GÜNEY KAZAKISTAN’DA HALK HEKIMLIĞINDE KURBAN VE KURBAN KANIYLA TEDAVI

Yıl 2015, Sayı: 70, 92 - 99, 24.04.2015

Asil Şengün Aygül Şengün

Öz

İnsanlık tarihinin başlangıcıyla birlikte insanların hastalanmaları ve bu hastalıklar için de tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Bunun için Hz. Âdem peygamberle ilgili Kuran-ı Kerim’de geçen kıssayı delil gösterebiliriz. Kıssada Allah eşyaların ismini meleklere sorar melekler bilemez fakat Âdem (a.s) eşyaların isimlerini bilir. Buradan yorum yaparak şunu anlamak mümkün. Âdem(a.s)’a ilahi yol ile dünyada kendisine gerekli olacak bütün bilgiler öğretilmiştir. Muhtemelen kendisine öğretilen bilgiler içerisinde tıbbi bilgiler de var idi. Bu bilgiler kuşaktan kuşağa aktarıla geldi diyebiliriz.
Günümüzde insanları tedavi etmede dünyada yaygın olarak Batı usulü tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Fakat buna paralel olarak umumiyetle Şark Tıbbı olarak da bilinen ve daha çok Şark toplumlarında uygulanan geleneksel tedavi yöntemleri de geçerliliğini korumaktadır. Bu tedavi yöntemi halen Çin, Hindistan, Köre v.b ülkelerde uygulandığı gibi Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Altay v.b Türk toplumlarında da oldukça yaygın bir şekilde halk arasında uygulanmakta ve uygulanan tedavilerden hastaların olumlu netice aldığı görülmektedir. Halk içerisinde bu tür tedaviyi Türkiye’de ocaklılar olarak bilinen tabipler yapmaktadır. Bu tabiplerin hemen her birinin çağdaş tıpta olduğu gibi farklı ihtisas alanları bulunmaktadır. Halk tabiplerinden bazıları hastalarını otla tedavi ederken kimisi okuyarak, kimileri de kurban kanıyla tedavi etmektedir. Kurban kanıyla diğer bir tabirle kanla yapılan tedavi de bu işin uzmanları tarafından oldukça yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Bu yöntemde sadece kesilen kurbanın kanı değil aynı zamanda kurbanın organları da tedaviye dâhil edilmektedir.
Bildiride özellikle Güney Kazakistan'da ve diğer Orta Asya Türk topluluklarında halk hekimleri tarafından uygulanan kurban ve adak kanıyla tedavi yöntemleri ayrıntılarıyla ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kurban, Kurban kanı, Mistik tedavi, Adak, Kanla tedavi

CURING WITH SACRIFICE AND BLOOD OF SACRIFICE IN FOLK MEDICINE IN SOUTHERN KAZAKSTAN

Öz

İnsanlık tarihinin başlangıcıyla birlikte insanların hastalanmaları ve bu hastalıklar için de tedavi yöntemleri geliştirilmiştir. Bunun için Hz. Âdem peygamberle ilgili Kuran-ı Kerim’de geçen kıssayı delil gösterebiliriz. Kıssada Allah eşyaların ismini meleklere sorar melekler bilemez fakat Âdem (a.s) eşyaların isimlerini bilir. Buradan yorum yaparak şunu anlamak mümkün. Âdem(a.s)’a ilahi yol ile dünyada kendisine gerekli olacak bütün bilgiler öğretilmiştir. Muhtemelen kendisine öğretilen bilgiler içerisinde tıbbi bilgiler de var idi. Bu bilgiler kuşaktan kuşağa aktarıla geldi diyebiliriz.
Günümüzde insanları tedavi etmede dünyada yaygın olarak Batı usulü tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Fakat buna paralel olarak umumiyetle Şark Tıbbı olarak da bilinen ve daha çok Şark toplumlarında uygulanan geleneksel tedavi yöntemleri de geçerliliğini korumaktadır. Bu tedavi yöntemi halen Çin, Hindistan, Köre v.b ülkelerde uygulandığı gibi Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Altay v.b Türk toplumlarında da oldukça yaygın bir şekilde halk arasında uygulanmakta ve uygulanan tedavilerden hastaların olumlu netice aldığı görülmektedir. Halk içerisinde bu tür tedaviyi Türkiye’de ocaklılar olarak bilinen tabipler yapmaktadır. Bu tabiplerin hemen her birinin çağdaş tıpta olduğu gibi farklı ihtisas alanları bulunmaktadır. Halk tabiplerinden bazıları hastalarını otla tedavi ederken kimisi okuyarak, kimileri de kurban kanıyla tedavi etmektedir. Kurban kanıyla diğer bir tabirle kanla yapılan tedavi de bu işin uzmanları tarafından oldukça yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Bu yöntemde sadece kesilen kurbanın kanı değil aynı zamanda kurbanın organları da tedaviye dâhil edilmektedir.
Bildiride özellikle Güney Kazakistan'da ve diğer Orta Asya Türk topluluklarında halk hekimleri tarafından uygulanan kurban ve adak kanıyla tedavi yöntemleri ayrıntılarıyla ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kurban, Kurban kanı, Mistik tedavi, Adak, Kanla tedavi

Kaynakça

• 1. . Özkan A.R., Dinlerde Kurban Kültü, Akçağ, Ankara, 2003, s.64.
• 2. Acıduman A., Arda B., Dede Korkut öyküleri tıp tarihi bakış açısıyla ne söyler? // Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2011; 54: 189-196.
• 3. Оңғарсынова Ф. Түркілердің, өр Алтай, төркіні едің: дүниеден ерте кеткен дарынды жазушы, қаламдас бауырым Оралхан Бөкеевтің рухына [Мәтін] : өлеңдер / Ұ. Есдәулет (Введено оглавление) // Егемен Қазақстан. - 2011. - 16 қыркүйек.- Б.5.
• 4. Штрак Г., Народные суеверия в народной медицине и знахарстве// www.absentis.org.
• 5. Kuran-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 1993.
• 6. ЖҮСІПОВ Б., Келіннің Бетіне Орамалды Неге Жабады? Ұлттық таным// www.abai.kz.
• 7. Күміс Калтыкей, Қойдың емдік қасиеті// Заман Қазақстан. 18-Наурыз 2010 №11.