Reflections of "Cultural Memory" in Rafik Schami’s Novel Called Sophia or the Beginning of All Tales

Yıl 2023, , 371 - 394, 30.10.2023

Özlem Züleyha Kuran

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1360849

Öz

Although Rafik Schami is of Arab origin and born in Damascus, he continues his life in Germany and is one of the important names of immigrant literature. The author's novel, Sophia or the Beginning of All Tales, which includes scenes of the turbulent political life of the Middle East and is about the migration adventure that started with an escape, bears traces of her cultural identity as well as traces of her life. The form of memory that enables societies to convey their legendary narratives and past experiences in a specific structured and ceremonial structure with traditional elements is called cultural memory. This study focuses on the traces of cultural memory that creates the binding structure of societies in the life and memories of the hero of Schami’s novel, who moves away from the cultural memory environment after migration. He argues that although the formation process of the cultural memory of the individual who is forced to leave his social environment is interrupted, cultural rupture does not occur and not all cultural codes disappear.

Anahtar Kelimeler

Cultural Memory, Rafik Schami, Sophia or the Beginning of All Tales.

Rafik Schami’nin Sophia Veya Tüm Hikâyelerin Başlangıcı Adlı Romanında “Kültürel Bellek”in Yansımaları

Öz

Refîk eş-Şâmî, Arap asıllı ve Şam doğumlu olmakla birlikte hayatını Almanya’da devam ettirmekte olup göçmen edebiyatının da önemli isimlerinden biridir. Yazarın Orta Doğu’nun çalkantılı siyasi hayatına dair sahnelerin yer aldığı ve bir kaçışla başlayan göç serüvenini konu edindiği Sophia Veya Tüm Hikâyelerin Başlangıcı adlı romanı, onun hayatından izler taşımasının yanı sıra kültürel kimliğinin de izlerini taşımaktadır. Toplumların efsanevi anlatılarını, geçmişte yaşananları, biçimlendirilmiş ve törensel belirli bir yapıda, geleneksel unsurlarla taşınmasını sağlayan bellek biçimi, kültürel bellek olarak adlandırılır. Bu çalışma, eş-Şâmî’nin söz konusu romanında göç sonrasında kültürel bellek ortamından uzaklaşan kahramanın yaşamı ve hatıralarında, toplumların bağlayıcı yapısını meydana getiren kültürel belleğin izlerine odaklanır. Toplumsal ortamını terk etmek zorunda kalan bireyin, kültürel hafızasının oluşum sürecinin kesintiye uğramasına rağmen kültürel kopuşun meydana gelmediğini ve kültürel kodların tamamının yok olmadığını ileri sürer.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Bellek, Modern Arap Edebiyatı, Refîk eş-Şâmî, Roman, Sophia veya Tüm Hikâyelerin Başlangıcı.

Kaynakça

• Assmann, J. (2022). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. (Çev: Ayşe Tekin), Ayrıntı Yayınları.
• Schami, R. (2015). Sophia Veya Tüm Hikâyelerin Başlangıcı. (Çev. Sevinç Altınçekiç), Epsilon Yayınevi.
• Halbwachs, M. (2019). Kolektif Bellek. (Çev. Zuhal Karagöz), Pinhan Yayıncılık.
• https://alchetron.com/Rafik-Schami[ 26.05.2023 ] https://www.goethe.de/ins/eg/ar/kul/sup/ali/uak/per.cfm?personId=667 [ 2.07.2023 ] https://kataranovels.com/novelist/%D8%B1%D9%81%D9%8A%D9%82%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A/ [ 10.07.2023 ]
• İlhan, M. E. (2015). Gelenek ve Hatırlama: Belleğin Kültürel Olarak İnşası Üzerine Bir Tartışma. Turkish Studies, 10(8), 1395-1408.
• İlhan, M. E. (2018). Kültürel Bellek: Sözlü Kültürden Yazılı Kültüre Hatırlama. Doğu Batı Yayınları.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. (Çev. Işık Ergüden), Sel Yayıncılık.
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları. (Çev. Mehmet Emin Özcan), Dost Kitabevi.
• Soysal Eşitti, A. (2021). Necati Cumalı’nın Makedonya 1900 Adlı Eserinde Kültürel Bellek İnşası. Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, Necati Cumalı Özel Sayısı, 109-135.
• Tümtaş, S. M. (2012). Kent, Mekân ve Ayrışma: Kentsel Mekânda Ayrışma Dinamikleri. Detay Yayıncılık.