Karakter Aşınması Bağlamında Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü Adlı Romanı

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 108 - 124, 30.09.2022

Kader Dede

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1037201

Öz

Adalet Ağaoğlu romanları hem dönem hem zihniyet hem de psikolojinin egemen olduğu çok boyutlu, çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Yazarın toplumsal gerçekçilik temelinde kaleme aldığı romanları, Türk toplumunun belirli dönemlerine ait tarihi ve sosyolojik incelemelere zemin oluşturur. Romanları, ele aldığı karakterlerin duygularını, düşüncelerini, ideallerini ve hayallerini yansıtan dili sayesinde karakterlerin gerek ruhsal gerek fiziksel değişimlerini gözlemlemeye olanak sunar.
Adalet Ağaoğlu’nun Fikrimin İnce Gülü adlı romanı daha önceki çalışmalarda sistem eleştirisi, yabancılaşma kavramı, yolculuk arketipi, nesne-karakter ilişkisi, fetişizm ve narsisizm gibi temeller üzerinde değerlendirilmiştir. Bu çalışma, kendisinden önce oluşturulan araştırma zemininin bir destekleyicisi niteliğinde olup; Fikrimin İnce Gülü adlı eserin Richard Sennett’in “karakter aşınması” teorisi bağlamında irdelenmesini ve yeni kapitalizmin “karakter” üzerindeki etkilerinin ortaya konulmasını amaç edinmiştir. İncelemede Richard Sennett’in üzerinde durduğu “sürüklenme, rutin, esneklik, okunaksızlık, risk, etik, başarısızlık ve cemaat özlemi” kavramları temel alınmış; eş güdümlü bir inceleme yöntemi izlenmiştir. Başta roman kahramanı Bayram olmak üzere metinde yer alan şahısların hemen hepsinde modernden postmoderne geçiş sürecine özgü -karakter aşınması bağlamında- ciddi bir dönüşümün söz konusu olduğu, devirlerin ve onların güncel yaşam kodlarının insanları aşındırdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, Türk romanı, Fikrimin İnce Gülü, karakter aşınması, Richard Sennett

In The Context Of Character Erosion Adalet Ağaoğlu’s Novel Fikrimin İnce Gülü

Öz

Adalet Ağaoğlu’s novels have a multiple sized and layered structure dominated by both the period, mentality and psychology. The novels written by the author on the basis of social realism form the basis for historical and sociological studies of certain periods of Turkish society. Her novels provide the opportunity to observe the mental and physical changes of the characters, thanks to dialect the feelings, thoughts, ideals and dreams of the characters she deals with.
Previous studies shows that Adalet Ağaoğlu Fikrimin İnce Gülü has been evaluated on the basis of system criticism, the concept of alienation, the archetype of travel, the object-character relationship, fetishism and narcissism. This study leads up to Fikrimin İnce Gülü aims to examine Richard Sennett’s work in the context of “character erosion” theory and to reveal the effects of the new capitalism on “character”. In the study, a coordinated analysis method was followed, based on the concepts of “drift, routine, flexibility, illegibility, risk, ethics, failure and longing for community” emphasized by Richard Sennett. It has been concluded that there is a serious transformation specific to the transition process from modern to postmodern -in the context of character erosion- in almost all of the people in the text, especially Bayram, the protagonist of the novel, and that the eras and their current life codes erode people.

Anahtar Kelimeler

Adalet Ağaoğlu, Turkish novel, Fikrimin İnce Gülü, character erosion, Richard Sennett

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1977). Fikrimin İnce Gülü. Remzi Kitabevi Yayınları.
• Ağaoğlu, A. (2004). Damla Damla Günler I. Alkım Yayınları.
• Akgül, A. (2016). “Yıpranan Nesne, Kaybolan Benlik: Fikrimin İnce Gülü Üzerine Psikanalitik Bir İnceleme”. Monograf, 5, 51-171. http://monografjournal.com/sayilar/5/yipranan-nesne-kaybolan-benlik-monograf-sayi-5.pdf
• Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı, Sen Türkiye’nin En Güzel Kazasısın. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Emre, İ. (2006). Postmodernizm ve Edebiyat. Anı Yayıncılık.
• Erol, S. (2003). Toplumsal Dış Gerçeklik ve Kişisel İç Şiir: Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarındaki İnce Ayar. N. Esen & E. Köroğlu (Ed.). Hayata Bakan Edebiyat, Adalet Ağaoğlu’nun Yapıtlarına Eleştirel Yaklaşımlar içinde (ss. 5-31), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. https://www.academia.edu/28903829/Hayata_Bakan_Edebiyat_Adalet_A%C4%9Fao%C4%9Flunun_Yap%C4%B1tlar%C4%B1na_Ele%C5%9Ftirel_Yakla%C5%9F%C4%B1mlar
• Kierkegaard, S. (2003). İroni Kavramı. (Çev. Sıla Okur). İş Bankası Yayınları.
• Marx, K. & Friedrich E. (1998). Komünist Parti Manifestosu. (Çev. Sol Yayınları Yayın Kurulu). Sol Yayınları.
• Marx, K. (2018). Yabancılaşma. (Der. Barışta Erdost). Sol Yayınları.
• Narlı, M. (2002). Araba Sevdaları. Türkbilig, 4, 19-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkbilig/issue/52779/696890
• Pappenheim, F. (2002). Modern İnsanın Yabancılaşması. (Çev. Salih Ak). Phoenix Yayınları.
• Proust, M. (1996). Kayıp Zamanın İzinde. (Çev. Roza Hakmen). Yapı Kredi Yayınları.
• Sennett, R. (2008). Karakter Aşınması (Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri). (Çev. Barış Yıldırım). Ayrıntı Yayınları.
• Şentürk, Ü. (2010). Değişen Ekonomik ve Sosyal Koşulların Bir Ürünü Olarak Karakter Aşınması. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 113-124. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed/issue/34718/383847
• Tolan, B. (1980). Çağdaş Toplumun Bunalımı/Anomi ve Yabancılaşma. Ankara İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi Yayınları.
• Tomat Yılmaz, A. (2018). Tüketim Toplumunda Yaşamlarını Tüketen Bireyler: Bayram ve Kumru Örnekleri. Electronic Turkish Studies, 13(28), 975-986. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14447
• Uçar, A. (2012). Teselliyi Eşyada Aramak: Türkçe Romanda Nesneler. (Doktora Tezi). İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü. YÖK Tez Merkezi. (Kayıt No. 319536).