Çocuklarda Aleksitimi, Bilgisayar Oyun Bağımlılığı ve Empatik Eğilim Arasındaki İlişki: Bir Yapısal Eşitlik Modellemesi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 3, 271 - 288, 01.10.2019

İbrahim Taş Hümeyra Sevinç

https://doi.org/10.31682/ayna.518450

Cited By: 1

Öz

Teknolojik gelişmelerin etkilediği alanlardan biri de çocuğun sosyal, fiziksel ve ruhsal
gelişimi açısından önemli bir alan olan oyun alanıdır. Geleneksel oyunlar yerini dijital
oyunlara bırakmış, oyunların niteliği değişmiştir. Bu değişimin beraberinde getirdiği
sorunlardan biri de bilgisayar oyun bağımlılığıdır. Gelişim döneminde olmaları ve olası
davranışsal bağımlılıklardan daha fazla etkilenmeleri nedeniyle çocuklarda bilgisayar
oyun bağımlılığı ve ilişkili kavramların araştırılması önemlidir. Bu çalışmanın amacı
aleksitimi, bilgisayar oyun bağımlılığı ve empatik eğilim arasındaki ilişkiler örüntüsünü
açıklamaktır. Araştırma 151’i (%45.6) kız, 180’i (%54.4) erkek olmak üzere toplam 331
kişi üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılanların yaşları 8-12 arasında
değişmektedir. Araştırmanın verileri Çocuklar için Bilgisayar Oyun Bağımlılığı Ölçeği,
Çocuklar için Empatik Eğilim Ölçeği ve Çocuklar için Aleksitimi Ölçeği aracılığıyla elde
edilmiştir. Araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiler örüntüsünü açıklamak için
Yapısal Eşitlik Modellemesi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre duyguları
tanımlama güçlüğü, duyguları açıklama güçlüğü ve dışsal yönelimli düşünme bilgisayar
oyun bağımlılığını yordamaktadır. Dışsal yönelimli düşünme aynı zamanda empatik
eğilimi de yordamaktadır. Ayrıca bilgisayar oyun bağımlılığı da empatik eğilimi
yordamaktadır. Aleksitiminin bilgisayar oyun bağımlılığının oluşmasında önemli bir
etkiye sahip olduğu görülmektedir. Aynı zamanda bilgisayar oyun bağımlılığının
empatik eğilimin azalmasında etkili olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgisayar oyun bağımlılığı, Empati, Aleksitimi, çocuklar

The Relationship Between Alexithymia, Computer Game Addiction and Empathic Tendency among Children: A Structural Equation Modeling

Öz

One of the areas affected by technological developments is the playground, which is an
important area in terms of social, physical and mental development of the child.
Traditional games have been replaced by digital games and the quality of the games has
changed. One of the problems brought about by this change is computer gaming
addiction. It is important to investigate computer game addiction and related concepts
in children because they are in developmental period and are more affected by possible
behavioral addictions. The aim of this study was to explain the relationship pattern of
alexithymia, computer game addiction and empathic tendency. The research was
carried out on a total of 331 persons, 151 (45.7%) of whom were girls and 180 (54.3%)
were boys. The ages of participants in the survey ranged from 8 to 12 years. Research
data were collected via Computer Gaming Addiction Scale for Children, Empathic
Tendency Scale for Children, and Alexithymia Scale for Children. In the study,
Structural Equation Model was used. In the study, difficulty in identifying emotions,
difficulty in expressing emotions and external-oriented thinking were found to be
significant predictors of computer gaming addiction. External-oriented thinking also
predicts the empathic tendency. Computer gaming addiction was found to be a
significant predictor of empathic tendency. As a result, it appears that alexithymia has
an important effect on the emergence of computer game addiction among children. At
the same time, it has been seen that computer gaming addiction is also effective in
decreasing empathic tendency. 

Anahtar Kelimeler

Computer gaming addiction, empathy, alexithymia, children

Kaynakça

• American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5®). American Psychiatric Pub.
• Anlı, G., & Taş, İ. (2018). Ergenler için oyun bağımlılığı ölçeği kısa formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(11), 189-203.
• Arcan, K., & Yüce, Ç. B. (2016). İnternet bağımlılığı ve ilişkili psiko-sosyal değişkenler: Aleksitimi açısından bir değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 31(77), 46-56.
• Arıcak, O. T., Dinç, M., Yay., M. & Griffiths M. D. (2019). Internet oyun oynama bozukluğu ölçeği kısa formu’nun (IOOBÖ9-KF) Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(1), 1-22. doi: 10.15805/addicta.2019.6.1.0027
• Ayas, T. (2012). Lise öğrencilerinin internet ve bilgisayar oyun bağımlılık düzeylerinin utangaçlıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 627-636.
• Aydoğdu Karaaslan, İ. (2015). Dijital oyunlar ve dijital şiddet farkındalığı: Ebeveyn ve çocuklar üzerinde yapılan karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 806-818.
• Başal, H. A. (2007). Geçmiş yıllarda Türkiye'de çocuklar tarafından oynanan çocuk oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 243-266.
• Bolat, N., Yavuz, M., Eliaçık, K., & Zorlu, A. (2018). The relationships between problematic internet use, alexithymia levels and attachment characteristics in a sample of adolescents in a high school, Turkey. Psychology, Health & Medicine, 23(5), 604-611.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Craparo, G. (2011). Internet addiction, dissociation, and alexithymia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 1051-1056.
• Çankaya, G., & Ergin, H. (2015). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), 283-297.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu G., & Büyüköztürk Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LİSREL Uygulamaları. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• De Berardis, D., D'Albenzio, A., Gambi, F., Sepede, G., Valchera, A., Conti, C. M., ... & Serroni, N. (2009). Alexithymia and its relationships with dissociative experiences and Internet addiction in a nonclinical sample. CyberPsychology and Behavior, 12(1), 67-69.
• Dereboy, İ. F. (1990). Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Türk Psikiyatri Dergisi, 3(1), 157-165. Durualp, E., & Aral, N. (2010). Altı yaşındaki çocukların sosyal becerilerine oyun temelli sosyal beceri eğitiminin etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 160- 172.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., & Akil, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39–42.
• Funk, J. B., Buchman, D. D., Jenks, J., & Bechtoldt, H. (2003). Playing violent video games, desensitization, and moral evaluation in children. Journal of Applied Developmental Psychology, 24(4), 413-436.
• Gaetan, S., Bréjard, V., & Bonnet, A. (2016). Video games in adolescence and emotional functioning: Emotion regulation, emotion intensity, emotion expression, and alexithymia. Computers in Human Behavior, 61, 344-349. doi: 10.1016/j.chb.2016.03.027
• Horzum, M. B. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 56-68.
• Horzum, M. B., Ayas, T., & Balta, Ö. Ç. (2008). Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to underparameterized model misspecification. Psychological Methods, 3(4), 424-453.
• Kandri, T. A., Bonotis, K. S., Floros, G. D., & Zafiropoulou, M. M. (2014). Alexithymia components in excessive internet users: A multi-factorial analysis. Psychiatry Research, 220(1-2), 348-355.
• Karaca, S., Gök, C., Kalay, E., Başbuğ, M., Hekim, M., Onan, N., & Ünsal Barlas, G. (2016). Ortaokul öğrencilerinde bilgisayar oyun bağımlılığı ve sosyal anksiyetenin incelenmesi. Clinical and Experimental Health Sciences, 6(1), 14-19
• Kaya, A., & Siyez, D. M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125.
• Kayış, A. (2014). Güvenirlik Analizi. Ş Kalaycı (ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (s. 403-419). (6. Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Kemerli B., & Çelik T. (2015). Aleksitimi ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Journal of European Education, 5(2), 38-46.
• Koçak R. (2002). Aleksitimi: Kuramsal çerçeve tedavi yaklaşımları ve ilgili araştırmalar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 183- 208.
• Koçak, R. (2005). Duygusal ifade eğitimi programının üniversite öğrencilerinin aleksitimi ve yalnızlık düzeylerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(23), 29-45.
• Koçak, R., Karaboğa, M., & Baloğlu, M. (2015). Çocuklar için aleksitimi ölçeği (ÇAÖ) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 10(11), 1023-136.
• Kuss, D. J., Rooij, A. J. V., Shorter, G. W., Griffiths, M. D., & Mheen, D. V., (2013). Internet addiction in adolescents: Prevalence and risk factors. Computers in Human Behavior, 29(5), 1987–1996.
• Küçüksille E. (2014). Çoklu Doğrusal Regresyon Modeli. Ş Kalaycı (ed.), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (s. 259-266). 6. Baskı. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Liu, S., Yu, C., Conner, B. T., Wang, S., Lai, W., & Zhang, W. (2017). Autistic traits and internet gaming addiction in Chinese children: The mediating effect of emotion regulation and school connectedness. Research in Developmental Disabilities, 68, 122-130.
• Miller, L. (1987). Is alexithymia a disconnection syndrome? A neuropsychological perspective. The International Journal of Psychiatry in Medicine, 16(3), 199-209.
• Mehroof, M., & Griffiths, M. D. (2010). Online gaming addiction: the role of sensation seeking, selfcontrol, neuroticism, aggression, state anxiety, and trait anxiety. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 13(3), 313-316. doi: 10.1089/cyber.2009.0229
• Motan, İ., & Gençöz, T. (2007). Aleksitimi boyutlarının depresyon ve anksiyete belirtileri ile ilişkileri. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(4), 333-343.
• Oskis, A., Clow, A., Hucklebridge, F., Bifulco, A., Jacobs, C., & Loveday, C. (2013). Understanding alexithymia in female adolescents: The role of attachment style. Personality and Individual Differences, 54(1), 97-102.
• Rehber, E., & Atıcı, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 232-342.
• Rieffe, C., Oosterveld, P., & Terwogt, M. M. (2006). An alexithymia questionnaire for children: Factorial and concurrent validation results. Personality and Individual Differences, 40(1), 123-133.
• Salı, G. (2013). İlköğretim ikinci kademedeki çocukların empatik eğilimlerinin ve benlik kavramlarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(4), 496-519.
• Schimmenti, A., Passanisi, A., Caretti, V., La Marca, L., Granieri, A., Iacolino, C., ..., & Billieux, J. (2017). Traumatic experiences, alexithymia, and Internet addiction symptoms among late adolescents: A moderated mediation analysis. Addictive Behaviors, 64, 314-320.
• Scimeca, G., Bruno, A., Cava, L., Pandolfo, G., Muscatello, M. R. A., & Zoccali, R. (2014). The relationship between alexithymia, anxiety, depression, and internet addiction severity in a sample of Italian high school students. The Scientific World Journal, 2014, 1-8. doi:10.1155/2014/504376
• Şahin, M., & Akbaba, S. (2010). İlköğretim okullarında zorbacı davranışların azaltılmasına yönelik empati eğitim programının etkisinin araştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 331-342.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. (1. Basım). Ankara: Ekinoks.
• Taylan, H. H., & Işık, M. (2015). Sakarya’da ortaokul ve lise öğrencilerinde internet bağımlılığı. Electronic Turkish Studies, 10(6), 855-874. doi:10.7827/TurkishStudies.8286.
• Taylor, G. J. (1987). I alexithymia: History validation of the concept. Transcultural Psychiatric Research Review, 24(2), 85-95.
• Ünal, F. (2007). Çocuklarda empatinin gelişimi: Empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 176, 134-148.
• World Health Organization. (2019, 16 Mayıs). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. Erişim adresi: https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/1448597234.
• Yıldız, E., Tüfekci, F. G., & Aksu, E. (2016). Çocuklarda bilgisayar oyunu bağımlılığı ile sosyal anksiyete arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Türkiye Klinikleri Journal of Public Health NursingSpecial Topics, 2(1), 54-60.
• Yılmaz Bingöl, T., & Uysal, R. (2015). Empati Geliştirme Grup Rehberliği Programının İlkokul İkinci Sınıf Öğrencilerinin Empati Düzeylerine Etkisi. İlköğretim Online, 14(2), 430-437.
• Young, K., Pistner, M., O’mara, J., & Buchanan, J. (1999). Cyber disorder: The mental health concern for the new millennium. Cyber Psychology and Behavior, 2(5), 475-479.
• Yüksel, A. (2004). Empati eğitim programının ilköğretim öğrencilerinin empatik becerilerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 341-354.
• Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin empatik becerileriyle aile işlevleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25), 153-165.