Mimari yapılarda bitkilendirme esaslı yenilikçi tasarım yaklaşımları: Dikey orman

Yıl 2020, , 55 - 62, 30.06.2020

Yavuz Alkan

https://doi.org/10.29278/azd.609490

Öz

Günümüzde “dikey orman” olgusu, ekolojide gelinen son nokta olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentsel dokudaki mimari yapılarla kombinasyonu ise, yoğun kent dokusunda bedensel ve ruhsal yapısı deformasyonla karşı karşıya kalan insan faktörüne, özlemini duyduğu doğal yaşam ortamını sunması ile öne çıkmaktadır. Bu anlamda, mimari yapılarda “dikey orman” tasarımının, kule formasyonundaki kentsel konutlarda yaşayan bireyler ile ağaç, ağaççık ve çalı formlu bitkileri bir araya getirmesi; bir başka deyişle, kent merkezinde etrafı bitkilerle çevrelenmiş çok katlı mekânsal yaşam alanları sunması önem arz etmektedir. Bu yönüyle de, sürdürülebilir konutlar ve kentsel çevre için yeni bir model oluşturması ile söz konusu tasarım bu çalışma için referans kabul edilmiştir. Dolayısıyla çalışmada, kent dokusuna estetik yönden getireceği zenginlik dışında, özellikle fonksiyonel anlamda yadsınamayacak getirileri dünyadan örneklerle araştırılmıştır. Öyle ki, “dikey orman” tasarımının bölgede hava kirliliğinden kaynaklı/toz ve karbon gazı gibi maddelere karşı koruyucu olması, bitkisel çeşitlilikle kuşlar ve böcekler için bir yaşam alanı sunması, güneş ışığını engelleyerek ve absorbe ederek ortama gölgelik ve serinlik sağlaması, havaya oksijen salınımı ile mikroklimatik bir çevre oluşturması gibi katkıları bu kapsamda değerlendirilmiştir. Spesifik olarak 2010 yılı istatistiklerine göre İstanbul, Ankara ve İzmir anakentlerindeki sadece mevcut otomobillerin CO2 emisyonları dikkate alındığında bu kentlerde olması gereken yetişkin ağaç sayıları geçtiği il sırasıyla 4 553 330, 2 310 617 ve 1.273 197 adet olarak bulunmuştur. Sonuç olarak çalışmada, anakent mimari yapılaşmasında “dikey orman” yaklaşımının benimsenmesi, nitelik ve nicelik açısından zenginleştirilmesi ile kent dokusuna, ekolojisine, yaşamına ve peyzajına kazandırdığı katkılara vurgu yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Yenilikçi planlama yaklaşımı, dikey orman, büyükşehir.

Kaynakça

• Aklıbaşında, M., & Bulut, Y. (2018). Kırsal turizm planlamasında farklı peyzaj tiplerinin görsel kalite yönünden değerlendirilmesi, Akademik Ziraat Dergisi, 7(1):93-100.
• Alkan, Y., & Uzun, G. (2016). Erdemli kenti mücavir alanı içinde ekolojik kapsamlı alan kullanımı üzerine bir araştırma. Akademik Ziraat Dergisi ,5(1):35-50.
• Anonim, (2012). Kara ulaşım araçlarının karbondioksit (CO2) emisyonlarına eko-verimlilik yaklaşımı.https://anahtar.sanayi.gov.tr/tr/news/kara-ulasim-araclarinin-karbondioksit-co-2 emisyonlarina-eko-verimlilik-yaklasimi/165 Yayın: Ocak 2012 Sayı:277. (Erişim tarihi: 15.08.2019).
• Anonim, (2014a). Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği, http://www.resmi gazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm, (Erişim tarihi:15.08.2019). Anonim, (2014b). https://www.stefanoboeriarchitetti.net/ en /project/ vertical - forest/ (Erişim tarihi: 15.08.2019).
• Anonim, (2018). https://www.stefanoboeriarchitetti.net/ en/project/nanjing-vertical-forest/ (Erişim tarihi: 15.08.2019).
• Anonim, (2016). http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/ makale/atmosferdeki-karbondioksit-artis-hizini-bitkiler-durdurmus, Yayın: 18.11.2016. (Erişim tarihi: 15.08.2019).
• Anonim, (2018). Türkiye Ekonomi Bankası kurumsal bloğu. http://www.blogteb.com/ekolojik-tasarim da-son-nokta-dikey-orman-projeleri/(Erişim tari hi: 15.08.2019).
• Anonim, (2019). https://www.greenox.com.tr/landing/ (Erişim tarihi: 15.08.2019).
• Boydak, M. (1988). Türkiye'de ormanların fonksiyonları ve İstanbul açısından değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, Seri B 38 (1), 45-53.
• Eroğlu, E., Acar, C., & Aktaş, E. (2016). Kentsel açık ve yeşil alanlara yeni bir soluk; Ordu Şehir Ormanı ve Botanik Parkı Peyzaj Proje Çalışması. Artium. Vol. 4, No.2, 30-42.
• Durkaya, B., & Durkaya, A. (2018). Orman biyokütlesinin atmosfere katkısı. APJES 6-1 (2018) 56-63.
• Karadağ, A. (2009). Kentsel ekoloji: kentsel çevre analizlerinde coğrafi yaklaşım. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü, Ege Coğrafya Dergisi, 18/(1-2) (2009), 31-47.
• Yeşil, P., & Şatıroğlu, E. (2019). Ordu kenti kıyı rekreasyon alanlarında yer alan donatı elemanları üzerine bir araştırma. Akademik Ziraat Dergisi 8(1): 121-126.
• Yılmaz, H. (2019). Atatürk Üniversitesi merkez yerleşkesi açık-yeşil alan avlusu peyzaj tasarımı ve uygulama süreci. Akademik Ziraat Dergisi 8(1): 127-134.