Yaşam ve Ölüm Dürtüsü ile Haz ve Gerçeklik İlkesi Ekseninde Yeni Ahit Filmi Üzerine Psikanalitik Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 443 - 465, 30.06.2022

Haydeh Faraji İclal Ergin Bat Zehra Özen

https://doi.org/10.31682/ayna.984681

Öz

Fantastik komedi tarzındaki Yeni Ahit filmi Tanrı-baba ve ana tanrıça ile evlat/insanoğlu arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Film hem yönetmen Jaco Van Dormael’e hem de insanlığın ortak bilinçdışına ait "Tanrı iyiyse, dünyadaki bunca acının sebebi nedir?" sorusuna aranan cevap, ana tanrıçaya onun kocaman süt dolu memeleri ve koca göbeğindeki okyanussal karın içi yaşantısına dönüş arzusunun bir yansımasıdır. Film senaryosunun gerçekleşme tarzı rüya ile benzerlik gösterir. Yeni Ahit filminin gerçeküstü tarzı rüya ile olan benzerliğini daha da arttırmaktadır. Rüyanın bir açık, rüya görenin bildirdiği ve bir de gizil içeriği vardır. Açık ve gizil içeriğe sahip olmak sanat eseri için de geçerli bir durumdur. Filmde rüya işlevini yönetmen üstlenmekte ve hem rüyayı gören hem de Gösteren (Signifier) olarak ele almak yolu ile ortak bilinçdışı arzularımızı rüyaların dilini oluşturan yoğunlaştırma ve yer değiştirmelerle gizil içerikte bizlere sunmaktadır. Bu çalışmadaki amaç Yeni Ahit filminin açık içeriğinden gizli içeriğine doğru bir bakış kazanmak adına zaman zaman filmin bizde yarattığı duygulanım ve imgelerin, rüya çözümlemesine benzer şekilde yorumlanmasıyla şifre çözümünü sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

film analizi, tümgüçlülük, ödipal karmaşa, kastrasyon kaygısı, kanibalizm

A Psychoanalytic Analysis of the New Testament Film as Regards of Life and Death Drive and the Principle of Pleasure and Reality

Öz

The New Testament movie, in the style of a fantastic comedy, deals with the relationship between God-father and mother goddess and son/human being. The film belongs to both director Jaco Van Dormael and the collective unconscious of humanity, "If God is good, what is the cause of all this suffering in the world?" The answer sought to the question is a reflection of the desire to return to the mother goddess with her huge breasts full of milk and the oceanic life in her big belly. The realization style of the movie script is similar to the dream. The surreal style of the New Testament movie further increases its resemblance to the dream. The dream has an explicit content which dreamer reports and a latent content. Having explicit and latent content is also valid for any work of art. In the film, the director assumes the role of the dream function and presents our common unconscious desires as both the dreamer and the signifier in the latent content with the condensation and displacements that make up the language of dreams. The aim of this study is to gain a view from the explicit content of the New Testament film to the hidden content; It is to provide decoding by interpreting emotion sensations and images similar to dream analysis.

Anahtar Kelimeler

film analysis, omnipotence, oedipal confusion, castration anxiety, cannibalism

Kaynakça

• Abreyeva, E. (2001). Anneden kıza kadınsılığın iletimi (Ed. T. Parman), Psikanaliz Yazıları, 2,43-53. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Balkan, R. (2012). Babalar: Kısıtlayıcı mı yoksa özgürleştirici mi? Bana bir masal anlat baba. I. Ertüzün, (Der.). İçinde Baba İşlevi (ss. 149-155). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bilici, M. (2020). Rüya ve film psikodinamik bir yaklaşım. Dinlenen Ben, 7, 70-74.
• Bion, W. R. (1985). Container and contained. Group Relations Reader, 2(8), 127-133.
• Brenner, C. (1998). Psikanaliz temel kavramlar (2. Basım). Ankara: HYB Yayıncılık.
• Canbolat, F. (2017). Nesne ilişkileri kapsamında Freudyen konseptler üzerine bir literatür taraması: Oral saplanımlı bir histeri vakası ve terapi süreci. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 4(2), 26-41.
• Chassequet-Smirgel, J. (2005). Ben ideali, (N. Tura Çev.), Metis Yayınları. İstanbul. (1975)
• Clair, St. M., Wigren, J. (2004). Object relations and self psychology: An introduction. Canada, Thomson Learning Inc.
• Clero, J. P. (2011), Lacan Sözlüğü, (Ö. Soysal Çev.) Say Yayınları: İstanbul.
• Epstein, M. (1990). Beyond the oceanic feeling: Psychoanalytic study of Buddhist meditation. International Review of Psycho-Analysis, 17, 159-165.
• Freud, S. (1914). Narsisizm üzerine ve Schreber Vakası, (M. Atakay Çev.) (2. Basım), Metis Yayınları, İstanbul. (2006)
• Freud, S. (1925). Some physical consequences of the anatomic distinction between the sexes, The standart edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, 19: 243-258.
• Freud, S. (2012). Günlük yaşamın psikopatolojisi, (2.Basım) İstanbul: Payel. (1901)
• Freud, S. (2020). Totem ve tabu. (K. Şipal Çev.) (8.Basım). Ankara: Say Yayınları. (1913)
• Freud, S. (2011). Haz ilkesinin ötesinde ben ve id (A. Babaoğlu Çev.) (3. Basım). İstanbul: Metis. (1921)
• Freud, S. (2018). Cinsellik üzerine (E. Yıldırım Çev.) (3. Basım). İstanbul: Oda Yayınları. (1905)
• Freud, S. (2019). Rüyaların yorumu. (D. Muradoğlu Çev.) (5. Basım). Ankara: Say Yayınları. (1900)
• Geçtan, E. (1998). Psikanaliz ve sonrası. (8. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi
• Guignard, F. (2012). “Baba, kimsin sen?” Baba işlevi ve ötekinin keşfi. Ertüzün, I. (Der.). İçinde Baba İşlevi (ss. 39-47). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Homer, S. (2013), Jacques Lacan (1. Baskı). Ankara: Phoneix Yayınevi.
• John Guillermin (yönetmen) (1976). King kong [Film]. ABD: Dino de Laurentiis.
• Jung, C. G. (1999). Psychological reflections. Aktaran A. Stevens, Jung. (A. Çayır, Çev.) Istanbul: Kaknüs.
• Kernberg, O. (1967). "Borderline personality organization." Journal of American Psychoanalytic Association. 15(3): 641-685.
• Kernberg, O. F. (1985). Borderline conditions and pathological narcissism. Washington: Rowman & Littlefield.
• King, L.W. (2019). Babil Mitolojisi-Mezopotamya efsaneleri ve inanışları (İ. Korkmaz Çev.). İstanbul: Maya Kitap.
• Kramer, P. (1958). Note on one of the preoedipal roots of the superego. Journal of the American Psychoanalytic Association, 6(1), 38-46.
• Kramer, N.S. (2000). Sümerlerin kurnaz tanrısı Enki. (H. Koyukan Çev.) İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Lewin, B. (1964). Sleep, the mouth, and the dream screen. The Psychoanaltic Quarterly, 25, 169-199.
• Mitchell, S.A. ve Black, M.J. (2014). Freud ve sonrası modern psikanalitik düşüncenin tarihi. (A. Eğrilmez Çev.) (2. Basım) İstanbul: İstanbul bilgi Üniversitesi Yayınları. (1995)
• Parker, R. (2002). The production and purposes of maternal ambivalence. In Mothering and ambivalence (ss. 27-46). Routledge.
• Penot, B. (2000). Rüya uğraşı. Psikanaliz Yazıları, 1, 37-45.
• Proust, M. (1996). Çiçek açmış kızların gölgesinde (R. Hakmen Çev). İstanbul: Yapıkredi Yayınları.
• Sandler, J., Holder, A., Dare, C., Dreher, A. U., Wallerstein, R. S. (2018). Freud's models of the mind: An introduction. Canada, Manitoba: Routledge.
• Schultz, D. P., ve Schultz, S. E. (2016). A history of Modern Psychology. Boston, MA: Cengage Learning.
• Seemann, O. (2020). Yunan ve Roma Mitolojisi. İstanbul, Maya Kitap.
• Terbaş, Ö. (2016). Rüya kuramı ve rüyaların işlevleri. Rüyalardan gerçekliğe: Psikanaliz ve sanat. 1. Basım. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tunaboylu İkiz, T. (2004). Psikanalitik bakış açısından ölüm dürtüsü ve kültüre olan yansımaları. Türk Kültüründe Ölüm Konferansı, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Enstitüsü.
• Tükel, R. (2014). Freud okumaları. (2. Basım). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Van Dormael, J. (yönetmen) (2015). Yeni ahit [Film]. Belçika, Fransa ve Lüksemburg: Le Pacte.
• Winnicott, D. (1951). Transitional objects and transitional phenomena, through pediatrics to psychoanalysis. In Travistock Publications, London.
• Winnicott, D. (2019). Oyun ve gerçeklik. 4. Basım. İstanbul: Metis Yayınları. (1971)
• Winnicott, D. (1945), Primitive emotional development. In: Through Paediatrics to Psycho-Analysis: Collected Papers. New York: Brunner/Mazel. (1992)
• Winnicott, D. (2018). The maturational processes and the facilitating environment: Studies in the theory of emotional development. Canada: Manitoba Routledge.