ŞEFİKA GASPIRALI'NIN ALEM-İ NİSVAN DERGİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME VE SİSTEMATİK İNDEKS

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 103 - 125, 31.03.2020

Hilal Doğan

Öz

“Dilde, Fikirde, İşte Birlik” düşüncesiyle tanınan İsmail Gaspıralı’nın, Kırım’da yayımlanan ilk Türkçe gazete ve Rusya Müslümanları arasında yayınlanan Türk dilindeki üçüncü gazete olan Terc􏰌m􏰇n Gazetesi’nin ilave eklerinden olan ve 1905 yılı sonlarında Kırım/Bahçesaray’da yayın hayatına giren 􏰅lem-i Nis􏰆􏰇n Dergisi sadece Kırım Türkleri' nin değil bütün Rusya Türklerinin ilk kadın dergisidir. Eldeki mevcut bilgilere göre Türk ve İslâm Âleminde yayımlanan ilk kadın gazetesi olan 􏰅lem-i Nis􏰆􏰇n, İsmail Gaspıralı’nın imtiyaz sahipliği ve liseyi yeni bitirmiş kızı olan Şefika Gaspıralı idaresinde yayımlanmaya başlamıştır. İlk sayısı 22 Nisan 1883 olan Terc􏰌m􏰇n Ga􏰈e􏰗esi􏰄nin, 21 Ekim 1905 tarihli sayısında “Jenskiy Mir” başlığı altında Rusça olarak Terc􏰌m􏰇n Ga􏰈e􏰗esi􏰄nin ilave eki olarak Tatar dilinde yayınlanacak olan 􏰅lem-i Nis􏰆􏰇n Dergisi’nin programı yer almıştır. Terc􏰌m􏰇n Ga􏰈e􏰗esi􏰄nde 􏰅lem-i Nis􏰆􏰇n Dergisi’nin yayın hayatına başlayacağı okuyuculara bildirilmiştir. İlk sayısı 1905 yılının sonlarına doğru çıkmış olan dergi 1906-1910 yılları arasında çeşitli aralıklarla yayımlanmıştır. 1911 yılında sadece 3 sayısı çıkan dergiyi Şefika Gaspıralı 1917’de tekrar çıkarmakistesede EkimDevrimiyüzündengerçekleştirememiştir.
Bu çalışmada, Rusya’daki Türk Kadın Hareketi’nin öncüsü olan Şefika Gaspıralı’nın gazetecilik ve dergiciliği ile ilgili kısa bir bilgi verildikten sonra 􏰅lem-i Nis􏰆􏰇n Dergisi’nin mevcut sayıları dikkate alınarak bir tanıtım ve incelemesi yapılacak, ardından elimizde bulunan 1905-1907yıllarınaaityazılarınsistematikindeksine yerverilecektir.

Anahtar Kelimeler

Şefika Gaspıralı, Alem-i Nisvan

Kaynakça

• Doç.Dr. Akartürk KARAHAN