Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Akademik Türkçe Öğretimi: Bir Betimsel İçerik Analizi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 219 - 245, 30.09.2024

Kübra Kaya Ülker

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin üniversitede akademik olarak başarılı olabilmeleri için akademik dili anlamaları ve kullanmaları bir gerekliliktir. Çünkü akademik anlamda başarılı olabilmenin ön koşulu akademik metinleri anlamak ve yorumlamaktır. Bu kapsamda yabancı dil öğretim sürecinde akademik dil öğretimindeki mevcut durum bilimsel olarak ele alınması gereken konulardan biridir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, akademik Türkçe öğretimiyle ilgili hazırlanmış lisansüstü çalışmaları incelemek ve betimsel içerik analizini yapmaktır. Çünkü betimsel içerik analizi, yöntemi ilgili alanda yapılan araştırma ve çalışmaların içerik olarak incelenmesini sağlayan bir yöntemdir. 2015-2022 yılları arasında yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik Türkçeyi ele alan lisansüstü çalışmalar ve makaleler; türüne, yıllara, yapıldığı üniversitelere, araştırma yaklaşımlarına, araştırma desenlerine göre sınıflandırarak değerlendirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi yönteminden faydalanılmıştır. Araştırma için kaynak taraması ve verilerin toplanmasında “DergiPark, Google Akademik, Academia, Web Of Science, TRDizin veri tabanları ayrıca Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) taranmıştır. Araştırma süresince tez taramaları “akademik Türkçe” “akademik okuryazarlık” ve “akademik yazma” üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Yapılan tarama sonucunda 16 lisansüstü tez ve 21 makaleye ulaşılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; en fazla yüksek lisans türünde araştırmanın yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaların 2015-2022 yıllarında yoğunlaştığı görülmüştür. Çalışmalarda en fazla nitel yaklaşımın ve deneysel olmayan desenlerin tercih edildiği tespit edilmiştir. Akademik Türkçe alanında yapılan çalışmalarda özellikle uygulama etkinlikleri, program, materyal tasarımı gibi eksikliklerin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi, Akademik Türkçe, Akademik Okuma.

Kaynakça

• Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim I. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Aytan, T. ve Çiftler, T. (2019). Yabancılar için akademik Türkçe kitapları üzerine bir inceleme. International Journal of Languages Educationb and Teaching, 7(4).
• Azizoğlu, N. İ., Demirtaş Tolaman, T., İdi Tulumcu, F. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik yazma becerisi: Karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 2(1).
• Bakırdöğen, M. (2022). Erciyes Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Gazi Üniversitesi Akademik Türkçe Kitap Setlerinin Okuma Metinleri ve Etkinliklerinin İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Yahşi Cevher, Ö.ve Güngör, C. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde akademik Türkçenin önemine ilişkin uygulamalı bir araştırma: Türk dili öğretimi uygulama ve araştırma merkezi örneği. International Journal of Languages Education and Teaching, UDES 2015 Özel Sayısı, 2267-2274.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Çelik, M. E. (2020). Akademik Türkçe öğretiminde okuma eğitimi. B. Tüfekçioğlu (Ed.), Akademik amaçlar için Türkçe öğretimi -kuram ve uygulama. Pegem Akademi Yayınları.
• Çiftler, F. (2022). Akademik Türkçe İçin Alanlara Özgü Oluşturulan Kelime Listelerinin İnternet Tabanlı Kullanımı Üzerine Bir Araştırma (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Demiriz, H. N. ve Okur, A. (2019). Türkçe öğretiminde yazma öğretimine akademik Türkçe aşamasında yabancı öğrenciler üzerinden bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2).
• Demir, D. ve Genç, A. (2018). Akademik Türkçe etkinliklerine yönelik öğrenci ve öğretim elemanı görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (28), 91-104.
• Demir, D. (2017). Uluslararası Öğrencilerin Akademik Türkçe İhtiyaçları (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Dinçer, S. (2018). Eğitim bilimleri araştırmalarında içerik analizi: Meta-analiz, meta-sentez, betimsel içerik analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Dolmacı, M. (2015). Akademik Türkçe Kelime Bilgisi Üzerine Bir Derlem Çalışması: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimine Dair Çıkarımlar (Yayımlanmış doktora tezi). Gazi Üniversitesi.
• Ekmekçi, V. (2017). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Akademik Okuryazarlık Öğretimine Yönelik Bir Eylem Araştırması (Yayımlanmış doktora lisans tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Ekmekçi, V. (2018). Akademik Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi süreci içerisinde dinleme öğrenme alanına yönelik bir eylem araştırması. Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1).
• Eroğlu, S. ve Okur, A. (2022). Akademik Türkçe eğitimi alan uluslararası öğrencilerin yazılı anlatımlarında kullandıkları terimler üzerine bir inceleme. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(4).
• Eroğlu, S. (2022). Türkçeyi Yabancı Dil Olarak Öğrenen Öğrencilerdeki Akademik Türkçe Söz Varlığı ile Akademik Türkçe Ders Kitaplarındaki Söz Varlığı (Yayımlanmış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Göçen, G. (2021). Uluslararası öğrenciler için hazırlanan akademik Türkçe ders kitaplarındaki konuşma görevleri ve yeterlilikleri. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 6(1), 46.
• Halitoğlu, V. (2018). Akademik Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi sürecinde kelime öğrenimi ve buna yönelik bir eylem araştırması. Erciyes Eğitim Dergisi, 2(1).
• Harmankaya, M. Ö. (2022). Uluslararası öğrenciler için akademik Türkçe sosyal bilimler kitabının okunabilirliği. BAYTEREK | Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(2).
• Hasırcı, S. (2021). Lisansüstü öğrenim gören yabancı öğrencilerin akademik Türkçe özyeterliklerine ilişkin görüşleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(35).
• Heller,V. ve Morek, M. (2015). Academic discourse as situated practice: An introduction”, linguistic and education, (31), 174-186.
• Karagöl, E. ve Korkmaz, C. B. (2021). Ders kitabı ve bilimsel metin yazarlarının görüşlerine göre uluslararası öğrencilere akademik Türkçe öğretimi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 210.
• Kardoğan, M. (2020). Yabancılara Türkçe Öğretimi Alanında Yayımlanan Makalelerin Eğilimleri ve Akademik Metin Hazırlama İlkelerine Uygunluğu Üzerine Bir İnceleme (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Kocaman Gürata, E. (2022). Uluslararası öğrencilerin Türkçe akademik yazma ihtiyaçlarına ilişkin uzman görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (36), 195.
• Kocaman Gürata, E. (2022). Uluslararası Öğrencilere Türkçe Akademik Yazma Öğretiminde Kullanılan Ders Materyallerinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmış doktora tezi). Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı, Hacettepe Üniversitesi.
• Konyar, M. (2019). Uluslararası Öğrencilerin Akademik Türkçe İhtiyaç Analizi ve Örnek Ders İçeriği (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Kurt, V. (2021). Yabancılara özel amaçlı Türkçe öğretimi bağlamında iş Türkçesi: Tanımlar ve sınırlıklar. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24).
• Kurudayıoğlu, M. ve Çimen, L. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin akademik yazılarında etkileşimli üstsöylem belirleyicilerinin kullanımı. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, (16)31.
• Küçük, F. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçede Akademik Yazma Becerilerinin Değerlendirilmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi.
• Moralı, G. (2019). Uluslararası öğrencilere yönelik akademik Türkçe okuma metinlerinin ve etkinliklerinin değerlendirilmesi: Bir doküman incelemesi. Aydın Tömer Dil Dergisi, 4(2), 60.
• Omar Samım, M. (2022). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Akademik Yazma Becerisinde Karşılaştıkları Sorunlar (Afganistan Örneği) (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• Özdemir, E. (2021). Erciyes Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi Akademik Türkçe Kitap Setlerinin Dinleme ve Yazma Etkinlikleri Açısından İncelenmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Sayar, E. ve Genç, A. (2023). Akademik Türkçe sözcük listesi oluşturma üzerine derlemden öğretime kuramsal tartışmalar. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, (38).
• Seyedi, G. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Akademik Yazma Öğretimi (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Şimşek, R. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe eğitiminde kullanılan materyallerin akademik söz varlığı bakımından derlem tabanlı incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 6(1).
• Tok, M. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik yazma ihtiyacı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23).
• Tüfekçioğlu, B. (2018). Yabancı Dil Olarak Akademik Türkçe: Sosyal Bilimlerde Akademik ve Teknik Söz Varlığı (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Tüfekçioğlu, B. ve Albayrak, F. (2022). Statistical analysis from a pedagogical perspective of high frequency words in Turkish academic vocabulary. International Journal of Eurasian Education and Culture, 7(18).
• Tüfekçioğlu, B. (2023). Türkçe akademik sözcüklerin eşdizimsel sıklıklarının karşılaştırılması. Türkçe Uygulamalı Dilbilim Dergisi, 1(11).
• Ulutaş, M. ve Kara, M. (2019). Yabancılara özel amaçlı Türkçe öğretimi: İktisadi ve idari bilimler fakültesinde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler için ilk 1000 sözcük listesi önerisi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(28).
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Nobel Yayınları.
• Vergili, Y.E. ve Haykır, T. (2023). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde akademik Türkçe-iş Türkçesi bibliyografyası ve üzerine bir inceleme. Aydın Tömer Dil Dergisi, 8(2).
• Yurdakul Güde, C. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Akademik Yazmaya Yönelik Bir İçerik Önerisi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
• Yılmaz, K. (2022). İki Dilli Türk Öğrenciler İçin Akademik Türkçe Dersinin Geliştirme ve Değerlendirme Çalışması (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi.
• Zwiers, J. (2014). Building Academic Language: Meeting Common Core Standards Across Disciplines, Grades 5-12. San Francisco: JosseyBass.