Mustafa Albayrak Eserleri Üzerinden Toplumsal Gerçeklik Kuramında Zaman –Mekân Algısı

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 15, 15 - 21, 30.06.2022

Diler Çelikörs

Öz

Toplumsal Gerçekçilik Kuramı, Marksist gelenek kaynaklı bir kavramdır. Marksist Manifesto ’ya göre, sanatın rolü “toplumsal bilinci ”geliştirmektir. Toplumsal Sanat söylemini kuran Saint-Simon(1767-1824),sanat ve sanayinin kaynaştığı bir ütopya kurgular. Bu ütopya, akılcı Avangart Sanatın zamanında tasarımın sanat üzerinde kurduğu egemenliğin habercisidir(Artun2010).
Mustafa Albayrağ’ın “Toplumsal Gerçekçiliği”, toplumsal yaşamın sorunlarını ele alışı, insanın çok boyutlu gerçekliğini, toplumsal sorunları, bireyin toplumla ve kendisiyle olan çatışmalı ilişkilerini betimleme eğiliminde Modernizemin, gelecekçilik ve kübizm gibi bazı üslup ve tekniklerinden yararlanmıştır. Ahu Antmen(2019: 66)’e göre, Fütürizmin sanat manifestosunda, yeni bir dünya için, yeni bir sanat önermesi yer alır. Ancak bu yeni sanat hiçbir zaman tarif edilmemiştir. Kübizmin birden çok anı ve acıyı aynı yüzeyde gösterebilmesinden kaynaklanan yeni zaman ve mekân algısı Fütüristlerin dikkatini çekmiştir. Mekânda zaman varyasyonları deneyimleyen Mustafa Albayrak, söz konusu sanat anlayışını Fütürist kavrayışla harmanlayarak, bu doğrultuda çalışmalar üretmektedir.
Bu çalışmanın amacı, Mustafa Albayrak eserleri üzerinden, Toplumcu Gerçekçi Kuram ‘in zaman-mekân-beden kavramları ile bağlantısını ortaya koymaktır. Çalışmanın çatısını Belge Taraması Metodu ve sanatçı ile yapılan 24 Nisan 2021 tarihli görüşme oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Gerçeklik Kuramı, zaman, mekân, Fütürizm, Kapitalizm

Kaynakça

• Soykan. Ö.N.(2017).Kuram-Eylem Birliği Olarak Sanat, Schelling Felsefesinde Bir Araştırma. Bilge Kültür Sanat Yayınları
• Antmen. A.(2019).Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar. Sel Yayıncılık
• Simmel, G&Frisby. D(2003)Modern Kültürde Çatışma. Ayrıntı Yayınları
• Çalışkan(2006).Sokağı Anlamak ya da Toplumsal Ben in Yeniden Keşfi: Kentsel Sokaklar ve Kentsel Ritüeller/ODTÜ. Şehir ve Bölge Planlama
• Ali Artun(2010),”Sanat Manifestoları-Avangart Sanat ve Direniş”, İstanbul: İletişim Sanat Hayat. s.15-26
• Resim.1. M.Albayrak, Zaman ve Mekân Serisi, TÜYB,1998-2002
• Resim.2. M.Albayrak, Zaman ve Mekân Serisi, TÜYB,1998-2002
• Resim.3. M.Albayrak, Zaman ve Mekân Serisi, TÜYB,1998-2002
• Resim.4. M.Albayrak, , M.Albayrak, Berrak Düşler, Saydam Gerçekle Serisi
• Resim.5. M.Albayrak. Eminönü’nde Akşamüstü-100x185cm-TÜYB
• Resim.6.M.Albayrak. Kalabalıkta Yalnız 0 90x150cm-TÜYB
• Resim.7.M. Albayrak. Albayrak, Mis Sokaktan İstiklal-100x185cm-TÜYB Mustafa Albayrak ile 24 Nisan 2021 tarihinde Zoom üzerinden görüşme