Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 89 - 106, 25.06.2018

Ali Şen , Nergis Bingöl

Öz

Sağlık İnsani Kalkınma
Endeksinin temel unsurlarından biridir. Bu nedenle sağlık harcamaları ve
ekonomik büyüme ilişkisi literatürde önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmanın
amacı Q1:2006- Q4: 2017 döneminde Türkiye’ de sağlık harcamaları ve ekonomik
büyüme arasındaki ilişkiyi incelemektir. Genel ilaç giderleri, sağlık amaçlı
transferler, genel tedavi sağlık malzemesi giderleri sağlık harcaması
göstergesi olarak kullanılmıştır. GSYİH ekonomik büyüme göstergesi olarak
kullanılmıştır. Değişkenlere birim kök testi, geleneksel ve bootstrap tabanlı
TodaYamomato, frekans alan nedensellik testleri, varyans ayrıştırması
uygulanmıştır. Sağlık harcaması değişkenleri ve frekans alan nedensellik testi
çalışmayı literatürdeki diğer çalışmalardan farklılaştırmaktadır. Nedensellik
analizleri sonucunda sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında çift yönlü
nedensellik tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırmasına göre, ekonomik büyüme ilk
dönemde sadece kendisinden etkilenmiştir. Fakat sonraki dönemlerde sağlık
harcamalarının etkisi görülmeye başlanmıştır. Diğer taraftan sağlık harcamaları
bütün dönemlerde ekonomik büyümeden etkilenmiştir. Analiz sonuçlarında Türkiye’
de sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında pozitif ilişki tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcaması, Ekonomik Büyüme, Nedensellik, Varyans Ayrıştırması

Kaynakça

• CHAABOUNI, Sami ve ABEDNNADHER, Chokri (2010),’’TheDeterminants Of HealthExpendituresInTunisia: An ARDL BoundsTestingApproach’’, http://iutcaen.unicaen.fr/recherche/mrsh/sites/default/files/public/tepp2012/B7_3_Chaabouni_ABEDNNADHER_def.pdf, Erişim Tarihi: 04.03.2018. HANSEN, Paul ve KING, Alan (1996),’’TheDeterminants of HelathCareExpenditure: A CointegrationApproach’’, Journal of HelathEconomies, Cilt: 15, Sayı: 1, ss. 127- 137, https://doi.org/10.1016/0167-6296(95)00017-8, Erişim Tarihi: 15.04.2018. HACKER, R., Scott ve HATEMI- J, Abdulnasser (2006),’’TestsForCausalityBetweenIntegratedVariables Using AsymptoticandBootstrapDistributions: Theoryand Application’’, AppliedEconomics Sayı: 38, ss. 1489- 1500,http://eds.b.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=1&sid=c78e1962-a87a-48a4-a11a-0801f5d22861%40sessionmgr102, Erişim Tarihi: 17.05.2018. GUJARATI, N. Damador ve PORTER, C., Down (2016), Temel Ekonometri, Çev. Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen, Literatür Yayınları, İstanbul. KOÇ, Emrah (2014), Refah Devleti Anlayışı Çerçevsinde Geçiş Ekonomilerinde Sağlık Harcamaları, International Conference on EurasionEconomies, 1- 3 Temmuz, ss. 1- 8, http://avekon.org/papers/957.pdf, Erişim Tarihi: 10. 04.2018. KOYTAK, SAYAN, H., Ayşe (2014),’’Türkiye’ de Sosyal Yardım ve Sosyal Politikalardaki Dönüşüm: AK Parti Model,’’, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 3, ss. 70- 89, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/84792, Erişim Tarihi: 03.05.2017. KUTLAR, Aziz (2003), Ekonometriye Giriş, Nobel Akademik Yayıncılık Eğilim Danışmanlık, Ankara. LEBE, Fuat ve BAYAT, Tayfur (2011),’’Taylor Kuralı: Türkiye için Bir Vektör Otoregresif Model Analizi’’, Ege Akademik Bakış, Cilt: 11, ss. 95- 112, https://www.researchgate.net/publication/227428085_Taylor_Kurali_Turkiye_icin_Bir_Vektor_Otoregresif_Model_Analizi?enrichId=rgreq-25e24d5b7d186b5c84d23f9a14912bfa-XXX&enrichSource=Y292ZXJQYWdlOzIyNzQyODA4NTtBUzoxMDM3NzUwNzExMTMyMjFAMTQwMTc1MzMxMzMyMQ%3D%3D&el=1_x_2&_esc=publicationCoverPdf, Erişim Tarihi: 14.03.2018. NEWHOUSE, P., Joseph (1977), ‘’ Medical-CareExpenditure: A Cross-NationalSurvey’’, TheJournal of Human Resources, Cilt: 12, Sayı: 1, ss. 115-125, http://www.jstor.org, Erişim Tarihi: 15. 04. 2018. ÖZEN, Ahmet (2003),’’Türkiye’de Transfer Harcamalarının Gelişimi ve Ekonomik Etkilerinin Değerlendirilmesi’’, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, ss. 205- 228 ,http://www.sbe.deu.edu.tr/dergi/cilt5.say%C4%B11/5.1%20ozen.pdf, Erişim Tarihi: 03.05.2018 SELİM, Sibel; UYSAL, Doğan; ERYİĞİT, Pınar (2014),’’Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi’’, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 3, ss. 13- 24, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/185124, Erişim Tarihi: 06.03.2018. SÖKMEN, Ali (2014),’’Sosyal Gelişme Endeksi Türkiye İçin Ne İfade Ediyor?’’, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Haziran 2014, ss. 1- 11, http://www.tepav.org.tr, Erişim Tarihi: 12.04.2018. TANG, F., Chor (2010),’’revistingTheHealth- IncomeNexusInMalaysia: ARDL CointegrationandRao’s F- Test forCausality’’, MunichPersonalRePEc Archive, No: 27287, ss. 1- 9, https://mpra.ub.uni-muenchen.de/27287/1/MPRA_paper_27287.pdf, Erişim Tarihi: 04.03.2018.