Van Yöresi elma seleksiyonları-2: Periyodisiteye kısmi eğilim gösteren genotipler

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 2, 91 - 98, 01.06.2014

Tuncay Kaya , Fikri Balta

Öz

Bu araştırma, Van Merkez, Edremit ve Gevaş ilçelerinde yetiştirilen mahalli elma genotiplerinin morfolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 2005-2006-2007 yıllarında yürütülmüştür. Elma genotipleri üç yıl için takip edilmiş ve periyodisiteye eğilim durumları belirlenmiştir. İncelenen 19 elma genotipinin kısmen periyodisite eğilimi gösterdiği tespit edilmiştir. Seçilen 19 elma genotipinde; meyve çapı 47.26-96.56 mm, meyve ağırlığı 52.34-290.40 g, suda çözünebilir kuru madde miktarı % 10.00-13.80, meyve suyu pH değeri 3.44-4.55 ve titre edilebilir asit oranı % 0.15-3.58 değerleri arasında değişmiştir. Elma genotiplerinde hasat 8 Ağustos tarihinde başlamış ve 7 Ekim tarihinde sona ermiştir.

Anahtar Kelimeler

Elma genetik kaynakları, pomoloji, elma ıslahı, periyodisite

Kaynakça

• Akça, Y. ve Şen, S.M., 1991. Van ve çevresinde yetiştirilen mahalli elma çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri üzerine bir araştırma. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 1 (1): 109-128. Anonim, 2008. MGM. Van ili meteoroloji kayıtları. Anonim, 2012. FAO. (Web page: http://faostat3.fao.org/faostat-gateway). (Erişim tarihi: 03 Mayıs 2014). Anonim, 2014. TUİK. (Web sayfası: www.tuik.gov.tr). (Erişim tarihi: 03 Mayıs 2014). Balta, F. ve Uca, O., 1996. Iğdır’da yetiştirilen önemli yazlık mahalli elma çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 6 (1): 87-95. Bolat, S., 1991. Konya İlinde Kaliteli Yazlık Elma Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış) Doktora tezi. Erzurum, 138 s. Bongers, A.J., Risse, L.A., Bas, V.G., 1994. Physical and chemical characteristics of apples in European markets. Hort Technology, 4 (3): 290-294. Bostan, S.Z. ve Acar, Ş., 2009. Ünye (Ordu) ve çevresinde yetiştirilen mahalli elma çeşitlerinin pomolojik özellikleri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (2):15-24. Çağlar, S. ve Balcı, S., 2003. Elma yetiştiriciliğinde uygulanan meyve seyreltme yöntemleri üzerine bir inceleme. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 6(1): 117-128. Eltez, M., 1983. Niğde yöresinde üstün özellikli ve özellikle meyve periyodisitesi göstermeyen Amasya elma tiplerinin seleksiyonu ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış) Doktora tezi. Adana, 234 s. Gerçekçioğlu, R., Bilginer, Ş., Soylu, A., 2012. Genel Meyvecilik. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, 486s. Granger, R.L., Khanizadeh, S., Groleau, Y., Fortin, C.N., 1997. “Primevere” apple. Hortscience, 32 (2): 331-332. Güleryüz, M., 1977. Erzincan’da yerleştirilen bazı önemli elma ve armut çeşitlerinin pomolojileri ve döllenme biyolojileri üzerine bir araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Yayınevi, No: 229, Erzurum. 181s. Hampson, C.R., McNew, R., Azarenko, A., Berkett, L., Barritt, B., Belding, R., Brown, S., Cilements, J., Ciline, J., Cowgill, W., Crassweller, R., Garcia, E., Greene, D., Greene, G., Merwin, I., Miller, D., Miller, S., Obermiller, J. D., Rom, C., Roper, T., Schupp, J., Stover, E., 2004. Performance of apple cultivars in the 1995 ne-183 regional project planting: II. fruit quality characteristics. Journal of the American Pomological Society, 58 (2): 65-77. Harris, S.A., Robinson, J.P., Juniper, B.E., 2002. Genetic clues to the originof the apple. Trends in Genetics, 18 (8): 426-430. Hernandez, D.B., Ciordia-Ara, M., Coque-Fuertes, M., Pereira-Lorenzo, S., 2003. Performance of six asturian apple (MalusxDomestica) cultivars growing on two rootstocks for cider production. Journal of the American Pomological Society, 57 (3): 121-127. Janick, J., 2001. “GoldRush” apple. Journal American Pomological Society, 55 (4): 194-196. Jonkers, H., 1979. Biennial bearing in apple and pear: A literature survey. Scientia Horticulturae, 11 (4): 303-317. Karlıdağ, H. ve Eşitken, A., 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde yetişen elma ve armut çeşitlerinin bazı pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 16 (2): 93-96. Kaya, T. ve Balta, F., 2009. Van yöresi elma seleksiyonları 1: Peryodisite göstermeyen genotipler. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (2): 25-30. Kaya, T., 2008. Van Merkez, Edremit ve Gevaş İlçeleri Elma Genetik Kaynaklarının Fenolojik, Morfolojik, Pomolojik ve Moleküler Tanımlanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora Tezi, Van, 235 s. Luby, J.J. and Bedford, D., 2006. Register of new fruit and nut cultivars. Hortscience, 41 (5): 1101-1133. Oğuz, H.İ. ve Aşkın, M.A., 1993. Erciş’te yetiştirilen mahalli elma çeşitlerinin morfolojik ve pomolojik özellikleri üzerine araştırmalar. Y.Y.Ü.Z.F. Dergisi, 3 (1-2): 281-198. Özbek, S., 1977. Genel Meyvecilik. Çukurova Üniversitesi Yayınları No: 111, Adana. 386s. Özbek, S., 1978. Özel Meyvecilik. Ç.Ü.Z.F. Yayınları, No: 128, Adana. 486s. Özbek, S., 1993. Genel Meyvecilik. Ç.Ü.Z.F. Yayınları, No: 31, Adana. 386s. Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., İsfendiyaroğlu, M., 2004. Ilıman İklim Meyve Türleri (Yumuşak Çekirdekli Meyveler). Cilt:2, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 556, İzmir. 212. Pırlak, L., Güleryüz, M., Aslantaş, R., Eşitken, A., 1997. Erzurum ilinin Tortum ve Uzundere ilçelerinde yetişen yazlık elma tiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu. 2-5 Eylül 1997, Yalova. 21-28. Stopar, M., 2002. Thinning of ‘Gala’ and 'Golden Delicious' apples with BA, NAA and their combinations. Journal of Central European Agriculture, 3 (1): 1-6. Wu, J., Gao, H., Zhao, L., Liao, X., Chen, F., Wang, Z., Hu, X., 2007. Chemical compositional characterization of some apple cultivars. Food Chemistry, 103: 88-93. Yaşasın, A.S., Burak, M., Akçay, M.E., Türkeli, Y., Büyükyılmaz, M., 2006. Marmara bölgesi için ümitvar elma çeşitleri-V. Bahçe, 35 (1-2): 75-82.