KÜRESELLEŞME SÜRECİNDE SERMAYE HAREKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ: TOBİN VERGİSİ

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 2, 78 - 109, 01.12.2011

Kenan Taşcı Erkan Demirbaş

Öz

Küreselleşme ile gelişen uluslararası sermaye hareketleri ulus devletlerin ekonomik ve mali yapılarını her geçen gün daha fazla etkilemektedir. Bu etkileşim, yabancı sermaye transferlerinde artış yaşanan ülkelerde büyümelerini hızlandırdığı için tercih edilen bir durum haline gelmiştir. Diğer taraftan uluslararası döviz piyasalarındaki işlem hacminin büyük bir kısmının spekülatif amaçlı olduğu görülmekte ve bu durum ise önemli ekonomik sorunlara yol açmakta, hatta büyük finansal krizlerin oluşmasına neden olmaktadır. Bu sorunların çözümü için çeşitli yöntem arayışları bulunmakta ve bu kapsamda vergileme yönteminin caydırıcı özelliği dikkat çekmektedir. Tobin vergisinin spekülatif amaçlı döviz hareketlerinin önlenmesinde bir çözüm olarak özellikle kriz sonralarında gündeme geldiği görülmektedir. Bu çalışmada küreselleşme süreci, küreselleşmenin sermaye hareketleri üzerindeki etkisi ve küresel sermaye hareketlerinin türleri incelenmekte, bu kapsamda Tobin vergisinin sermaye hareketleri üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri dikkate alınarak makro düzeyde değerlendirmelere yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Sermaye Hareketleri, Tobin Vergisi

Kaynakça

• Acar, M. G. (09/2003). “Dolaysız Yabancı Sermaye Yatırımları”, Vergi Dünyası, Sayı:265.
• Alantar, D. ( 11/2003). “Sıcak Para Hareketleri Ve Tobin Vergisi”, Yaklaşım, Sayı: 131
• Altınkemer, M. (2003). “Recent Experiences With Capital Controls: Is There A Lesson For Turkey?”, The Central Bank Of The Republic Of Turkey, Research Department, Discussion Paper, Ankara.
• Arıkan, Z. ve Yurtsever, H. (06/2004). “Sermaye Hareketlerinin Vergilendirilmesine İlişkin Bir Öneri: Tobin Vergisi”, Vergi Sorunları, Sayı:189.
• Aykın, H. (03/2008). “Kayıtdışı Ekonominin Yaygın Olduğu Ortamda Karapara ile Etkin Mücadele Mümkün mü?”, Yaklaşım, Sayı:183.
• Balseven, H. (2003). “Sermayenin Vergilendirilmesinin Sermaye Akımları Üzerindeki Etkisi”, Gazi Üniversitesi Doktora Tezi, Ankara.
• Bırd, G. and Rajan, R. S. (2000). “Time For Tobin?”, Centre for International Economic Studies University of Surrey, Instıtute of Policy Studies, Singapore.
• Brunhoff, S. D. and Jetin, B. (20.11.2010). “The Tobin Tax and the Regulation http://www.attac.org/fra/list/doc/jetin2.htm. Capital Movements”,
• Cangir, N. (08/2009). “Uluslararası Finansal İstikrarı Sağlamanın Bir Aracı Olarak Tobin Vergisi”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 251.
• Ciritçi, E. (2004). “Kısa Dönemli Sermaye Hareketleri ve Finansal Krizler Arasındaki İlişki Bağlamında Tobin Vergisi”, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• Çölgezen, Ö. (Kasım 2006). “Ekonomik ve Siyasal Boyutu ile Küreselleşme”, Vergi Dünyası, Sayı: 303.
• Demirci, N. (2005). “Finansal Krizlerin Anatomisi Modern Kriz Teorileri Işığında Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye”, Sermaye Piyasası Kurulu, Yayın No: 186, Ankara.
• Erdoğdu, S. (07-08/2001). “Küresel Mali Reform ve Tobin Vergisi”, Mülkiye Dergisi, Sayı: 229.
• Işık, S. Duman, K. ve Korkmaz A. (2004). “Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması”, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, 2004.
• Kazgan, G. (2005). “Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen”, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Kındleberger, C. P. (1970). “Uluslararası İktisat”, (Çeviren: Nedret Serin), Doğan Yayınevi: 10, Özel Dizi:1, Ankara.
• Mende, A. and Lukas, M. (2003). “Tobin Tax Effects Seen from the Foreign Exchange Market’s Microstructure”, International Finance, 6:2.
• Nissanke, M. (2003). “Revenue Potential of the Currency Transaction Tax for Development Finance”,UNU World Institute for Development Economics Research, Discussion Paper No. 2003/81.
• Robert, Z. A. Bhagwan, C. and Shu, Y. (2003). “Some Evidence That A Tobin Tax On Foreign Exchange Transactions May Increase Volatility”, European Finance Review 7.
• Reısen, H. (2004). “Innovative Approaches to Funding the Millennium Development Goals”, OECD Development Centre Policy Brief No. 24.
• Reısen, H. (2002). Tobin Tax: Could It Work?, OECD Observer No 231/232 May 2002 (26.12.2010). http://www.oecdobserver.org/news/fullstory.php/aid/664/Tobin_tax:_c ould_it_work.html.
• Sabır, H. (11/ 2002). “Küreselleşme Sürecinde Ekonomik Kriz ve Tobin Vergisi”, Vergi Sorunları, Sayı:170.
• Saraç, Ö. (2006). “Küresel Vergi Rekabeti ve Ulusal Vergi Politikaları; Türkiye Değerlendirmesi”, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Schmidt, R. (1999). “Feasible Foreign Exchange Transactions Tax”, Research Associate The North-South Institute.
• Şen, H. Keskin, A. ve Öz, E. (07/2004). “Tobin Vergisi, Spekülatif Amaçlı Döviz Hareketlerini Önlemede Bir Çözüm Olabilir mi?”, Vergi Sorunları (Özel Ek), Sayı:190.
• Şenses, F. (08/2004). “Neoliberal Küreselleşme Kalkınma İçin Bir Fırsat mı, Engel mi?”, ERC Working Paper in Economic 04/09.
• Tekin, A. ve Vural, İ. Y. (2004). “Global Kamusal Malların Finansman Aracı Olarak Global Vergi Önerileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:12.
• Tobın, J. (1978). “Proposal For International Monetary Reform”, Cowles Foundation Discussion Paper No.506.
• Tobın, J. (1994). “Special Contribution, A Tax on International Currency Transaction”, http://hdr.undp.org/reports/global/1994/en/pdf/hdr_1994_ch4.pdf. (19.10.2010).
• Tokatlıoğlu, M. Y. (2005). “Küreselleşme ve Kamu Hizmetleri”, Alfa Basım Yayım, İstanbul, Aralık.
• Tuncer, S. (02/2007). “Tobin Vergisi (Genel Değerlendirme)”, Yaklaşım, Say: 170.
• Unakıtan, K. (06/2007). “Küreselleşme ve Türkiye Ekonomisinde Yaşanan Gelişmeler”, Vergi Dünyası, Sayı: 310.
• UK Parliament Select Committee on Treasury, The Regulation And Taxation Of Capital Flows, “Memorandum by War on Want” (25.03.2011). http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200001/cmselect/cmtreas y/162/162ap02.htm.
• Walther, T. (2002). “Dünya Ekonomisi” (Çeviren: Ünsal Çağlar, The World Economy), Alfa Basım Yayım, Bursa.
• Westerhoff, F. (2003). “Heterogeneous Traders and The Tobin tax”, J Evol Econ, Springer-Verlag, 13.
• Yaman, S. (2001). “Küreselleşme”, Gazi Üniversitesi, (23.11.2010). http://w3.gazi.edu.tr/web/syaman/kuresellesme2.htm.
• Yeldan, E. (2001). “Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi Bölüşüm Birikim ve Büyüme”, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, N. (04/2002). “Finansal Piyasaların Yeniden Düzenlenmesi: Tobin Vergisi”, Banka ve Ekonomik Yorumlar, Sayı: 4.
• Yıldız, H. (2005). “Küreselleşmenin Vergileme Üzerine Etkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme”, Seçkin Yayınevi, Ankara.