DİNİ YÖNELİMİN MARKA TERCİHİNE ETKİSİNDE ETNOSENTRİZMİN ARACI ROLÜNÜN İNCELENMESİ: GIDA VE SİGORTA SEKTÖRLERİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 2, 508 - 532, 30.12.2023

Şükrü Yapraklı , Kübra Kavalcı

https://doi.org/10.54688/ayd.1259161

Öz

Tüketicilerin marka tercihleri, davranış bilimcilerin yıllardır araştırdığı konuların başında gelmektedir. Tüketicinin marka tercihini etkileyen birçok etken vardır. Fakat dini değerler ve etnosentrizm bir toplumun tüketim davranışını etkilemenin yanı sıra aynı zamanda markalara yönelik tutum ve davranışlarını da etkileyen en önemli faktörlerdir. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı; gıda sektörü ve sigorta sektörü açısından dini yönelimin marka tercihi üzerindeki etkisinde etnosentrizm aracı rolünün var olup olmadığını araştırmak ve aracılık etkisi varsa gıda sektörü ve sigorta sektörü arasında farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, 200 gıda sektörü için 200 sigorta sektörü için ayrı kişilere anket yapılarak elde edilen verilere regresyon analizi yapılmış ve 8 hipotezin tamamı kabul edilmiştir. Kısacası çalışmada hem gıda sektöründe hem de sigorta sektöründe dini yönelimin marka tercihini etkilediği ve etnosantrizminde etkileşime tam aracılık ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dini Yönelim, Marka Tercihi, Etnosentrizm, Aracılık

Etik Beyan

Atatürk Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurul Başkanlığından 29.03.2022 tarihli ve E-88656144-000-2200099649 sayı numaralı izin alınmıştır.

INVESTIGATION OF THE INTERMEDIATE ROLE OF ETHNOCENTRISM IN THE EFFECT OF RELIGIOUS ORİENTATİON ON BRAND PREFERENCE: AN EXAMINATION IN THE FOOD AND INSURANCE SECTORS

Öz

Consumers' brand preferences are at the top of the issues that behavioral scientists have investigated for years. There are many factors that affect the consumer's brand preference. However, religious orientations and ethnocentrism are the most important factors affecting the consumption behavior of a society, as well as their attitudes and behaviors towards brands. In this direction, the main purpose of the study is to investigate whether there is a mediator role of ethnocentrism in the effect of religious orientation on brand preference in terms of the food sector and the insurance sector, and to examine whether it differs between the food sector and the insurance sector if it has a mediating effect. For this purpose, a regression analysis was made on the data obtained by conducting a questionnaire for 200 food sectors and for 200 insurance sectors, and all 8 hypotheses were accepted. In short, in the study, it was concluded that religious orientation affects brand preference in both the food sector and the insurance sector and fully mediates the interaction in ethnocentrism

Anahtar Kelimeler

Religious Orientation, Brand Preference, Ethnocentrism, Mediating

Kaynakça

• Agarwala, R., Mishra, P., & Singh, R. (2021). Evaluating the impact of religious icons and symbols on consumer’s brand evaluation: Context of Hindu religion. Journal of Advertising, 50 (4), 372-390.
• Ahmad, M. S. (2023). Buying US products and services: religiosity, animosity, and ethnocentrism of young consumers. Journal of Islamic Marketing, 14 (5), 1188-1210.
• Alam, A., Usman Arshad, M., & Adnan Shabbir, S. (2012). Brand credibility, customer loyalty and the role of religious orientation. Asia pacific journal of marketing and logistics, 24 (4), 583-598.
• Allport, G. W., & Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of personality and social psychology, 5 (4), 432.
• Arli, D., Septianto, F., & Chowdhury, R. M. (2021). Religious but not ethical: the effects of extrinsic religiosity, ethnocentrism and self-righteousness on consumers’ ethical judgments. Journal of Business Ethics, 171 (2), 295-316.
• Barak, A. (2021). Tüketici dindarlığı ve alışveriş tutumu üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İbn Haldun Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Chang, H. H. & Liu, Y. M. (2009). The impact of brand equity on brand preference and purchase intentions in the service industries. The Service Industries Journal, 29 (12), 1687–1706.
• Correa, S., & Parente-Laverde, A. M. (2017). Consumer ethnocentrism, country image and local brand preference: The case of the Colombian textile, apparel and leather industry. Global Business Review, 18(5), 1111-1123.
• Dam, T. C. (2020). Influence of brand trust, perceived value on brand preference and purchase intention. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7 (10), 939-947.
• Durço, B. B., Pimentel, T. C., Pagani, M. M., Cruz, A. G., Duarte, M. C. K., & Esmerino, E. A. (2021). Influence of different levels of ethnocentrism of the Brazilian consumer on the choice of dulce de leche from different countries of origin. Food Research International, 148, 110624.
• Ercan, N. (2009). The predictors of attitudes toward physical wife abuse: Ambivalent sexism, system justification and religious orientation (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Francis, L. J., Fawcett, B. G., Robbins, M., & Stairs, D. (2016). The new indices of religious orientation revised (NIROR): A study among Canadian adolescents attending a Baptist youth mission and service event. Religions, 7 (5), 56.
• Güner, E., Yerden, N. K., & Öztek, M. Y. (2021). Marka denkliği ile satın alma niyeti arasındaki ilişkide marka tercihinin önemi ve mobil telefon sektörü üzerine bir araştırma. Öneri Dergisi, 16 (55), 250-285.
• Gürbüz, S., & Bayık, M. E. (2021). Aracılık modellerinin analizinde yeni yaklaşım: Baron ve Kenny'nin yöntemi hâlâ geçerli mi. Türk Psikoloji Dergisi, 37 (88), 1-14.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2014). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• Harlak, H., & Eskin, M. (2018, April). Dini yönelim ve dindarlık ölçeklerinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Yeni Symposium, 56 (2). https://doi.org/10.5455/NYS.20180730021249
• He, J., & Wang, C. L. (2015). Cultural identity and consumer ethnocentrism impacts on preference and purchase of domestic versus import brands: An empirical study in China. Journal of Business Research, 68 (6), 1225-1233.
• Hichy, Z., Sciacca, F., Di Marco, G., & De Pasquale, C. (2020). Effects of religious orientation and state secularism on pre-implantation genetic diagnosis. Heliyon, 6 (8), e04798.
• Huang, J., Wan, X., Peng, K., & Sui, J. (2020). Grey matter volume and amplitude of low-frequency fluctuations predicts consumer ethnocentrism tendency. Neuroscience Letters, 732, 135053.
• Hunter, B. D., & Merrill, R. M. (2013). Religious orientation and health among active older adults in the United States. Journal of religion and health, 52 (3), 851-863.
• Hussain, S., Jan, S., & Shekhawat, P. (2021). Gender comparison in religious orientation and hope among young adults.44-47
• İkis, M. & Kuşat, A. (2021). Öz-duyarlık ve dini yönelim ilişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8 (1), 109-125.
• Jin, X., & Weber, K. (2013). Developing and testing a model of exhibition brand preference: The exhibitors' perspective. Tourism Management, 38, 94-104.
• Kandemir, S. (2021). Lise Öğrencilerinde Din Dışı Yönelim: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (2), 230-256.
• Kaur, H., & Sohal, S. (2022). Political brand endorsers, political brand preference, and political brand equity: A mediated moderated model. Journal of Marketing Communications, 28 (1), 3-37.
• Ma, J., Yang, J., & Yoo, B. (2020). The moderating role of personal cultural values on consumer ethnocentrism in developing countries: The case of Brazil and Russia. Journal of Business Research, 108, 375-389.
• Navara, G. S., & James, S. (2005). Acculturative stress of missionaries: Does religious orientation affect religious coping and adjustment? International Journal of Intercultural Relations, 29 (1), 39-58
• Nelson, J. M. (2009). Psychology, religion, and spirituality. Springer Science & Business Media.
• Pazarlı, O. (1982). Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitapevi
• Parenteau, S. C. (2018). Depressive symptoms and tobacco use: Does religious orientation play a protective role? Journal of Religion and Health, 57 (4), 1211-1223.
• Sousa, A., Nobre, H., & Farhangmehr, M. (2018). Exploring the effects of ethnocentrism and country familiarity in consumer preference and brand recognition. International Journal of Business and Globalisation, 20 (2), 139-151.
• Sun, Y., Gonzalez-Jimenez, H., & Wang, S. (2021). Examining the relationships between e-WOM, consumer ethnocentrism and brand equity. Journal of Business research, 130, 564-573.
• Stepchenkova, S. (2022). Comparative analysis and applicability of GENE, CETSCALE, and TE ethnocentrism scales in tourism context. Current Issues in Tourism, 1-18.
• Urmak, T.T., (2021). Marka imajının marka tercihi üzerindeki etkisinde elektronik ağızdan ağıza pazarlamanın aracılık rolü: Bilişim sektöründe bir uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Ulusal Tez Merkezi (https://tez.yok.gov.tr - 665027).
• Uzunsakal, E., & Yıldız, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 14-28.
• Xu, D. (2010, August). A ranking method and ıts application of consumers' brand preference under uncertainty. In 2010 International Conference on Management and Service Science (pp. 1-4). IEEE.
• Yapraklı, T. Ş., & Keser, E. (2013). Tüketici etnosentrizmi: Beyaz eşya ve içecek sektörlerinde karşılaştırmalı bir saha araştırması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (25), 385-420.