Foucault’nun Etik Özne Kavramı Bağlamında Sarah Kane’in Blasted Oyunu

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 9, 39 - 57, 25.06.2019

Duygu Kartal

Öz

Foucault, Modernite sonrası 20. Yüzyılın en çok
konuşulan filozoflarından biri olarak Aydınlanma düşüncesini eleştirmiş, özne
ve iktidar kavramları üzerine vurgu yapmıştır. Bu bağlamda, toplumsal alanda
etik öznenin kurulumunu irdelemiştir. Bununla birlikte, Foucault’nun çalışmaları
sanat ve edebiyat alanında da yansımalar göstermiştir. Foucault’nun toplumun ahlaki
değer yargılarında yaptığı sorgulamadan hareketle, çalışmalarının çağdaş
tiyatrodaki yansımasının en büyük örneği olarak, çağdaş İngiliz tiyatrosunun
önemli isimlerinden Sarah Kane’in Blasted
oyunu gösterilebilir. Bu çalışmanın ele aldığı temel sorunsal, Foucault’nun
etik öznenin kurulumu üzerine söylemleri doğrultusunda, Sarah Kane’in Blasted
oyununda vurgulanan kavramların incelenmesidir. Söz konusu oyunda, toplumsal
normların uzağında kalan bireyler olarak oyun kişilerinin psiko-sosyal
durumları çarpıcı bir anlatımla yansıtılmıştır. Topluma ve bireye yansıyan bu
durumun, postmodernite ile birlikte postdramatik yapıtlardaki etkisini
araştırmak adına, Foucault’nun ‘etik özne’ kavramı bağlamında bireylerin bu
dışlanmışlıkları travmatik yaşantılarıyla ele alındığında, Foucault’nun ve
Sarah Kane’in modern toplum eleştirisi paralellik kazanır.

Anahtar Kelimeler

Michel Foucault, Sarah Kane, Etik Özne, In-Yer-Face

Kaynakça

• Ada, U. (2010). Sarah Kane’in Blasted Oyununda Şiddet Öğesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alataş, B. (2012). Foucault: Etik Öznenin Kurulumu, Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aslan, T. (2012). Foucault’da Özne ve İktidar, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bostan, D. (2013). Aydınlanma ve Postmodernizm, Yüksek Lisans Tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozdoğan, E. (2013). Foucault’da Söylem, Bilgi ve İktidar İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozer, A. D., Bal, M., İzmir, S., İnan, D., Sayın, G., Biçer, A. G., (2016). Postdramatik Tiyatro ve İngiliz Tiyatrosu, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Buğlalılar, E. (2008). In-Yer-Face: Tarihsel ve Teorik Bir İnceleme, Tiyatro Araştırmaları Dergisi (25): 75-99.
• Connor, S. (2005). Postmodernist Kültür. çev: Doğan Şahiner, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Coşkun, C. (2010). Michel Foucault: Özne ve İktidar, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, S. K. (2003). Modern Sonrasında Dramatik Metinler, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, (15): 36-95.
• Demirkol, Y. (2013). Robert Wilson Oyunlarında Postdramatik Anlatı Teknikleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erol, F. Ö. (2014). Michel Foucault’da İktidar Analitiği ve Direnme Problemleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Foucault, M. (2017c). Akıl Hastalığı ve Psikoloji. çev: Emre Bayoğlu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2017a). Cinselliğin Tarihi, çev: Hülya Uğur Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2017b). Deliliğin Tarihi, çev: Mehmet Ali Kılıçbay, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Foucault, M. (2016). Özne ve İktidar, çev: Işık Ergüden, Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güler, Ö. (2016). M. Foucault'nun Biyo-Politika Görüşünün M. Hardt ve A. Negri'nin Siyaset Felsefesine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Işık, S. (2014). Foucault’da Kendilik Etiği ve Sanat Yapıtı Olarak Yaşam, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (17): 101-116.
• Kendal, G., Wickham, G., (2017). Foucault’nun Yöntemlerini Kullanmak, çev: Umut Yener Kara, Turgay Sivrikaya, İstanbul: Islık Yayınları.
• Korukçu, M. M. (2016). Oyun Analizi, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
• Paras, E. (2016). Foucault Öznenin Yitiminden Yeniden Doğuşuna, çev: Yunus Çetin, İstanbul: Kolektif Yayınları.
• Utkan, T. (2014). Michel Foucault: Gözetlemenin İktidadı ve Kameralı Takip Sistemi, Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yücel, B. (2016). Zorunluluk ve Olumsallık Bağlamında İnsan Doğası Üzerine Bir Soruşturma: Spinoza, Marx, Foucault, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.