tarihi 1 Ocak 2022
Gönderilme Tarihi 8 Temmuz 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022

Kaynak Göster

APA Yıldırım, G., & Oğuz, S. (2022). Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 32-41. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.963409
AMA Yıldırım G, Oğuz S. Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi. AvrasyaSBD. Ocak 2022;5(1):32-41. doi:10.53493/avrasyasbd.963409
Chicago Yıldırım, Gülay, ve Sıdıka Oğuz. “Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik Ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları Ve Anksiyete Üzerine Etkisi”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 5, sy. 1 (Ocak 2022): 32-41. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.963409.
EndNote Yıldırım G, Oğuz S (01 Ocak 2022) Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 5 1 32–41.
IEEE G. Yıldırım ve S. Oğuz, “Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi”, AvrasyaSBD, c. 5, sy. 1, ss. 32–41, 2022, doi: 10.53493/avrasyasbd.963409.
ISNAD Yıldırım, Gülay - Oğuz, Sıdıka. “Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik Ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları Ve Anksiyete Üzerine Etkisi”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi 5/1 (Ocak 2022), 32-41. https://doi.org/10.53493/avrasyasbd.963409.
JAMA Yıldırım G, Oğuz S. Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi. AvrasyaSBD. 2022;5:32–41.
MLA Yıldırım, Gülay ve Sıdıka Oğuz. “Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik Ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları Ve Anksiyete Üzerine Etkisi”. Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 5, sy. 1, 2022, ss. 32-41, doi:10.53493/avrasyasbd.963409.
Vancouver Yıldırım G, Oğuz S. Perkütan Koroner Girişim Uygulanan Hastalarda Müzik ve Doğa Seslerinin Yaşam Bulguları ve Anksiyete Üzerine Etkisi. AvrasyaSBD. 2022;5(1):32-41.