Ritüelde Kitlesel Histeri ve Sahne Pratiğiyle Uyuşmazlığı

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 11, 11 - 18, 18.06.2020

Ezel Çağlayan

Öz

Ritüeller kolektif
davranışın en ilkel örneklerini oluşturur. Dolayısıyla toplumsal davranışın
kaynağını ve kitlesel histeriyi gözlemlemek için ana tarihi kaynaklardır.
Ritüeller her toplumda kendine özgü unsurlar barındırır fakat benzer törensel
davranış kalıpları gözlemlenir. Çünkü kolektif ruh, bireysel değişkenlerin çok
ötesindedir. Basit bir örüntü içerir, ritüelistik tiyatronun ilham kaynağı da
bu kolektiviteden doğan ilkel olana dönme isteğidir. Her ne kadar ritüelistik
tiyatro ritüelin bu koletif ruhundan hem teorik hem de pratik olarak faydalansa
da, tiyatro için ritüel, arkaik toplumlarda gerçekleştirildiği haliyle bir
biçim önerisi olamamıştır. Çünkü güncel sahne pratiği ve konjonktür, ritüelin
sonucu olan katharsis ve kitlesel histeri önündeki engellerle bezelidir.
Dolayısıyla ritüelin ortaya
çıkardığı sonuçlara varılması imkansızdır. 

Anahtar Kelimeler

Ritüel, Kitlesel Histeri, Tiyatro, Kolektif

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Artaud, A. (1993). Tiyatro ve İkizi. İstanbul: Yapıkredi Yayınları.Birkiye, S. K. (2016). Kendi Kültürünü Dönüştürmek : Japon Tiyatrosu. Aydın Sanat, 45-61.Bon, G. L. (1997). Kitleler Psikolojisi. İstanbul: Hayat Yayınları.Candan, A. (2010). Oyun Tören Gösterim. İstanbul: Norgunk.Carlson, M. (2008). Tiyatro Teorileri Yunanlılardan Bugüne Tarihsel ve Eleştirel Bir İnceleme. Ankara : Deki .Çağlayan, E. (2018). Sözlü Toplumdan Görsel Topluma Geçişte Tiyatro ve Geleceği. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.Çelikçapa, E. (2014). Richard Schechner'in Performans Anlayışı. İstanbul: Haliç Üniversitesi.Emir, B. (2012). Antik Çağda Kadınların Dinsel Ritüelleri -Thesmophoria örnek incelemesi-. Bursa : Uludağ Üniversitesi.Freud, S. (1999). Uygarlık Din ve Toplum Grup Psikolojisi/Bir Yanılsamanın Geleceği Uygarlık ve Hoşnutsuzlukları ve Diğer Çalışmalar. Ankara: Öteki .Gaster, T. H. (2000). Thespis Eski Yakındoğu'da Ritüel, Mit ve Drama. İstanbul: Kabalcı.Huızınga, J. (2018). Homo Ludens Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.İnnes, C. (2010). Avant-Garde Tiyatro 1892-1992. Ankara: Dost Kitabevi.Jung, C. G. (2013). Dört Arketip. İstanbul : Metis Yayınları.Karaman, K. (2010). Ritüellerin Toplumsal Etkileri. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi.Kayaoğlu, A. G. (2003). Kitlenin Psikolojisi ya da Sosyal Psikolojinin 'Kitle'si:Kitlede Yeni Bir Anlayışa Doğru. Kurgu, 205-218.Kurumu, T. D. (2006). Türk Dil Kurumu. Türk Dil Kurumu Resmi Sitesi: www.tdk.gov.tr adresinden alındıNutku, Ö. (93). Dünya Tiyatrosu Tarihi 2 19. Yüzyıldan Günümüze Kadar. İstanbul: Remzi Kitabevi.Öz, S. (tarih yok). Antonin Artaud'dan Richard Schechner'e Ritüel-Tiyatro İlişkisi.Özinan, S. (2017). Antonin Artaud'dan Richarda Schechner'e Ritüel-Tiyatro İlişkisi. Yeni Tiyatro Dergisi, 28-37.Özüaydın, N. U. (2006). 20. Yüyzyıl Tiyatrosunda Estetik Düşünce. İstanbul: Mitos Boyut .Peacock, J. L. (2006). Ritüellerin Sosyal Evrim Teorisi Üzerine Notlar. Milli Folklor, 141-147.Schechner, R. (2015). Ritüelin Geleceği Kültür ve Performans Üzerine Yazılar. Ankara: Dost Kitabevi.