Aristoteles'in Sorgulanan Tanıklığı: Felsefenin Başlangıcı ve Materyal Monizm Kuramı

Yıl 2023, Sayı: TÜRKİYE CUMHURİYETİ'NİN 100. YILI ÖZEL SAYISI, 55 - 66, 30.10.2023

Ümit Kartal

https://doi.org/10.48139/aybukulliye.1318525

Öz

Felsefenin ne zaman ve nasıl başladığı soruları felsefesinin ne olduğu sorusuyla eşdeğer öneme sahip sorulardır. Batılı felsefenin başlangıcına ilişkin hali hazırda uzlaşımsal bir görüş vardır. Mitostan logosa geçiş yaklaşık olarak milattan önce yedinci yüzyılda Miletos okulunun öncüsü Thales ile işaretlenmiştir. Uzlaşımsal yorum bizi felsefenin başlangıcı konusunda Aristoteles’in Metafizik kitabının felsefe tarihi yazımının özgün bir örneği olarak karşımıza çıkan giriş bölümüne götürür. Aristoteles’in yorumu ilk filozofların, sözcüğün geniş anlamında, doğayı açıklama girişimlerini materyal monizm kuramına dayandırır. Aristoteles ayrıca bu başlangıcı merak ve boş zaman ile ilişkilendirir. Bununla birlikte materyal monizm kuramına karşı Daniel W. Graham Explaining the Cosmos yapıtında güçlü bir eleştiri sunar. Graham felsefenin başlangıcına ilişkin üretici töz kuramı bağlamında almaşık bir okuma önerir. Bu çalışmada öncelikle Graham’ın yorumunun Aristoteles’in yorumundan daha savunulabilir olduğunu göstermek amaçlanmıştır. Ancak Graham’ın yorumu da R. Hahn ve G. Naddaf’ın yapıtlarında felsefenin başlangıcına ilişkin ortaya konan tartışmalarla birlikte okunmalıdır. Böylesi bir tamamlayıcı okuma dönemin içsel ve kültürler arası bağlamda toplumsal, kültürel ve teknolojik (burada özellikle mimari) ve siyasal etkileşimlerini hesaba katmaya olanak sunar.

Anahtar Kelimeler

Materyal Monizm, Üretici Töz Kuramı, Felsefenin Başlangıcı, Mitostan Logosa Geçiş, Aristotelesçi Felsefe Tarihi Yazımı

Aristotle's Testimony in Question: The Beginning of Philosophy and The Theory of Material Monism

Öz

When and how philosophy began are such questions that they are equally significant ones as what philosophy is. There is indeed a conventional view regarding the beginning of Western philosophy. The transition from mythos to logos marked with the Milesian school of thought’s pioneer Thales at about 7th century BC. The conventional interpretation leads us back to the Aristotelian account on the beginning of philosophy presented in the Metaphysics’ introductory chapter as a genuine example of the historiography of philosophy. Aristotle’s interpretation bases on the material monism thesis regarding this very first philosophers’ attempt to explain the nature in a broad sense of the word. Aristotle also binds this beginning to wonder and leisure. Though there is a strong critic against the material monism thesis proposed by Daniel W. Graham in his Explaining the Cosmos. Graham offers us an alternative reading of this beginnings’ nature in terms of generating substance theory. In this paper, it is thus intended to show that Graham’s argument is more tenable than Aristotle’s and Graham’s account in turn needs to be read along with the theories discussed in R. Hahn and G. Naddaf’s distinct works regarding the nature of the very beginning of philosophy. Such a complementary reading thus needs to take social, cultural, technological, i.e., architecture, and political interactions into consideration both within the internal and intercultural contexts back then.

Anahtar Kelimeler

Material Monism, Generating Substance Theory, The Beginning of Philosophy, Transition from Mythos to Logos, Aristotelian Historiography of Philosophy

Kaynakça

• Aristotle, (2001). Metaphysics, In The Basic Works of Aristotle. Edit. Richard McKeon, Modern Library, New York.
• Bergson, H. (2000). Cours IV: Cours Sur La Philosophie Grecque, Presses Universitaires de France, Paris.
• Capelle, W. (2016). Sokrates’ten Önce Felsefe; Fragmanlar-Doksograflar, Trans. O. Özügül, Pencere Yayınları, İstanbul.
• Cherniss, H. “The Characteristics and Effects of Presocratic Philosophy,” Journal of the History of Ideas, Vol. 12. No. 3 (June 1951), 319–345.
• Cornford, F. M. (1957), From Religion to Philosophy: A Study in the Origin of Western Speculation, Harper & Row, New York.
• Graham, Daniel W. (2006). Explaining the Cosmos: The Ionian Tradition of Scientific Philosophy, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• Hahn, R. (2001). Anaximander and the Architects: The Contribution of Egyptian and Greek Architectural Technologies to the Origins of Greek Philosophy, State University of New York Press, New York.
• Horner, C., Emrys Westacott, (2000). Thinking Through Philosophy: An Introduction, Cambridge University Press, Cambridge.
• Jaeger, W. (1948). The Theology of the Early Greek Philosophers, Oxford University Press, London.
• Kahn, Charles H. (1994). Anaximander and the Origins of Greek Cosmology, Hackett Publishing Company, Indianapolis/Cambridge.
• Kirk, G. S., J. E. Raven, and M. Schofield, (2006). The Presocratic Philosophers, 2nd edition, 15th publishing, Cambridge University Press, New York.
• Kranz, W. (1994). Antik Felsefe, Trans. Suad Y. Baydur, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• Naddaf, G. (2005). The Greek Concept of Nature, State University of New York, Albany.
• Peters, F. E. (1967). Greek Philosophical Terms, New York University Press, New York.
• Thomson, G. (1988). Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler: İlk Filozoflar, Trans. Mehmet H. Doğan, Payel Yayınevi, İstanbul.