VÜS’AT O. BENER’İN VARLIK DERGİSİNDEKİ HİKÂYELERİNDE KAHRAMANLARIN BENLİK ALGISI

Yıl 2021, Sayı: 105, 9 - 27, 31.03.2021

N. 3.karakaya

Öz

1933 yılından günümüze kadar yayın hayatını başarıyla sürdüren Varlık dergisinde 1952-1957 yılları arasında küçük hikâyeler yazan yazarlarımızdan biri de Vüs’at O. Bener’dir. Bener bu dönemde altı hikâyesini Varlık dergisinde yayımlamıştır. Bu hikâyeler dönemin diğer sosyal gerçekçi yazarlarıyla aynı sosyal sorunlara eğilen kesit hikâyeleridir. Edebiyatımızda modern hikâyeye geçişin örneği olan bu hikâyelerde Çehov tarzının tüm özellikleri görülebilir. Bu özelliklerinin yanında kahramanlarının temel özelliği “benlik algısı” tamamlanamamış bireyler olmalarıdır. Kendini ötekileştirilmiş gören bu bireylerde benlik algısı dışardan yansıtılan bulgularla sınırlıdır. Değer görmenin onaya ve diğer bireylere bağlandığı bu psikolojik durum günümüz insanının medyada ve sanal âlemde kendini arayışıyla örtüştürülebilir. Sadece belirli karelerle kusursuz gösterilen bir hayatın “var”mış gibi yansıtılmaya çalışılmasıyla Bener’in kahramanlarının diğerleri tarafından eksiksiz ya da kusursuzmuş gibi algılanma çabaları dünden bugüne var olan aynı boşluğun göstergesidir.

Anahtar Kelimeler

Benlik Algısı, Kahraman, Vüs’at O. Bener, Sosyal Sorunlar, Küçük Hikâye, Çehov Tarzı

Self Perception of the Heroes in the Stories of Vüs’at O. Bener, Published in Varlık Magazine

Öz

Vüs’at O. Bener is one of our writers who wrote short stories between 1952-1957 in Varlık magazine, which has been successfully publishing since 1933. Bener published six stories in the magazine Varlık during that period. These stories are cross-sectional stories that address the same social problems at other social realistic writers of the period. All the features of Chekhov style can be seen in these stories, which are examples of the transition to a modern story in our literature. Besides these characteristics, the main feature of their characters is that they are individuals whose “self-perception” cannot be completed. The sef-perception is limited to the findings reflected from the outside in these individuals who see themselves as marginalized. This pscyhological situation, in which been appreciated depends on approval and other individuals, can be matched with the search of today’s people in the media and in the virtual world. The efforts of Bener's heroes to be perceived as complete or perfect by others by trying to reflect a life flawlessly shown only with certain frames as if it "existed" is an indication of the same emptiness that has existed from past to present.

Anahtar Kelimeler

Self-perception, Hero, Vüs, Social problems, Small story, Chekhov style

Самовосприятие героев в рассказах Вюсата О. Бенера, опубликованных в журнале «Варлык»

Öz

Вюсат О. Бенер – один из писателей, писавших рассказы в период с 1952 по 1957 год в журнале «Варлык», который успешно издается с 1933 года по сегодняшний день. За этот период Бенер опубликовал шесть своих рассказов в журнале «Варлык». Эти рассказы представляют собой перекрестные истории, которые затрагивают те же социальные проблемы, что и другие социально-реалистические писатели того периода. Все черты чеховского стиля просматриваются в этих рассказах, которые являются примерами перехода к современному сюжету в нашей литературе. Помимо этих характеристик, главной особенностью героев является то, что они являются личностями с неполным «самовосприятием». У этих людей, считающих себя маргиналами, самовосприятие ограничивается внешне отраженными данными. Эта психологическая ситуация, в которой оценка зависит от одобрения и других личностей, может быть сопоставлена с сегодняшним человеческим поиском себя в средствах массовой информации и в виртуальном мире. Попытки героев Бенера быть воспринятыми другими как завершенные или совершенные, пытаясь отразить жизнь, безупречно показанную только в определенных кадрах, как если бы она «существовала», являются признаком той же пустоты, которая существовала от прошлого до настоящего.

Anahtar Kelimeler

Небольшие рассказы, Чеховский стиль, Социальные проблемы, Особенности героя, Самовосприятие

Вусъат О. Бенердің «Варлык» журналында жарияланған әңгімелеріндегі кейіпкерлердің өзін-өзі тануы

Öz

1933 жылдан бастап тұрақты түрде шығып келе жатқан «Варлык» журналында 1952–1957 жылдары қысқа әңгімелерін жариялаған жазушылардың бірі – Вусъат О. Бенер. Бенердің журнал бетінде алты әңгімесі жарияланған. Бұл әңгімелер сол кезеңнің басқа да реалист жазушылары секілді әлеуметтік мәселелерді қозғайды. Түрік әдебиетінде әңгіме жанрының заманауи үлгісінің жарқын мысалы бола алатын бұл әңгімелерден Чеховтың жазу стилінің барлық ерекшеліктерін көруге болады. Мұнымен қоса оның кейіпкерлерінің негізгі қасиеті өзін-өзі тани қоймағандығымен ерекшеленеді. Өздерін маргиналды деп санайтын бұл адамдардың өзін-өзі тануы басқа сыртқы дүниелер арқылы сипатталуымен шектеледі. Бағалануы басқа адамдардың мақұлдауына тәуелді болғандықтан, бұндағы психологиялық жағдай қазіргі адамдардың өзін-өзі бұқаралық ақпарат құралдарынан және виртуалды әлемнен іздеуімен сәйкес келуі де мүмкін. Тек белгілі бір эпизодтарда кемшіліксіз өмірді бар секілді көрсетуге тырысуы арқылы Бенердің кейіпкерлерінің басқалар тарапынан кемел немесе кемшіліксіз ретінде бағалануы қазірге дейін жалғасып келе жатқан олқылықтың көрінісі болып табылады.

Anahtar Kelimeler

Қысқа әңгіме, Чехов стилі, Әлеуметтік мәселелер, Кейіпкерлердің ерекшеліктері, Өзін-өзі тану

Kaynakça

• 1. Koçer, G. ve Özcan, M. Varlık Dergisi’ndeki Edebi Yarışmalar 1933-1991. Turkish Studies Language and Literature. Sayı: 14, 2019, s. 643-675.
• 2. Karabulut, Ö. Vüs’at O. Bener İle Söyleşi. (3) (PDF) Vüs'at O. Bener ile Söyleşi | Philoarte Library - Academia.edu (E. T. 05/01/2021)
• 3. Tutumlu, R. Vüs’at O. Bener’in Yapıtlarına Anlatıbilimsel Bir Yaklaşım. Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara, 2007.
• 4. Özcan K., İmge Öyküler, Yıl 1, sayı 4, ağustos- eylül, 2005
• 5. Yilmaz, S. Vüs’at O. Bener’in “Dost” Öyküsü-İnceleme. (3) (PDF) Vüs'at O Bener'in "Dost" Öyküsü- İnceleme | Sibel Yılmaz - Academia.edu. (E. T. 05/01/2021)
• 6. Nemirovsky, I. Çehov ve Maupassant. Varlık, Sayı: 422, 1955, s. 13-14.
• 7. Solak, Ö. Vüs’at O. Bener’in Dost-Yaşamasız Adlı Kitabındaki Öykülerin Kurgusal Coğrafyası, Turkish Studies, Volume 6/4, 2011.
• 8. Kuzgun, Y. Ankara Üniversitesi E.B.F. Psikolojik Danışma ve Psikoloji Teorileri. Yayımlanmamış Ders Notları, Ankara, 1983.
• 9. Bayat, B. Bireylerin Benlik Algısı (Benlik Tasarımları) Sistemi ve Bu Sistemin Davranışları Üzerindeki Rolü, Kamu-İş, Cilt V11, Sayı: 2, 2003, s. 4.
• 10. Svendsen, Lars Fr. H. Sıkıntı’nın Felsefesi. 2. bs., Bağlam Yayınları, İstanbul, 2017.
• 11. Antakyali, B. Vüs’at O. Bener’in “Dost” ve “Dam” Öykülerinde Sıkıntı ve Huzursuzluk. Journal of Turkish Language and Literature, Cilt 4, 2018, s. 36-46.
• 12. Bener, V. O. “Leblebici”, Varlık, Sayı: 421, 1955, s. 15.
• 13. Bener, V. O. “Monolog”, Varlık, Sayı: 446, 1957, s. 16.
• 14. Bener, V. O. “Sal”, Varlık, Sayı: 400, 1953, s. 14-16.
• 15. Bener, V. O. “Kömür”, Varlık, Sayı: 378, 1952a, s. 17-18.
• 16. Bener, V. O. “Havva” Varlık, Sayı: 382, 1952b, s. 16.
• 17. Bener, V. O. “Acamı” Varlık, Sayı: 386, 1952c, s. 20-21.