Ilse Aichinger’in “Ayna Hikâyesi” Adlı Kısa Öyküsünde Ölüm Olgusu

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 20 - 30, 30.03.2022

Merve Karabulut

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1068272

Öz

Canlı varlıkların hayati fonksiyonlarının tamamen sona ermesi anlamına gelen ölümden söz edebilmek için hayati fonksiyonların bir daha geri gelmemek üzere sona ermesi şarttır. Hayatın devamı ya da zıttı olan bir nevi hayatın anlamının belirleyicisi olan ölüm olgusu, insan hayatının bir yansıması olarak değerlendirilen edebi eserlerde de gerçek hayatta olduğu gibi karşımıza çıkar. Birçok sebebi olan ölüm olayı bazen kişinin kendi iradesi ile bazen de dış etkenler ile gerçekleşebilir. Farklı şekillerde ve boyutlarda edebi eserlere yansıyan ölüm, edebiyatta farklı şekillerde yorumlanabilecek bir sembol haline gelir. Burada ele aldığımız Avusturyalı yazar Ilse Aichinger’in “Ayna Hikâyesi” adlı kısa öyküsünde ölüm olgusu farklı açıdan işlenir.
Kısa öyküde küçük yaştayken annesini kaybeden, kürtaj yoluyla bebeğini aldırmak zorunda kalan genç bir kadının bu sefer kendi ölümü ile karşılaşması konu edilir. Söz konusu karşılaşma, aşina olduğumuz gibi baştan sona değil de sondan başa giden bir yapı içerisinde aktarılır. Dünyadan ayrılışın ele alındığı bu kısa öyküde, okur ana figürün bu ayrılış ile bir uyanış içinde olduğuna tanık olur. Kadının erkek arkadaşı dışarıdan ölüme şahitlik eden bir figür olarak mesafeli bir tutum içerisinde verilir. Genel olarak ölüm olgusunun felsefi bir arka plana dayandırılarak verildiği görülür. Bu çalışmada “Ayna Hikâyesi” adlı kısa öyküde farklı açılardan ele alınan “ölüm” olgusu metin odaklı yöntemle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Alman Dili ve Edebiyatı, Ayna Hikâyesi, Ilse Aichinger, Ölüm., Spiegelgeschichte

The Phenomenon of Death in Ilse Aichinger's Short Story "The Mirror Story"

Öz

In order to be able to talk about death, which means the complete termination of the vital functions of living beings, vital functions must cease to come back. The phenomenon of death, which is the determinant of the meaning of life, which is the continuation or the opposite of life, appears in literary works, which are considered as a reflection of human life, as in real life. The death event, which has many causes, can sometimes occur with the will of the person and sometimes with external factors. Death, which is reflected in literary works in different shapes and sizes, becomes a symbol that can be interpreted in different ways in literature. In the short story of the Austrian writer Ilse Aichinger, which we are discussing here, named “Mirror Story”, the phenomenon of death is handled from a different perspective.
In the short story, it is the subject of a young woman who lost her mother at a young age and had to have her baby aborted through abortion, this time facing her own death. The encounter in question is conveyed in a structure that goes from beginning to end, as we are familiar with it. In this short story, which deals with the separation from the world, the reader witnesses that the main figure is in an awakening with this separation. The woman's boyfriend is presented in a distant manner as a figure witnessing death from the outside. In general, it is seen that the phenomenon of death is given based on a philosophical background. In this study, the phenomenon of "death", which is discussed from different angles in the short story "Mirror Story", will be discussed with a text-oriented method.

Anahtar Kelimeler

Keywords: German Language and Literature, Ilse Aichinger, Mirror Story, Spiegelgeschichte, Death.

Kaynakça

• Aytaç, G. (1994). Çağdaş Alman Edebiyatı. Gündoğan Yayınları.
• Brauneck, M. & Beck, W. (Hg.) (1995). Autorenlexikon deutschsprachiger Literatur des 20. Jahrhunderts. Rowohlt Taschenbuch Verlag.
• Daemmrich, Horst S. & Daemmrich, Ingrid G. (1995). Themen und Motive in der Literatur. Francke Verlag.
• Göka, E. (2009). Ölme: Ölümün ve geride kalanların psikolojisi. Timaş Yayınları.
• Heidegger, M. (2008). Varlık ve zaman. (Çev. Kaan H. Ökten). Agora Kitaplığı.
• Hentsch, Thierry (2010). Hakikat ya da ölüm. Batı anlatı geleneğinde ölümsüzlük arayışı. (Çev. Bilal Baş). İz Yayıncılık.
• Aichinger, I. (1993). Ayna Öyküsü. Almanca’dan öyküler. Çağdaş yazarlardan seçmeler. (Haz. Arif Gelen). Yapı Kredi Yayınları.
• Kellehaer, A. (2015), Ölümün toplumsal tarihi. (Çev. Tuğçe Kılınç). Phoenix Yayınevi.
• Levinas, Emmanuel (2014), Ölüm ve zaman. (Çev. Nabi Başer). Ayrıntı Yayınları.
• Marie-Aurélie B. (2015). “Ölmekte olan insan: Biyotıptan bir görüş” Ölme üzerine bir inceleme: Bireysel bütünlük, bedensel çöküş, ruhsal dönüşüm. Hazırlayan: Allan Kellehear, (Çev. Barış Zeren). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Meid, V. (2006). Metzler Chronik Literatur. Werke deutschsprachiger Autoren. Verlag J. B. Metzler.
• Özkan, S. (2017). Ölüm felsefesi: Mısırda, Upanişadlar‟da, Budizmde ve Hıristiyanlıkta. Ötüken Yayınları.
• Schopenhauer, A. (2016). Ölümün anlamı. Say Yayınları.
• Stein, P. & Stein, H. (2008). Chronik der deutschen Literatur. Daten, Texte, Kontexte. Alfred Kröner Verlag.
• Tarkovski, A. (2000). Mühürlenmiş zaman. (Çev. Füsun Ant). Afa Yayınları.
• Tarlacı, S. (2016). Ölüm’Sözlük. Tutikitap.
• Yayan, D. (2020). Ölüm gerçeğini çok yönlü işleyen bir eser: Ilse Aichinger’in “Ayna Öyküsü” adlı hikâyesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, 13 (75), 45-53.
• Yıldız, M. (2006). Ölüm kaygısı ve dindarlık. İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.