The Place and Importance of the Film “Dokuz Dağın Efesi: Çakıcı Geliyor (1958)” in Metin Erksan’s Cinema

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 20, 71 - 87, 27.12.2024

Arif Can Güngör

Öz

Metin Erksan, as one of the most prominent figures in Turkish cinema, left a profound mark on film history both artistically and academically. His cinematic language encompasses not only technical and aesthetic skills but also the creative visualization of social and historical perspectives. These qualities place Erksan in a unique position, not only as a director but also as a thinker, critic, and theorist.Erksan’s approach to cinema necessitates the integrated analysis of a film’s external and internal structures. While the external structure emphasizes the role of historical, cultural, political, and social contexts, the internal structure focuses on cinematic techniques, narrative styles, visuals, and music, which are unique to the art of cinema. Dokuz Dağın Efesi: Çakıcı Geliyor (1958) serves as an example of this dual-layered approach. In the film, the Aegean culture and the tradition of "efe" are intricately intertwined with the social and historical realities of the time.Through his films, Erksan reflects the social dynamics of his era, demonstrating that cinema is not merely a medium of entertainment but also a platform for thought and discussion. In this context, the aesthetic creativity in his works provides a distinctive interpretation, even within iconographic similarities. Particularly in his "efe" films, he merges the narrative structure specific to the genre with historical realism, creating a storytelling language that is both local and universal. This highlights his ability to address both local values and global cinematic norms simultaneously.

Anahtar Kelimeler

Metin Erksan, Turkish Cinema, Director, Efe Films, State.

Metin Erksan Sinemasında “Dokuz Dağın Efesi: Çakıcı Geliyor (1958)” Filminin Yeri ve Önemi

Öz

Film yapımında yaratıcı süreç bireylerin grup olarak işbirliğine dayalı yeteneklerini ortaya koymasına bağlı olmakla birlikte bu süreçteki en yaratıcı kişi yönetmendir. Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden biri olan Metin Erksan kendine özgü sinema dili, yaratıcılığı, teknik ustalığı ve stilinin yanı sıra eserlerindeki tarihsel, politik, toplumsal ve kültürel birikim ile sıra dışı “auteur” bir yönetmen olarak değerlendirilmektedir.
Yönetmenliğinin yanı sıra hem eleştirmen, hem kuramcı, hem sanat tarihçisi hem de bir eğitmen olan Metin Erksan’ın derslerindeki analiz yaklaşımı filmin dış yapısını oluşturan sinema sanatının içinde meydana geldiği siyasal, toplumsal, ekonomik, kültürel, sanatsal, hukuksal, idari, teknolojik ortam ve filmin içyapısını meydana getiren oyunsal, sinemasal, kurgusal, anlatısal, öyküsel, müziksel vb. olguların incelenmesi şeklindedir. “Dokuz Dağın Efesi: Çakıcı Geliyor (1958)” filminin incelenmesi Erksan’ın kendi analiz yaklaşımına da uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Erksan’ın filmlerinde en çok kullandığı filmin iç ve dış yapısını oluşturan olgular tarihsel, kültürel, toplumsal ve sanatsal bir bağlamda incelenmiştir. Filmin diğer efe filmlerindeki ikonolojiyle benzer bir yapıda oluşturulduğu görülmekle birlikte Erksan’ın kendine has sinemasının estetik yaratıcılık ve tarihsel, toplumsal, kültürel açıdan gerçekçi yaklaşım özelliklerini yansıttığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Metin Erksan, Türk Sineması, Yönetmen, Efe Filmleri, Devlet.

Kaynakça

• Erksan, M. (1986). Senaryo Nedir?, Ve Sinema, Hil Yayınları, Sayı:6. s.84. Gombrich, H. (1992). Sanatın Öyküsü, çev: Erol Erduran ve Ömer Erduran, İstanbul: Remzi Kitabevi. Bazin, A. (2000). Sinema Nedir?, çev: İbrahim Şener, İstanbul: İzdüşüm Yayınları. Özön,N. (2000). Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı sinema Sözlüğü, İstanbul: Kabalcı. Refiğ, H. (1971). Ulusal Sinema Kavgası, İstanbul: Hareket Yayınları. Hobsbawm, J.E., (2012). İlkel Asiler. çev. Uygur Kocabaşoğlu, İstanbul: İletişim yayınevi. Kayalı, K. (1994). Yönetmenler Çerçevesinde Türk Sineması, Ankara: Ayyıldız Liman, A.S. (2013). Metin Erksan Sinemasında Çevre ve Mekan Estetiği, The Journal of Academic Social Science Studies, s.79-93. Livaneli, Ö. Z. (2012). Edebiyat Mutluluktur, İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık. Tahir, K. (2005). Yorgun Savaşçı, İstanbul: İthaki. Tahir, K. (1992). Notlar, Sosyalizm, Toplum ve Gerçek. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Görsel Kaynakçası:
• Resim 1: Metin Erksan Film Çekimi https://www.milliyet.com.tr/molatik/portre/metin-erksan-filmleriyle-bir-doneme-damga-vuran-isim-86483 (02.12.2024).
• Resim 2: Metin Erksan Röportaj https://www.milliyet.com.tr/molatik/portre/metin-erksan-filmleriyle-bir-doneme-damga-vuran-isim-86483 (02.12.2024).
• Resim 3: Dokuz Dağın Efesi: Çakıcı Geliyor Afiş https://tr.wikipedia.org/wiki/Dokuz_Da%C4%9F%C4%B1n_Efesi#/media/Dosya:Dokuzdaginefesi.jpg (05.12.2024).