VIRTUAL TECHNOLOGY DEVELOPMENT ZONE MODEL PROPOSAL FOR TECHNOLOGY DEVELOPMENT ZONES IN THE INDUSTRY 5.0 PROCESS

Yıl 2024, Cilt: 15 Sayı: 2, 822 - 843, 07.07.2024

İsmail Yoşumaz

https://doi.org/10.54688/ayd.1385039

Cited By: 1

Öz

The digital transformation process of enterprises, which accelerated with the Industry 4.0 process, has turned into a process that includes the issues of employees and society, environmental sustainability, and resilience of enterprises with the Industry 5.0 process. In this process, businesses apply their working models face-to-face in physical environments, online in virtual environments or by choosing one of the hybrid models where both models are applied. One of the places where different working models are applied and businesses are gathered together to carry out research and development (R&D) activities is Technology Development Zones (TDZ). TDZs were established in Turkey with the law numbered 4691. Some exemptions are granted to enterprises working in TDZs within the scope of R&D activities. In order to work in TDZs, enterprises must submit an R&D project to the TDZ management. TDZs are declared as physical area. For enterprises that want to work in TDZs, physical buildings with physical work offices are constructed. Within the scope of this study, a virtual TDZ model, which can be considered the digital twin of physical TDZs, will be proposed. This model proposes virtual work offices instead of physical TDZ buildings, and businesses can carry out their R&D activities wherever they want. In this context, the construction costs, water, carbon and energy footprints of TDZ buildings can be reduced, contributing to environmental sustainability.

Anahtar Kelimeler

Digital transformation, Industry 5.0, Dijital business management, technology development zones

ENDÜSTRİ 5.0 SÜRECİNDE TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ İÇİN SANAL TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGESİ MODELİ ÖNERİSİ

Öz

İşletmelerin dijital dönüşüm sürecinde işletmeler çalışma ortamlarını bazı durumlarda kendi merkezlerinde bazı durumlarda uzaktan çevrimiçi olarak bazı durumlarda ise her ikisinin de kapsandığı hibrit modeller tercih ederek oluşturmaktadır. Bu şekilde çalışma farklı çalışma modellerinin uygulandığı ve işletmelerin araştırma, geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri yürütebilmek için bir araya toplandığı yerlerden bir tanesi de teknoloji geliştirme bölgeleridir.
Teknoloji geliştirme bölgeleri ülkemizde 4691 sayılı kanunla kurulmuş, bölgede araştırma, geliştirme faaliyeti kapsamında çalışan işletmelere birtakım muafiyetler tanıyan özel bölgelerdir. Bu bölgelerde çalışabilmek için işletmelerin bir Ar-Ge projesi sunması ve bu proje kapsamında çalışmaları gerekmektedir. Teknoloji geliştirme bölgeleri ülkemizde fiziksel bir alan olarak ilan edilmekte ve bu bölgeyi yönetmek için Yönetici Şirket ismi verilen ve ortakları genellikle üniversiteler, organize sanayi bölgeleri, il özel idareler, belediyeler ve sanayi odaları vb. kuruluşlardan oluşmaktadır.
Teknoloji geliştirme bölgelerinin ilan edildikten sonra içerisine yapılan binalar zamanla dolmakta ve burada faaliyet göstermek isteyen işletmeler sıra beklemektedir. Bununla birlikte yeni ilave binalar yapılmakta ve hem mali finansman ihtiyacı doğmakta hem de binanın yapım süresine göre sıradaki bekleyen firmalar için zaman kaybı oluşturmaktadır.
Bu çalışma kapsamında sanal bir teknoloji geliştirme bölgesinin ilan edilmesi, kurulması ve yapılandırılması ile alakalı yeni bir model önerisi sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dijital dönüşüm, Endüstri 5.0, Dijital İş Yönetimi, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri

Kaynakça

• Adel, A. (2022). Future of industry 5.0 in society: human-centric solutions, challenges and prospective research areas. Adel Journal of Cloud Computing, 11, 40.
• Barata, J., & Kayser, I. (2023). Industry 5.0 – Past, present, and near future. Procedia Computer Science, 219, 778–788.
• Ben Youssef, A., & Mejri, I. (2023). Linking digital technologies to sustainability through industry 5.0: A bibliometric analysis. Sustainability 2023. 15(9). 7465.
• Beydemir, M., Bakmaz, Z., & Ateş, M. S. (2022). Teknoloji geliştirme bölgelerine sağlanan mali teşvik ve destekler ile 7263 sayılı kanunla yapılan düzenlemelerin değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(42), 316–347.
• Çelik, F. (2019). Yerel kalkınmada teknopark modeli: Emilia-Romagna (İtalya) ve Shannon (İrlanda) bölgeleri örnekleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4). 1112-1129.
• European Commission. (2022). (7 October 2023) Industry 5.0 https://research-and-innovation.ec.europa.eu/research-area/industrial-research-and-innovation/industry-50_en
• Golovianko, M., Terziyan, V., Branytskyi, V., & Malyk, D. (2023). Industry 4.0 vs. industry 5.0: Co-existence, transition, or a hybrid. Procedia Computer Science. 217. 102–113.
• Grabowska, S., Saniuk, S., & Gajdzik, B. (2022). Industry 5.0: improving humanisation and sustainability of industry 4.0. Scientometrics, 127(6).
• Hobikoğlu, E. H., & Topak, B. (2022). Kümelenme modeli bağlamında teknopark bileşenlerinin rolü ve endüstri 4.0 beklentisinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Eurasian Econometrics Statistics & Empirical Economics Journal. 18. 64-77
• Huang, S., Wang, B., Li, X., Zheng, P., Mourtzis, D., & Wang, L. (2022). Industry 5.0 and society 5.0—comparison, complementation and co-evolution. Journal of Manufacturing Systems, 64, 424–428.
• Kapadokya Teknopark. (2023). Kapadokya Teknoloji Geliştirme Bölgesi İşletme Yönergesi.
• Kayalıdere, G. (2014). Türkiye’nin teknoloji politikalarında teknoparkların önemi ve teknoparklara yönelik vergi avantajları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1). 75-96
• Kütahya Tasarım Teknokent Yönetici A.Ş. (2021). Kütahya Dumlupınar Tasarım Teknoloji Geliştirme Bölgesi İşletme Yönergesi.
• Lv, Z. (2023). Generative artificial intelligence in the metaverse era. Cognitive Robotics, 3, 208–217.
• Resmî Gazete. (2001). 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi. (2022). (20 December 2023). Nitelikli Fikrî Tapu Açıklaması. https://cbddo.gov.tr/haberler/6370/cumhurbaskani-sn-recep-tayyip-erdogan-dan-nitelikli-fikri-tapu-aciklamasi
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2023). (19 December 2023). Bilişim Personeline Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri ile TGB Dışında %100 Uzaktan Çalışma. https://www.sanayi.gov.tr/medya/duyurular/bilisim-personeline-arge-ve-tasarim-merkezleri-ile-tgb-disinda-100-uzaktan-calisma
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü (2023). (20 December 2023). İstatistikler. https://www.sanayi.gov.tr/istatistikler/istatistiki-bilgiler/mi0203011501
• T.C. Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği, Pub. L. No. 4691, Resmî Gazete (2016). Türkiye: T.C. Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı.
• Teknopark İstanbul. (2021). İstanbul TGB İşletme Yönergesi.
• Valette, E., Bril El-Haouzi, H., & Demesure, G. (2023). Industry 5.0 and its technologies: A systematic literature review upon the human place into IoT- and CPS-based industrial systems. Computers & Industrial Engineering, 184, 109426.
• Young Lee, J. (2021). A study on metaverse hype for sustainable growth. International Journal of Advanced Smart Convergence, 10(3), 72–80.