Uluslararası Öğrencilerin Türk Dili Dersine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 25, 29.03.2025

Bahattin Şimşek

Öz

Türkçenin iyi ve etkili kullanımını amaçlayan Türk Dili dersi üniversitelerde 1983 yılından itibaren okutulmaya başlanmıştır. Bu ders ortak zorunlu dersler kategorisinde yer almakta ve ön lisans ve lisans programlarının tamamında bütün öğrencilerin bu dersi alması gerekmektedir. Bu öğrenciler arasında uluslararası öğrenciler de bulunmaktadır. Uluslararası öğrencilerin Türk Dili dersine yönelik beklentilerinin ne oranda gerçekleştiği ve öğrencilerin dersle ilgili nasıl bir tutum içinde oldukları çalışmanın araştırma sorusunu oluşturmaktadır. Bu amaçla araştırmada uluslararası öğrencilerin Türk Dili dersine yönelik tutumları belirlenmiştir. Bu doğrultuda Arslan (2012) tarafından geliştirilen “Türk Dili Dersi Tutum Ölçeği” Türkiye’de çeşitli üniversitelerde lisans ön lisans ve lisans programlarında öğrenim gören veya görmüş 305 uluslararası öğrenciye uygulanmıştır. Ölçekten elde edilen veriler nicel araştırma yaklaşımına dayalı tarama yöntemi ile incelenmiştir. Veriler incelenirken SPSS 21 programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatiksel yöntemler ile niceliksel verilerin karşılaştırılmasında bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA testleri tercih edilmiştir. Araştırma sonucunda uluslararası öğrencilerin Türk Dili dersine yönelik olumlu bir tutum içinde oldukları, araştırmada sağlık bilimleri ile ilgili bölüm okuyan öğrencilerin fen bilimleri ve sosyal bilimlerle ilgili alanlarda okuyan öğrencilere göre derse yönelik daha olumsuz bir tutum içinde oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca Türkçe öğrenim süresi arttıkça derse karşı olumlu tutumun arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunların yanında erkek öğrencilerin Türk Dili dersine yönelik tutumlarının kadın öğrencilere kıyasla daha olumlu olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk Dili dersi, uluslararası öğrenciler, tutum, tutum ölçeği

Etik Beyan

Etik onay alınmıştır.

Evaluation of International Students' Attitudes Towards the Turkish Language Course

Öz

The Turkish Language course, which aims at good and effective use of Turkish, has been taught in universities since 1983. This course is included in the category of common compulsory courses and all students are required to take this course in all associate and undergraduate programmes. Among these students there are also international students. The research question of the study is to what extent the expectations of international students about the Turkish Language course are realised and what kind of attitudes they have towards the course. For this reason, the study aimed to determine the attitudes of international students towards the Turkish Language course. In this context, the "Turkish Language Course Attitude Scale" developed by Arslan (2012) was applied to 305 international students who are studying or have studied in associate or undergraduate programs at various universities in Turkey. The data obtained from the scale were analyzed using the survey method based on a quantitative research approach. The SPSS 21 program was used for data analysis. Descriptive statistical methods, as well as independent sample t-tests and ANOVA tests, were used to compare the quantitative data. The study found that international students generally have a positive attitude toward the Turkish Language course. However, students studying in health-related fields exhibited a more negative attitude towards the course compared to those studying in the natural sciences and social sciences. Additionally, it was concluded that as the duration of Turkish language learning increased, students' positive attitudes towards the course also increased. Furthermore, male students were found to have a more positive attitude towards the Turkish Language course compared to female students.

Anahtar Kelimeler

Turkish Language course, international students, attitude, attitude scale

Kaynakça

• [1] Akarsu, B. (2014). Hipotezlerin, değişkenlerin ve örneklemin belirlenmesi. Metin M.(Ed.), Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss. 21-46) içinde. Pegem Akademi.
• [2] Akkaya, N., ve Sevindi, Z. E. (2015). Üniversitelerde okutulan ortak zorunlu Türk Dili derslerine yönelik tutum ölçeği geliştirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 111-122.
• [3]Alan, N. ve Bağcı, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin Türk Dili 1-2 dersine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 118-132.
• [4] Arslan, A. (2012). Yükseköğretimde Türk Dili dersine karşı tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 1(3), 187-202.
• [5] Arslan, A. (2013). Üniversite öğrencilerinin Türk Dili dersine ilişkin tutumları (Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneklemi). Millî Eğitim Dergisi, 197, 64-79.
• [6] Bakır, S. (2014). Türkiye’deki Yabancılara Türkçe Öğretim Merkezleri Ve Atatürk Üniversitesi Dil Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (DİLMER). Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 51, 435-456.
• [7] Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü. Anı Yayıncılık.
• Biçer, N., Çoban, İ., ve Bakır, S. (2014). Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin karşılaştığı sorunlar: Atatürk Üniversitesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7, 125-135.
• [8] Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. baskı). Pegem Akademi.
• [9] Cemiloğlu, M. (2004). Üniversitelerde okutulan Türk Dili dersi ile ilgili tespitler değerlendirmeler ve öneriler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 173-182.
• [10] Çalıkoğlu, A. (2023). Türkiye’de yükseköğretimin uluslararasılaşması: tematik ve metodolojik bir analiz. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 6(1), 98-113.
• [11] Çekici, Y. E., ve Demir, E. (2023). Türk Dili Dersinin Geleceği: Bu Ders Gerekli mi? İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1161-1177.
• [12] Çocuk, H. E., ve Çekici, Y. E., (2020). Investigation of Attitudes of University Students towards Turkish Language Course and Distance Education. Asian Journal of Education and Training, 6(2), 261-262.
• [13] Çoklu, Ö., Şekercioğlu, G., ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (5. baskı). Pegem Akademi.
• [14] Demir, S., ve Parlak Kalkan, G. (2022). Üniversite öğrencilerinin Türk dili dersine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1536-1547.
• [15] Demirhan, K. (2017). Ulusal alanyazında uluslararası öğrenciler ve uluslararası öğrencileri siyasal açıdan düşünmek. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 547-562.
• [16] Durukan, Ş. (2017). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu öğrencilerinin Türk Dili dersine karşı tutumlarının demografik değişkenler açısından incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1), 289-306.
• [17] Eker, S. (2003). Çağdaş Türk Dili. (3. baskı). Grafiker
• [18] Ergin, M. (2012). Üniversiteler için Türk dili. Bayrak Yayınları.
• [19] Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3rd Edition). Sage Publications Ltd.
• [20] George, D., ve Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: a simple guide and reference (16th ed.). Routledge.
• [21] Gülay, E., ve Durukan, E. (2012). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin Türk Dili dersi hakkındaki görüşlerinin incelenmesi: bir aksiyon araştırması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 38-50.
• [22] Gülay, E., ve Ungan, S. (2015). Türk Dili dersinde içerik ve sınıf ortamının dersin etkililiği açısından incelenmesine yönelik aksiyon araştırması. International Journal of Language Academy, 3(1), 337-360.
• [23] Güneş, H. (2015). Eğitim bilimleri terimleri sözlüğü. Ütopya Yayınevi.
• [24] Hocaoğlu, N., ve Akkaş Baysal, E. (2019). Nitel araştırma modelleri-desenleri. Ocak, G. (Ed.). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (ss.125-151) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• [25] İnalöz, A. B., ve Yılmaz, K. (2023). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin Türkçe öğrenme tutumları ile Türkçe öğrenmeye yönelik motivasyon engelleri arasındaki ilişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 62-76.
• [26] Kan, A. Ü., ve Fidan, E. K. (2016). Türk Dili dersinin uzaktan eğitimle yürütülmesine ilişkin öğrenci algıları. Turkish Journal of Educational Studies, 3(2), 23-45.
• [27] Karataş, M. (2013). Üniversitelerdeki Türk Dili dersi ve Türkçe konusundaki tutumlar. Turkish Studies, 8(1), 1881-1898.
• [28] Kırbaş, A. (2017). Yükseköğretimde uzaktan eğitim programıyla Türk Dili dersini alan öğrencilerin derse karşı tutumları (Gümüşhane Üniversitesi örneklemi). International Journal of Language Academy, 5(8), 449-457.
• [29] Kolçak, Ş. ve Şimşek, N. D. (2020). Üniversitelerde okutulan ortak Türk Dili dersine yönelik öğrenci tutumlarının incelenmesi. Pearson Journal, 5(7), 389–397.
• [30] Melinte, I. E. (2012). Cultural transfer and the cross-cultural impact of foreign languages. Cultural and Linguistic Communication, 2(1), 58-63.
• [31] Özer, Ö. ve Çekici, Y. E. (2020). Uzaktan eğitim yoluyla yürütülen Türk Dili derslerinin değerlendirilmesi: nitel bir araştırma. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö7), 92-110. DOI: 10.29000/rumelide.808251.
• [32] Sarıtunç, B. (2016). Yükseköğretimde Türk Dili derslerinin öğrencilerin duyuşsal gelişimine katkısı. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 4(1), 50-58.
• [33] Şahin, Ç., ve Yaşar, F. (2010). Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Türk Dili I: Ses ve Yapı Bilgisi” Dersine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 187-208.
• [34] Şimşek, B., ve Bakır, S. (2016) Uluslararası öğrenci hareketliliği ve Atatürk Üniversitesinin uluslararasılaşma süreci. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (55). 509-542.
• [35] Şimşek, B., ve Bozkırlı, K. Ç. (2024). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi dil ihtiyaç analizi: Kafkas Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÖMER) örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö14), 44-58.
• [36] Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (5. Baskı). Nobel Yayıncılık.
• [37] Yaprak, E., ve Uslu Üstten, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin Türkiye Türkçesine ilişkin tutumu: Gazi TÖMER örneği. Uluslararası Türkoloji Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 6(1), 27-36.