A Psychoanalytic approach to horror movies: Study of reasons for interest and representation on the audience

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 357 - 375, 28.10.2021

Betül Ay Eylül Ceren Hekimoğlu Faruk Gençöz

https://doi.org/10.31682/ayna.904298

Öz

Horror films aim to create fear in the audience by embodying people's unconscious anxieties within the society and period they are presented. Yet, various techniques and technologies are used to blur the boundary between real and reality in the audience to make this created effect feel like a veritable experience. So, despite they handle their most basic anxieties in such a veritable way, what are the factors that make these movies attractive for many people? Within the framework of this question, this study aimed to examine the unconscious representations of horror movies on the audience based on Lacanian Psychoanalysis through presenting a psychoanalytic view of horror cinema. In this context, first of all, how the horror movies emerged and what kind of changes they have shown or not until today were examined. Afterward, Psychoanalytic Film Theory, which is a significant point in forming the basis of the study, and the transformation it underwent with the contributions of Lacan were mentioned. Besides, the Mirror Theory and the concept of the gaze were examined, emphasizing their importance in terms of the theory. Subsequently, the concepts of gaze, uncanny, passion for ignorance, and phantasm were discussed to examine the unconscious representations of horror films on the audience. In the last part, scenes taken from horror movies were analyzed as an example in line with the concepts that were discussed.

Anahtar Kelimeler

Lacanian psychoanalysis, Horror movies, Gaze, Phantasm, Uncanny

Korku Filmlerine Analitik Bir Bakış: İlgi Görme Nedenleri ve İzleyici Üzerindeki Temsilleri Üzerine bir İnceleme

Öz

Korku filmleri, kişilerin bilinçdışı kaygılarını, bulunduğu toplum ve dönem dahilinde somutlaştırarak izleyicide korku duygusunu uyandırmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte, yaratılan bu duygunun sahici bir deneyim gibi hissettirilebilmesi adına, izleyicide gerçek ve gerçeklik arasındaki sınırı bulanıklaştıran çeşitli teknikler ve teknolojiler kullanılmaktadır. Öyleyse, en temel kaygıları sahici bir şekilde işledikleri halde, korku filmlerini birçok insan için çekici kılan faktörler nelerdir? Bu sorudan hareketle, bu çalışma, korku sinemasına psikanalitik bir bakış sunarak, korku filmlerinin izleyicideki bilinçdışı temsillerini Lacanyen Psikanaliz temelinde incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, öncelikle korku filmlerinin nasıl ortaya çıktığı ve günümüze kadar ne tür değişiklikler gösterip ne tür değişiklikler göstermediği incelenmiştir. Akabinde ise Psikanalitik Film Teorisi’nden ve Lacan’ın bu teoriye olan katkıları ile teorinin geçirdiği dönüşüm ele alınmıştır. Bu bağlamda teoriyi şekillendiren ayna evresi teorisi ve bakış kavramlarından hareketle, korku filmlerinin izleyici üzerindeki bilinçdışı temsillerini incelemek amacıyla bakış, tekinsizlik, bilmezlik tutkusu ve fantazm kavramları tartışılmıştır. Son kısımda ise, tartışılan kavramlar doğrultusunda çeşitli korku filmlerinden alınmış sahneler örnek olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lacanyen psikanaliz, Korku sineması, Bakış, Fantazm, Tekinsizlik

Kaynakça

• Biryıldız, E. (2016). Sinemada Akımlar (6. Basım). İstanbul: Beta Basın Yayım Dağıtım.
• Brottman M. (2005). High Theory/ Low Culture (1. Basım). New York: Palgrave Macmillan.
• Fidaner I. B. (2020). Curiosity and the Passion of Ignorance. Zizekian Analysis sitesinden alınmıştır: https://zizekanalysis.wordpress.com/2020/12/19/curiosity-and-the-passion-of-ignorance- isik-baris-fidaner/
• Fink, B. (2016). Lacancı Psikanalize Bir Giriş: Klinik ve Kuram (1. Basım). (Ö. Öğütcen, Çev.). İstanbul: Encore Yayınları (1997).
• Freud, S. (1996). The uncanny (1. Basım). (A. Strachery, Çev.). İçinde A. Smith (Ed.), The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud, Volume XVII (ss. 217-256). London: Vintage. (1919).
• Hekimoğlu, E. ve Bilik, M. (2020). Freud'dan Lacan'a kaygı. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 7 (3), 336- 367. https://doi.org/10.31682/ayna.761464
• Jentsch, E. (1997). On the psychology of the uncanny (R. Sellars, Çev.). Angelaki, 2 (1), 7-16. https://doi.org/10.1080/09697259708571910
• Karacadağ, H. (Yönetmen). (2012). Dabbe: Bir cin vakası [Film]. Türkiye: Taff Pictures.
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin Dört Temel Kavramı Seminer: 11. kitap (1. Basım). (N. Erdem, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları (1964).
• Lacan, J. (2014). The Seminar of Jacques Lacan. Book X: Anxiety (1. Basım). (A. R. Price, Çev.). Cambridge, UK: Polity Press (1962-1963).
• Lacan, J. (2020). Yine / Hâlâ Seminer 20. Kitap (1. Basım). (M. Erşen, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları (1972-1973).
• McGowan, T. (2007). The Real Gaze: Film Theory After Lacan (1. Basım). New York: State University of New York Press.
• Murnau, F. W. (Yönetmen). (1926). Faust: Eine deutsche volkssage [Film]. Avusturya: Hollywood’s Fox.
• Nasio, J. D. (2006). Psikanalizin Yedi Temel Kavramı (1. Basım). (Ö. Erşeren ve M. Erşeren, Çev.). İstanbul: İmge.
• Powell, M. (Yönetmen). (1960). Peeping Tom [Film]. İngiltere: Warner Bros.
• Raimi, S. (Yönetmen). (1987). Evil Dead: Two [Film]. ABD: Renaissance Pictures.
• Scognamillo, G. (1996). Korkunun Sanatları (1. Basım). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Traucki, A. (Yönetmen). (2010). The Reef [Film]. Avusturalya: Atlas Entertainment.
• Özen Barkot, Z. (2011). İzleyici-özne sorunu bağlamında Lacan sonrası psikanalitik film kuramı. Doğu Batı Düşünce Dergisi, 56 (1), 283-300.
• Yegen U. T. (2009). Aynanın sırları: Psikanalitik film kuramı. Kültür ve İletişim, 12(1), 9-38.