Türkiye’de Kataloglama Eğitimi

Yıl 2023, , 59 - 80, 30.09.2023

Mustafa Bayter

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1267015

Öz

Amaç: Tarihsel süreçler göz önüne alındığında kataloglamanın değişen ve gelişen bir yapıda olduğu anlaşılmaktadır. Bu değişim ve gelişim süreçleri, beraberinde kataloglama kuralları ile ilgili yeni bilgileri ve değişimleri de getirmiştir. Söz konusu değişimlerle her önceki kuralın üzerine yenileri eklenmiş, çıkartılmış veya yeni düzenlemeler yapılmıştır. Böyle bir değişim ve gelişim süreci kataloglama işini yapan bilgi profesyonellerinin iyi eğitilmesini zorunlu kılmaktadır. Temelde her yeni duruma ve olaya geçiş süreci eğitim ile sağlanmalıdır. Bu çalışmanın amacı Ülkemizde bilgi ve belge yönetimi bölümlerindeki kataloglama konusundaki eğitim çalışmalarını incelemek ve kataloglama eğitiminin nasıl olması gerektiğini ortaya koymaktır. Yöntem: Araştırma, kataloglama eğitimi ile ilgili bilimsel yayınların taranması ve Ülkemizde bilgi ve belge yönetimi bölümlerinin web sayfalarının incelenmesinden oluşturuldu. “Kataloglama” ve “kataloglama eğitiminin” terimleriyle yapılan taramalardan elde edilen bilimsel yayınlardan yararlanıldı. Çalışmada “belgesel tarama yöntemi” ve “betimleme yöntemi” kullanılmıştır. Bulgular; Bilgi ve belge yönetimi bölümlerinde kataloglama derslerinin sayıları açısından değerlendirildiğinde bölümler arasında eşitsizlik olduğu tespit edilmiştir. Bölümlerde yeteri kadar kataloglama alanında yetişmiş öğretim üyesini olmadığı saptanmıştır. Kataloglama ve sınıflama alanında Ankara Üniversitesi ve Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinin daha ön planda olduğu tablolarda görülmektedir. Sonuç: Bilgi ve belge bölümlerinden mezun olan meslektaşlarımız program farklılıkları nedeniyle birbirleriyle aynı bilgilere sahip değildir. Kataloglama ve sınıflama dersleri bazı bölümlerde farklı içeriklerde veriliyor. Bazı bölümlerde de dersler hoca eksikliği nedeniyle verilememektedir. Özgünlük: Bu çalışma; ülkemizdeki BBY bölümlerinde kataloglama eğitimlerinin tespiti, dersleri veren öğretim üyelerinin doktora konuları, konuyla ilgili yayınları ve kataloglama eğitiminin nasıl olması gerektiğinin verilmesi açısından özgündür.

Anahtar Kelimeler

Kataloglama;, kataloglama eğitimi,, kataloglama dersleri

Cataloging Training in Turkey

Öz

Purpose: Considering the historical processes, it is understood that cataloging has a changing and developing structure. These changes and development processes have brought with them new information and changes regarding the cataloging rules. With these changes, new ones were added, removed or new regulations were made on each previous rule. Such a change and development process necessitates good training of information professionals who do the cataloging business. Basically, the transition process to every new situation and event should be provided with education. The aim of this study is to examine the training studies on cataloging in the Information and Records Management Departments in our country and to reveal how the cataloging education should be. Method: The research was created by scanning scientific publications related to cataloging education and examining the web pages of the Information and Records Management Departments in our country. Scientific publications obtained from the searches made with the terms "cataloging" and "cataloging education" were used. In the study, "documentary scanning method" and "description method" were used. Findings: When it is evaluated in terms of the number of cataloging courses in the Information and Document Management Departments, it has been determined that there is an inequality between the departments. It has been determined that there are not enough faculty members trained in the field of cataloging in the departments. It is seen in the tables that Ankara University and Ankara Yıldırım Beyazıt University are more prominent in the field of cataloging and classification. Conclusion: Our colleagues who graduated from the Information and Documentation Departments do not have the same information with each other due to the differences in the programs. Cataloging and classification lessons are given in different contents in some departments. In some departments, courses cannot be given due to the lack of teachers. Originality: This study; It is unique in terms of determining the cataloging training in BBY departments in our country, giving the doctoral subjects of the lecturers, their publications on the subject, and how the cataloging training should be.

Anahtar Kelimeler

Cataloging;, cataloging training;, cataloging lessons

Kaynakça

• Artukoğlu, A. (1979). Türkiye’ de kütüphanecilik eğitimine genel bakış. Türk Kütüphaneciliği, 28(1-2), 1-11.
• Atılgan, D. (1995). Türkiye’ de kütüphaneciliğin gelişimi. Türk Kütüphaneciliği, 9(1), 10-20.
• Atılgan, D. (1999) Türkiye’de kütüphanecilik eğitimi ve yeni bin yılda hedefler. bilginin serüveni dünü, bugünü, yarını…. içinde. (ss.144-163) Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Atılgan, D. (2004). Kataloglama eğitimindeki yenilikler ve Türkiye’deki durum. S. Arslantekin ve F. Özdemirci (Haz.). Kütüphaneciliğin Destanı Uluslararası Sempozyum Bildiriler içinde (s.211-221).Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Avcı, M. (2017). Atatürk dönemi kütüphanecilik faaliyetleri (1923-1938) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü]
• Baydur, G. (2012). Kataloglama eğitimi. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 315-328.
• Bayter, M. (2014). Bilgi ve belge yönetimi eğitiminde yeni bir soluk. N. Özel ve N. Erkoçoğlu (Yay. haz.). Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 60.Yıl Armağan Kitabı içinde (ss.157-172). Ankara Üniversites Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü.
• Bronstein, J. (2007). Current trends in library and information studies curricula around the world: Looking for the user-centered approach. Journal of Information, Communication and Ethics in Society, 5 (2), 59-78. Chu, H. (2006). Curricula of LIS programs in the USA: a content analysis. C. Khoo, D. Singh ve A.S.Chaudy (ed). Proceedings of the Asia-Pacific Conference on Library and Information Education and Practice 2006 (AA-LIEP2006),Singapore, 3-6 April 2006 içinde (ss. 328-337). Singapore School of Communication and Information, Nanyang Technological University
• Collins, M. (2005). The Effects of e-journal management tools and services on serials Cataloging. Serials Review, 31(4), 291-297. DOI:10.1080/00987913.2005.10765005
• Çakın, İ. (1997). 25. yılında Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü. B. Yılmaz (Yay. Haz.). Kütüphanecilik Bölümü 25. Yıl'a Armağan içinde (ss.7-31). Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü.
• Çakın, İ. (2000). Bilgi profesyonellerinin eğitiminde yeniden yapılanma: Hacettepe Üniversitesi örneği. Türk Kütüphaneciliği 14(1), 3-17.
• Dull, M. E. (2011). Cataloging education and cataloging futures: An interviewwith Allyson Carlyle. Serials Review, 37 (2), 116-119.
• Education and cataloging and the organization of information: Pitfalls and thependulum (2002). Cataloging and Classification Quarterly, 34, 1-2. Special Issue.
• Ersoy, O. (1965). Kütüphanecilik Kursları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 23(12), 49-59.
• Genel bilgiler. (2022). Ankara Üniversitesi DTCF Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. http://bilgibelge.humanity.ankara.edu.tr/hakkimizda/genelbilgiler/
• Gorman, M. (2002). Why teach cataloging and classification? Cataloging and Classification Quarterly. 34 (1/2), 1-13.
• Hsieh-Yee, I. (2002). Cataloging and metadata education: asserting a central role in information organization. Cataloging and Classification Quarterly. 34 (2), 203-222.
• Kajberg, L. ve Lorring, L. (2005). European curriculum reflections on library and information science education. Copenhagen: The Royal School of Library and Information Science.
• Kalaycı, S. 2014, (İSMEK) İstanbul Büyükşehir Belediyesi sanat ve meslek eğitimi kurslarında verilen ciltleme dersinin incelenmesi, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü].
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. (9. bs.). Ankara: Araştırma Eğitim Danışmanlık.
• Karatay, F. E. (1941) Alfabetik kataloglama kuralları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi. Kayıran, M. (1998). Atatürkçü düşünce ışığında. Çağdaş Eğitim 14 (42), 780 - 830.
• Markey, K. (2004). Current educational trends in the Information and Library Schools curriculum. Journal of Education for Library and Information Science, 45 (4), 317-339
• Monyela, M. (2020). Challenges of Resource Description and Access (RDA) ımplementation in Sub-Saharan Africa: A review of literature. Journal of Library Metadata,20(7), 1-16. DOI: 10.1080/19386389.2020.1809185
• Öksüz, M. (2013). Türkiye’ de bilgi ve belge yönetimine kurumsal bir yaklaşım. [Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi].
• Ötüken, A. (1957). Türkiye’de kütüphanecilik öğretiminin tarihçesi. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni. 6 (1-2),1-35.
• Özel, N. (2007). Üniversite Kütüphanelerinin Kataloglama Birimlerinde Çalışan KütüphanecilerinEğitim Gereksinimleri Üzerine Bir Araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Sefercioğlu, N. (2003). Kataloglama için kurallar. Milli Kütüphane.
• Subaşıoğlu, F. ve Tamdoğan, O. G. (2014). Kütüphaneciliğimize kanat gerenler. Türk Kütüphaneciliği, 28(4), 583-621.
• Stuhlman, D. D. (2010). Knowledge management terms http://home.earthlink.net/~ddstuhlman/defin1.htm Tak, E. (2020). Hafız-ı kütüb’ den kütüphaneciye: Osmanlıdan günümüze bir mesleğin gelişimi. Bilgi ve Belge Araştırmaları, (13), 81-102.
• TDK (2022) Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ Tonta, Y. (2012a). Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü lisans programının güncelleştirilmesi. Türk Kütüphaneciliği, 26(2), 291-314.
• Tonta, Y. (2012b). Kütüphanecilik ve bilgibilim eğitiminde gelişmeler ve program değişiklikleri. Türk Kütüphaneciliği. 26, 2 (2012), 227-261.
• Tosaka, Y., & Park, J. (2014). RDA: Training and continuing education needs in academic libraries. Journal of Education for Library and Information Science, 55, 3-24.
• Yılmaz, B. (2018). Türkiye’de bilgi ve belge yönetimi bölümleri ders programlarının arşivcilik ve belge yönetimi eğitimi açısından değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi Dergisi, 1 (1), 44-62.